“Ο επαναπροσδιορισμός της ανάπτυξης είναι αναπόφευκτος και η έννοια της βιωσιμότητας έρχεται να τονίσει αυτό ακριβώς που λείπει σήμερα, μία ισότιμη και παράλληλη ανάπτυξη τριών πυλώνων, της οικονομίας, του περιβάλλοντος και της κοινωνίας” επεσήμανε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, Γιάννης Στουρνάρας μιλώντας στο Third Sustainability Summit for the South-East Europe and the Mediterranean με θέμα “Η βιωσιμότητα ως προϋπόθεση για την πορεία μας στο μέλλον” στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας.
O κ. Στουρνάρας είπε ότι “oι σημερινές κοινωνίες, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, αντιμετωπίζουν σημαντικές και παράλληλες προκλήσεις, όπως η ανεργία των νέων, η γήρανση του πληθυσμού, η μετανάστευση, τα περιβαλλοντικά προβλήματα και η κλιματική αλλαγή. Μέσα στο ευρωπαϊκό κοινωνικό πλαίσιο είναι κρίσιμο να επενδύουμε στους νέους, να προάγουμε τη διατηρήσιμη, περιβαλλοντικά ορθή και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη και να αμβλύνουμε τις ανισότητες, με στόχο την κοινωνική συνοχή. Αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις αυτές μέσα από μοντέλα βιώσιμης ανάπτυξης μπορούμε να προσαρμοστούμε στην πολυπλοκότητα της σημερινής συνθήκης και να προετοιμαστούμε καλύτερα για το μέλλον”.
“Εμβαθύνοντας στο ζήτημα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, ίσως το σημαντικότερο που μπορούμε σήμερα να κάνουμε είναι να εκπαιδεύσουμε τους νέους. Η κλιματική παιδεία έχει ζωτική σημασία στο πλαίσιο της παγκόσμιας προσπάθειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, διότι βοηθά τους νέους να κατανοήσουν τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη και παράλληλα τους εμπνέει να προσαρμόσουν τη συμπεριφορά τους και γίνουν φορείς της αλλαγής που χρειάζεται, ενώ περιορίζει τα περιθώρια αμφισβητήσεων σχετικά με αυτό το σοβαρό θέμα”, σημείωσε μεταξύ άλλων.
Ο τραπεζικός τομέας
Όπως είπε ο κ. Στουρνάρας “ο τραπεζικός τομέας μπορεί και πρέπει να ηγηθεί της προσπάθειας για ένα βιώσιμο μέλλον κατευθύνοντας κεφάλαια σε δράσεις που αποφέρουν θετικά αποτελέσματα για την κοινωνία και καθοδηγώντας τους πελάτες του στην ορθή διαχείριση των κοινωνικών και περιβαλλοντικών προκλήσεων. Σε
αυτό το πλαίσιο, οι Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής (Responsible Banking Principles – UNEP Finance Initiative),
οι οποίες υπεγράφησαν στο τέλος του προηγούμενου μήνα στη Νέα Υόρκη, στο
πλαίσιο της Συνόδου Κορυφής των Ηνωμένων Εθνών με θέμα τη Δράση για το Κλίμα,
επιδιώκουν να καθορίσουν το ρόλο και τις
ευθύνες του τραπεζικού τομέα στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου μέλλοντος.
Οι 130
τράπεζες από 49 χώρες που τις υπέγραψαν δεσμεύονται να ευθυγραμμίσουν την
επιχειρηματική τους στρατηγική με τους στόχους της παγκόσμιας κοινότητας, όπως
αυτοί παρουσιάζονται στους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και
στη Συμφωνία των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή. Οι
Αρχές, ως ένας τραπεζικός οδικός χάρτης προς τη βιώσιμη ανάπτυξη, θέτουν
παγκόσμιους όρους αειφορίας, αποσκοπώντας στη δημιουργία αξίας τόσο για τους
μετόχους των τραπεζών όσο και για την κοινωνία. Μεταξύ άλλων, προσδιορίζουν τα
κριτήρια για την υπεύθυνη και αειφόρο τραπεζική μέσα από την ολιστική
αξιολόγηση των κινδύνων και των ευκαιριών που πηγάζουν από τις δραστηριότητες
των τραπεζών. Επίσης, ενθαρρύνουν τις τράπεζες να υπολογίζουν και να
δημοσιοποιούν τον αντίκτυπο, θετικό ή αρνητικό, στην κοινωνία και το περιβάλλον
από τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Την ίδια στιγμή, οι κεντρικές τράπεζες έχουν
πλέον εντατικοποιήσει την ενασχόλησή τους με το θέμα της κλιματικής αλλαγής, με
πιο σημαντική την πρωτοβουλία σύστασης του Δικτύου Κεντρικών Τραπεζών και
Εποπτικών Αρχών για ένα Πράσινο Χρηματοοικονομικό Σύστημα (Network of Central
Banks and Supervisors for Greening the Financial System – NGFS) στο οποίο
συμμετέχει και η Τράπεζα της Ελλάδος. Πρόκειται για ένα δίκτυο
που έχει συσταθεί με σκοπό την ενίσχυση της παγκόσμιας προσπάθειας για την
επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας των Παρισίων και την ενδυνάμωση του ρόλου του
χρηματοπιστωτικού συστήματος στον αγώνα για τη βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη.
Μέλη του Δικτύου είναι σήμερα κεντρικές τράπεζες χωρών που αντιπροσωπεύουν
σχεδόν το 50% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ συμμετέχουν επίσης το Διεθνές Νομισματικό
Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα”.
H συνδρομή του ασφαλιστικού τομέα
διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής,
λειτουργώντας είτε ως μηχανισμός προσαρμογής, μέσω της απορρόφησης ζημιών από
τη διάθεση κατάλληλων ασφαλιστικών προγραμμάτων, είτε ως μηχανισμός μετριασμού
της κλιματικής αλλαγής, μέσω της κατάλληλης επιλογής των επενδύσεων προς
δραστηριότητες που στηρίζουν τους κλιματικούς στόχους”.
Για να γίνει αντιληπτό το
μέγεθος της προσαρμογής που απαιτείται προκειμένου να αντιμετωπιστεί
αποτελεσματικά το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, ο κ. Στουρνάρας παρέπεμψε σχετική μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που προτείνει την άμεση επιβολή φόρου στον
άνθρακα, με αύξηση στα 75 δολάρια ανά τόνο το 2030, ως το πλέον αποτελεσματικό
μέτρο προκειμένου να διατηρηθεί η θερμοκρασία κάτω από τους +2 βαθμούς Κελσίου
έως το 2100.
Παράλληλα όμως, το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι μια τέτοια αύξηση θα είναι
δυσβάσταχτη για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ειδικότερα για τις φτωχές χώρες,
και παραθέτει ως λύση στο πρόβλημα το παράδειγμα της Σουηδίας: Η Σουηδία αύξησε
σταδιακά, σε μια μακρά χρονική περίοδο, τον φόρο άνθρακα, από 28 δολάρια τον
τόνο το 1991 σε 127 δολάρια φέτος, μαζί με μειώσεις άλλων έμμεσων και άμεσων
φόρων και αυξήσεις κοινωνικών δαπανών και επιδομάτων κάθε είδους για να
αντισταθμίσει το κοινωνικό κόστος για τους οικονομικά ασθενέστερους
στο 