Του Θανάση Τσίτσα
-Εχει καταγραφεί τελευταία μια υπεραισιοδοξία για την έκβαση της υπόθεσης των F-35. Ποια είναι η πραγματική διάσταση;
Η ιδιότητα της Τουρκίας ως μέλους του κοινού προγράμματος κατασκευής μαχητικών αεροσκαφών Joint Strike Fighter δυσκολεύει τις προσπάθειες για επιβολή εμπάργκο στην πώλησή τους και, βάσει του νόμου για τον έλεγχο των εξαγωγών όπλων, απαλλάσσει τη συναλλαγή αυτή από τον έλεγχο του Κογκρέσου. Παρ’ όλα αυτά, γίνονται πολλές προσπάθειες στο Κογκρέσο για εμπάργκο ή περιορισμό στην πώληση των F-35. Η συνολική σχέση μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας έχει ξεκάθαρα επιδεινωθεί. Τα τελευταία δύο χρόνια, η κατάσταση έφτασε στα άκρα τρεις φορές. Με την αγορά πυραύλων S-400, με την επίθεση δυνάμεων ασφαλείας του Ερντογάν σε Αμερικανούς διαδηλωτές στην Ουάσιγκτον και με τη συνεχιζόμενη φυλάκιση, επί ομηρία, του αμερικανού ευαγγελιστή πάστορα, Αντριου Μπράνσον.
-Ποια θα είναι η πιο πιθανή εξέλιξη της υπόθεσης των F-35;
Η Τουρκία θα συνεχίσει να υφίσταται πίεση. Πιστεύω ότι το δύσκολο κομμάτι θα είναι οι πύραυλοι S-400. Εάν η Τουρκία παραλάβει πυραύλους S-400, δεν θα πάρει ούτε ένα μαχητικό F-35. Βασικά, ακόμη και η συμμετοχή της στο πρόγραμμα JSF θα κινδυνεύσει, διότι η υπάρχουσα νομοθεσία για τις κυρώσεις στη Ρωσία θα καθιστά απαραίτητη και την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία. Εάν ανταλλάξουν τους πυραύλους S-400 με πυραύλους Patriot και απελευθερώσουν τον πάστορα Μπράνσον, θα ανοίξει ο δρόμος για την παράδοση των πρώτων μαχητικών. Το θέμα δεν λύνεται, όμως. Ολοι ξέρουν ότι η Τουρκία είναι, στην καλύτερη περίπτωση, ένας αναξιόπιστος σύμμαχος και ίσως είναι ένας άσπονδος φίλος. Εφόσον η μεταφορά των F-35 θα γίνει σε δόσεις, να περιμένετε όλο και πιο εξονυχιστικούς ελέγχους.
-Yπάρχει διάσταση απόψεων στους κόλπους της αμερικανικής κυβέρνησης;
Δεν θεωρώ ότι τα υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας είναι πράγματι διχασμένα – ειδικά σε ό,τι αφορά την κόκκινη γραμμή που αποτελούν οι πύραυλοι S-400. Ωστόσο, αν βγάλουμε τους πυραύλους από το προσκήνιο, το υπουργείο Εξωτερικών δείχνει μεγαλύτερη ανησυχία σε σχέση με το Πεντάγωνο όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις διπλωματικές εντάσεις για τις οποίες ευθύνεται η Τουρκία. Στο Κογκρέσο, κανείς δεν υποστηρίζει την Τουρκία. Εκείνοι, όμως, που έχουν ως υποστηρικτή τους την εταιρεία Lockheed Martin ασκούν μηδενική αντιπαράθεση ή κριτική. Πιο σημαντικό είναι ότι οι ειδικοί στα τουρκικά θέματα έχουν αλλάξει πολύ τη στάση τους. Aναλυτές όπως ο Στίβεν Κουκ του Council on Foreign Affair ή ο Ντέιβιντ Φίλιπς του Πανεπιστημίου Κολούμπια ήταν υποστηρικτές της Τουρκίας στο παρελθόν. Τώρα όλοι τους εκφράζουν έντονα την ανάγκη αναθεώρησης της αμερικανικής πολιτικής για την Τουρκία. Ακόμη και η πρώην υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ, πάλαι ποτέ «φιλότουρκη», είναι έντονα επικριτική απέναντι στον Ερντογάν.
-Είναι μια ευκαιρία η υπόθεση με τα F-35 να «αναζωογονήσει» το ελληνοαμερικανικό λόμπι
Οι προσπάθειες του λόμπι θα πρέπει να επικεντρωθούν στο ζήτημα των F-35 για διάφορους λόγους: Επηρεάζει την ισορροπία δυνάμεων στο Αιγαίο και δίνει στην Τουρκία τη δυνατότητα να είναι ακόμη πιο απειλητική στην ανατολική Μεσόγειο. Oλη αυτή η προσπάθεια θα επαναπροσδιορίσει την αμερικανική πολιτική για την Τουρκία και θα οδηγήσει είτε να περιοριστούν ή να σταματήσουν οι πωλήσεις όπλων στην Τουρκία εάν η Αγκυρα συνεχίσει την ίδια συμπεριφορά, είτε να αρχίσει η Τουρκία να συμπεριφέρεται κατά τρόπο που της επιβάλλει το αμερικανικό Κογκρέσο. Οπως και να έχει, είναι προς όφελος των ελληνικών θεμάτων.
Πηγή: Realnews