Ερωτήματα προς την ηγεσία του κεντροαριστερού χώρου στην Ελλάδα διατυπώνει ο διευθυντής της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ, Κώστας Ζαχαριάδης, σε άρθρο του στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις στον εν λόγω χώρο και ειδικότερα τη συνεργασία του ΠΑΣΟΚ με το ΚΙΔΗΣΟ στο πλαίσιο της Δημοκρατικής Συμπαράταξης.
Το πραγματικό ζήτημα στις νέες συζητήσεις περί μιας Κεντροαριστεράς είναι ζήτημα στρατηγικής και προσανατολισμού των δυνάμεων που αυτοπροσδιορίζονται ως κεντροαριστερές, τονίζει στο άρθρο του υπό τον τίτλο: «Κεντροαριστερά… Δηλαδή;».
Ο κ. Ζαχαριάδης επισημαίνει τις προσπάθειες διαφοροποίησης των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για να σημειώσει: «Το κεντρικό ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσει η ηγεσία του κεντροαριστερού χώρου στην Ελλάδα, είναι, το αν θα αποστασιοποιηθεί από τις πολιτικές της λιτότητας και αν θα κόψει τον ομφάλιο λώρο που τους συνδέει μετά το 2012 με τη ΝΔ».
Αναφέρει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έφερε και ψήφισε την απλή αναλογική «ώστε και θεσμικά να επιταχυνθεί αυτός ο διάλογος και οι συναινέσεις μεταξύ των μικρότερων και μεγαλύτερων πόλων του πολιτικού συστήματος». Τονίζει δε πως η λάθος εκτίμηση εκείνων των πολιτικών δυνάμεων που το είχαν στο πρόγραμμά τους αλλά δεν το ψήφισαν, «δεν πρέπει να ματαιώσει τον διάλογο που πρέπει να γίνει». Υποστηρίζει ότι οι δημοκρατικές πολιτικές δυνάμεις, με την αυτονομία στο ρόλο και τον πολιτικό τους λόγο, «πρέπει να ρίξουν γέφυρες επικοινωνίας, όχι κατ΄ ανάγκη για να συμφωνήσουν σε κυβερνητικές λύσεις και σχήματα, αλλά για να διαμορφώσουν τουλάχιστον τις απαραίτητες πολιτικές και κοινωνικές συναινέσεις για να ανταπεξέλθει η χώρα μέσα στη κρίση». Στο ίδιο πλαίσιο, ο διευθυντής της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, υπογραμμίζει ότι «η ψηλάφηση πραγματικών πεδίων συμφωνίας και σύγκρουσης θα δώσει νέο περιεχόμενο και στην πολιτική συζήτηση αλλά και στη διαχείριση των πολιτικών θεμάτων» και, τελικά, «θα κάνει καλό στην χώρα, καλό στη δημοκρατία, καλό στο πολιτικό σύστημα».
Ολόκληρο το άρθρο του Κώστα Ζαχαριάδη στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων:
«Κεντροαριστερά… Δηλαδή;»
Του Κώστα Ζαχαριάδη*
H προσχώρηση του ΚΙ.ΔΗ.ΣΟ. του Γιώργου Παπανδρέου στη Δημοκρατική Συμπαράταξη και η προσχώρηση βουλευτών στην Κοινοβουλευτική Ομάδα ΠΑΣΟΚ, ήταν η αφορμή για την αναζωπύρωση των συζητήσεων περί Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα. Οι προσπάθειες για τη συγκρότηση ενός φορέα που θα εκπροσωπήσει την όλη Κεντροαριστερά δεν συμβαίνουν ασφαλώς για πρώτη φορά. Έχουν και προηγούμενο με τις συναντήσεις ανάμεσα σε Δημοκρατική Συμπαράταξη και ΠΟΤΑΜΙ, οι οποίες και δεν ευδοκίμησαν.
Το ζήτημα όμως, δεν είναι στις επιδιώξεις των ηγετικών ομάδων. Είναι, κατά τη γνώμη μου, ζήτημα στρατηγικής και προσανατολισμού των δυνάμεων που αυτοπροσδιορίζονται ως κεντροαριστερές. Και ενδέχεται να βρίσκονται σε συνέχεια μιας ευρύτερης κίνησης που υπάρχει στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία τα τελευταία χρόνια. Ενδέχεται επίσης, με σταθερά βήματα, να διαφοροποιείται από τον ευρωπαϊκό νέο-φιλελευθερισμό και να αμφισβητεί την σοσιαλφιλελεύθερη συναίνεση που υπήρχε ως πλειοψηφική στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία.
Όλο και περισσότεροι στην Ευρώπη συνειδητοποιούν ότι όταν η σοσιαλδημοκρατία πλησίασε και άρχισε να ενσωματώνεται σε λογικές και πολιτικές που εκπροσωπούσε η ευρωπαϊκή δεξιά και κυρίως το ευρωπαϊκό λαϊκό κόμμα, κατ’ αρχήν έχανε τα ιδεολογικά και πολιτικά της χαρακτηριστικά και στη συνέχεια θρυμματίζονταν και εκλογικά. Δείτε την καμπύλη επιδόσεων των κομμάτων αυτών την τελευταία εικοσαετία. Υπάρχει λοιπόν ορατή, σε μεγάλα τμήματα αυτού του χώρου, μια μετατόπιση που ο χρόνος θα δείξει αν είναι τακτικού ή στρατηγικού χαρακτήρα, σε νέες κατευθύνσεις. Όσο περνάει ο καιρός οι ευρωπαίοι σοσιαλιστές και η ευρωπαϊκή κεντροαριστερά συνειδητοποιεί ότι είναι αναγκαίος ένας νέος διάλογος με τις δυνάμεις της αριστεράς και της πολιτικής οικολογίας.
Η οικονομική κρίση, η ύφεση και η κοινωνική ανασφάλεια, που εγκαταστάθηκε για τα καλά από το 2008 και μετά στην Ευρώπη, ροκανίζει τη μεγάλη μεσαία τάξη και δημιουργεί νέο πολιτικό, κοινωνικό και προφανώς εκλογικό περιβάλλον. Η σμίκρυνση των μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων από την πολιτική της λιτότητας, έχει οδηγήσει σε μεταβολές και μάλιστα σημαντικές στη δομή της κοινωνίας και στις συμπεριφορές των στρωμάτων αυτών. Έτσι και η πολιτική τους εκπροσώπηση αποκτά διαφορετικά χαρακτηριστικά. Μια σειρά γεγονότα τον τελευταίο καιρό δείχνουν αλλαγές και σε συσχετισμούς και σε προτάγματα:
* Η σύγκρουση Σοσιαλδημοκρατών – Χριστιανοδημοκρατών για την εκλογή του Προέδρου της Ευρωβουλής είναι ενδεικτική. Ενώ τα προηγούμενα χρόνια οι μεγάλες πολιτικές ομάδες μοίραζαν εξουσίες και πόστα στα διάφορα αιρετά αξιώματα, η σύγκρουση Ταγιάνι (Χριστιανοδημοκράτης) – Πιτέλα (Σοσιαλδημοκράτης) αλλάζει το τοπίο.
* Η σημαντική επιτυχία του Τζέρεμι Κόρμπιν που ενώ όλη η παλιά ηγεσία του εργατικού κόμματος μαζί με ένα τμήμα των media τον απαξίωνε συστηματικά ως γραφικό, πολιτικά ανεπαρκή και ανίκανο, η βάση του εργατικού κόμματος του έδωσε μια συντριπτική νίκη.
* Στον αντίποδα ο πολιτικός στραγγαλισμός του Σάντσεθ προέδρου του Ισπανικού Σοσιαλιστικού κόμματος εξηγείται ως μια εξέγερση της κεντροδεξιάς πτέρυγας του κόμματος για να παραδώσει την κυβέρνηση στο Λαϊκό Κόμμα και τον Ραχόι.
* Στην Πορτογαλία ο Σοσιαλιστής Αντόνιο Κώστα συγκυβερνά με το αδελφάκι του ΣΥΡΙΖΑ και το Κομμουνιστικό Κόμμα Πορτογαλίας.
* Στη Γερμανία η Αριστερά (Die Linke), οι Σοσιαλδημοκράτες (SPD) και οι Πράσινοι απαντούν στο Σόιμπλε, ότι δεν χρειαζόμαστε το ΔΝΤ ως δανειστή της Ελλάδας. Στις δημοσκοπήσεις, Χριστιανοδημοκράτες (CDU/CSU) και Φιλελεύθεροι (FDP) συγκεντρώνουν αθροιστικά λίγο λιγότερο από το άθροισμα SPD -Die Linke- Πράσινοι ενός μεγάλου «κόκκινο-κόκκινο-πράσινου» συνασπισμού. Το SPD καλείται να διαλέξει αν λύση για τη Γερμανία είναι ο προοδευτικός συνασπισμός ή ο «μεγάλος» συνασπισμός.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, κατά τη γνώμη μου, το κεντρικό ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσει η ηγεσία του κεντροαριστερού χώρου στην Ελλάδα, είναι, το αν θα αποστασιοποιηθεί από τις πολιτικές της λιτότητας και αν θα κόψει τον ομφάλιο λώρο που τους συνδέει μετά το 2012 με τη ΝΔ. Αν έχει αποφασίσει εν τέλει να έχει ρόλο αυτόνομο ή συμπληρωματικό στο πολιτικό σύστημα της χώρας.
Το καλοκαίρι του 2016 ο ΣΥΡΙΖΑ έφερε σε συζήτηση στη Βουλή και ψήφισε την απλή αναλογική ώστε και θεσμικά να επιταχυνθεί αυτός ο διάλογος και οι συναινέσεις μεταξύ των μικρότερων και μεγαλύτερων πόλων του πολιτικού συστήματος. Κάποιες από τις πολιτικές δυνάμεις που το είχαν στο πρόγραμμά τους, το καταψήφισαν γιατί προέβλεψαν εκλογές το φθινόπωρο του 2016. Έκαναν προφανώς λάθος εκτίμηση, αλλά αυτό δεν πρέπει να ματαιώσει τον διάλογο που πρέπει να γίνει. Οι δημοκρατικές πολιτικές δυνάμεις, με την αυτονομία στο ρόλο αλλά και την αυτονομία τους στον πολιτικό λόγο, πρέπει να ρίξουν γέφυρες επικοινωνίας, όχι κατ΄ ανάγκη για να συμφωνήσουν σε κυβερνητικές λύσεις και σχήματα, αλλά για να διαμορφώσουν τουλάχιστον τις απαραίτητες πολιτικές και κοινωνικές συναινέσεις για να ανταπεξέλθει η χώρα μέσα στη κρίση. Στόχος είναι να οριοθετηθεί και το πεδίο των συγκλίσεων αλλά και το πεδίο των πολιτικών συγκρούσεων. Η ψηλάφηση πραγματικών πεδίων συμφωνίας και σύγκρουσης θα δώσει νέο περιεχόμενο και στην πολιτική συζήτηση αλλά και στη διαχείριση των πολιτικών θεμάτων. Θα κάνει καλό στην χώρα, καλό στη δημοκρατία, καλό στο πολιτικό σύστημα.
*Ο Κώστας Ζαχαριάδης είναι διευθυντής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ
στο 