Η προεκλογική εκστρατεία ενόψει των αυριανών βουλευτικών εκλογών στην Πορτογαλία ολοκληρώθηκε χθες Παρασκευή, μερικές εβδομάδες αφότου πήρε μια απροσδόκητη τροπή, με την απερχόμενη κυβέρνηση της δεξιάς να ανακτά το προβάδισμα από τη σοσιαλιστική αντιπολίτευση στις δημοσκοπήσεις, παρά τις θυσίες που απαιτεί να συνεχίσουν να κάνουν οι πολίτες για να ξεπεραστεί η κρίση χρέους.
Ο συντηρητικός πρωθυπουργός Πέδρου Πάσους Κουέλιου, 51 ετών, όπως και ο γενικός γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος (PS) Αντόνιου Κόστα, 54 ετών, προσπάθησαν ως τα μεσάνυχτα χθες να πείσουν τους τελευταίους αναποφάσιστους, πριν από την «ημέρα της σκέψης», την παραμονή της αυριανής ψηφοφορίας.
Η κυβερνητική συμμαχία «Η Πορτογαλία Μπροστά» πιστώνεται το 37,5% των προθέσεων ψήφου, έναντι ενός 32,5% για το PS, με βάση τον μέσο όρο τριών δημοσκοπήσεων που δημοσιεύθηκαν το βράδυ της Πέμπτης και επιβεβαίωσαν την απρόσμενη ακόμη και για τα κόμματα της συμπολίτευσης ανάκαμψη της δεξιάς, που έμοιαζε δεδομένο πως θα γνώριζε την ήττα πριν από μόλις έναν μήνα.
Επευφημούμενος από υποστηρικτές και μέλη του PS κατά τη διάρκεια μιας κομματικής εκδήλωσης στο κέντρο της Λισαβόνας, ο Κόστα υπογράμμισε: «κάθε ψήφος μετράει, η πλειοψηφία των Πορτογάλων θέλει να αλλάξει η κυβέρνηση».
Ο πρώην δήμαρχος της Λισαβόνας περπάτησε κατόπιν, συνοδευόμενος από μουσικούς, στην ιστορική συνοικία Τσιάδου της Λισαβόνας, καθώς περίπου 2.000 υποστηρικτές του που τον συνόδευαν φώναζαν: «νίκη, νίκη!».
Η ατμόσφαιρα ήταν φαινομενικά εορταστική, όμως πολλοί δεν πιστεύουν πλέον πως η αντιπολίτευση θα κερδίσει την αυριανή αναμέτρηση. «Θα ψηφίσω το PS, ξέρω όμως ότι η δεξιά θα κερδίσει» τις εκλογές, παραδέχθηκε ο Ζουζέ Μορέιρα, ένας 58χρονος συνταξιούχος.
Άλλοι έλεγαν πως ο Κόστα θα έπρεπε να τείνει το χέρι στο Κομμουνιστικό Κόμμα και στο Αριστερό Μπλοκ, που υπολογίζεται πως μπορεί να συγκεντρώσουν από το 16% ως το 18% των ψήφων.
Από την άλλη, παρά τις ευνοϊκές για τη συμπολίτευση δημοσκοπήσεις, ο Πάσους Κουέλιου κινδυνεύει να απολέσει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών που διέθετε η κυβέρνησή του στο Κοινοβούλιο από τον Ιούνιο του 2011.
«Πιστεύω ότι θα κερδίσουμε αυτές τις εκλογές», είπε χθες ο πρωθυπουργός, καλώντας τους υποστηρικτές του να του δώσουν μια ισχυρή πλειοψηφία.
Δύο ώρες μετά τους Σοσιαλιστές, ο υποψήφιος πρωθυπουργός της κεντροδεξιάς και υποστηρικτές του ακολούθησαν την ίδια διαδρομή, στον ίδιο δρόμο του κέντρου της Λισαβόνας, ως είθισται στο τέλος κάθε προεκλογικής εκστρατείας. Περίπου χίλιοι υποστηρικτές του βάδισαν μαζί του.
«Οι Πορτογάλοι έχουν αντιληφθεί ότι πρέπει να κρατήσουν στην εξουσία τη συμμαχία η οποία ανοικοδόμησε τη χώρα», έκρινε ο Μανουέλ Γκονσάλβες, φοιτητής νομικής, 19 ετών.
Όμως ορισμένοι φώναζαν, καθώς περνούσαν ο πρωθυπουργός και οι υποστηρικτές του: «κλέφτες!».
Οι υποψήφιοι ολοκλήρωσαν χθες βράδυ τις εκστρατείες τους με δύο μεγάλες πολιτικές συγκεντρώσεις. Αυτή του Πάσους Κουέλιου, στη Λισαβόνα, αντιμετώπισε πρόβλημα εξαιτίας των αρκετών εκατοντάδων οδηγών ταξί που διαδήλωναν, κοντά στο σημείο όπου έγινε, εναντίον της εταιρείας Uber.
Η θητεία του πρωθυπουργού σημαδεύτηκε από πολιτικές λιτότητας χωρίς προηγούμενο, που υπαγορεύθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, αλλά επίσης και από την οικονομική ανάκαμψη της Πορτογαλίας μετά το 2013 και τη σταδιακή μείωση της ανεργίας.
Η νίκη των σοσιαλιστών θα σηματοδοτούσε την «επιστροφή στις παλιές πολιτικές του λαϊκισμού που ώθησαν τη χώρα στη χρεοκοπία», επαναλάμβανε ο Πάσους Κουέλιου καθ’ όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.
Ο βασικός του αντίπαλος τού προσάπτει πως ξεπέρασε ακόμη και τις απαιτήσεις της τρόικας (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΕΚΤ, ΔΝΤ). Ο Κόστα επανέλαβε χθες την υπόσχεσή του να «γυρίσει τη σελίδα της λιτότητας», χωρίς να θέσει υπό αμφισβήτηση την «παραμονή μας στο ευρώ».
Για να το επιτύχει, προτείνει την τόνωση της οικονομίας και την αύξηση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών. Αλλά ο πολιτικός του λόγος, ο οποίος μοιάζει να απευθύνεται πότε στους ψηφοφόρους της αριστεράς και πότε σε εκείνους του κέντρου, δεν φαίνεται να συνεγείρει τόσο τους εκλογείς.
Ορισμένοι Πορτογάλοι λένε ότι θα επιλέξουν να ψηφίσουν εκ νέου την απερχόμενη κυβέρνηση, χωρίς να έχουν καμιά ψευδαίσθηση για το μέλλον. «Χρειάζεται να συνεχιστεί η λιτότητα, είναι αναγκαίο κακό, αλλά σήμερα η εμπιστοσύνη επανέρχεται», έκρινε ο Φρεντερίκου Λέιτε, ένας 37χρονος έμπορος, που είδε τα έσοδά του να υποχωρούν κατά 20%.
Άλλοι καταγγέλλουν την κυβερνητική ρητορική, χωρίς αυτό να σημαίνει πως εμπιστεύονται την αξιωματική αντιπολίτευση. «Είναι ξεκάθαρο ότι δεν έχουμε βγει από την κρίση», είπε η Βάντα Περέιρα, άγαμη μητέρα η οποία δουλεύει 13 ώρες την ημέρα στον ξενοδοχειακό τομέα με μισθό 550 ευρώ τον μήνα. «Δεν θα πάω να ψηφίσω καν», πρόσθεσε η ίδια.
Η αποχή εκτιμάται πως υπάρχει κίνδυνος να πλησιάσει το ιστορικό υψηλό που είχε καταγραφεί το 2011—το 42%.