Καταρρέουν οικονομικά οι αστικές συγκοινωνίες της πρωτεύουσας, οι διοικήσεις των οποίων προβλέπουν ότι η αρνητική πορεία θα συνεχιστεί και το 2017 παρά την εγκατάσταση του ηλεκτρονικού εισιτηρίου.
Και αυτό γιατί τα μηχανήματα που τοποθετούνται την επόμενη μέρα βρίσκονται κατεστραμμένα και βανδαλισμένα, αν και ακόμα δεν έχει ξεκινήσει η λειτουργία τους,
Όλα τα παραπάνω δημιουργούν μια αρνητική εικόνα προκαλώντας ακόμα και την παρέμβαση των Θεσμών που ζητούν την άμεση αναδιάρθρωση των αστικών συγκοινωνιών και την ένταξή τους στο Υπερταμείο Αποκρατικοποιήσεων, προκειμένου να σταματήσουν να γεννούν υπέρογκα ελλείμματα. Μάλιστα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων μπαίνει και νέα μείωση των κρατικών επιδοτήσεων, κάτι που μπορεί να οδηγήσει στην πλήρη κατάρρευση των αστικών συγκοινωνιών της Αττικής.
Δεν είναι τυχαίο ότι χρόνο με τον χρόνο σημειώνεται μείωση της κρατικής επιδότησης. Τα ετήσια λειτουργικά έσοδα διαμορφώνονται στα 300 εκατ. ευρώ και με βάση τον νόμο 3920/2011 η συμβολή του Δημοσίου είχε οριστεί στο 40%. Όμως για το 2016 έχει περιοριστεί στα 80 εκατ. ευρώ, κάτω από το 30%, ενώ ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο και για περαιτέρω μείωση.
Εδώ ας σημειωθεί ότι σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις διαμορφώνεται στο 55%, ακόμη και στο Λονδίνο όπου οι συγκοινωνίες έχουν ιδιωτικοποιηθεί.
Την ίδια στιγμή η ΟΣΥ (λεωφορεία και τρόλεϊ) έχει μειώσει στο 50% τα δρομολόγια που εκτελεί όπως προκύπτει από τα κυκλοφορούντα λεωφορεία και τις βάρδιες των εργαζομένων, όπως αυτά έχουν καταγραφεί στο πληροφοριακό σύστημα της εταιρείας.
Οι Ιταλικοί Σιδηρόδρομοι και η ΣΤΑΣΥ
Ενδιαφέρον για είσοδο και στην αγορά των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας μετά από την αγορά της ΤΡΑΙΝΟΣΕ έχει εκφράσει επίσημα η ηγεσία των Ιταλικών Σιδηροδρόμων.
Παρά τα ελλείμματα και τη μείωση εισιτηρίων, η Ferrovie Dello Stato Italiane (FS) σχεδιάζει ολοκληρωμένο σιδηροδρομικό δίκτυο, ενώ δεν αποκλείει ενδιαφέρον και για την ΟΣΥ, η οποία θα λειτουργεί τροφοδοτικά στα μέσα σταθερής τροχιάς.
«Σύμφωνα με το βιομηχανικό πλάνο του ομίλου για την περίοδο 2017-2020, ο στόχος μας είναι η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συγκοινωνιακού δικτύου, που θα συνδέει μεταξύ τους διαφορετικούς τρόπους μεταφοράς. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που η FS θα μπορούσε να ενδιαφερθεί και να εξετάσει την είσοδό της στον συγκοινωνιακό τομέα της μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας», δηλώνει υψηλόβαθμο στέλεχος της ιταλικής εταιρείας που παράλληλα αναφέρει ότι «ανάμεσα στις επόμενες υποψήφιες προς ιδιωτικοποίηση επιχειρήσεις είναι και οι δύο δημόσιοι συγκοινωνιακοί οργανισμοί της Αθήνας».
Οι δηλώσεις αυτές ανατρέπουν τις δεσμεύσεις της κυβέρνησης, η οποία, σύμφωνα με την Ημερησία, αναφέρει πως δεν πρόκειται να ιδιωτικοποιηθούν οι αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας, οι οποίες πρόκειται να μεταφερθούν στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας, το νέο υπερταμείο ιδιωτικοποιήσεων του Δημοσίου.
Οι βάρδιες στην ΟΣΥ
Το έργο των λεωφορείων έχει συρρικνωθεί τα τελευταία χρόνια (από 121 εκατ. οχηματοχιλιόμετρα το 2010 σε λιγότερο από 75 εκατ. το 2016).
Για τα λεωφορεία είχαμε 325 λεωφορειακές γραμμές το 2013 και σήμερα έχουμε μόλις 250 ενώ για τα τρόλεϊ ήταν 25 γραμμές και έχουν απομείνει μόνο 18.
Τα δρομολόγια λεωφορείων και τρόλεϊ την διετία 2015 • 2016 μειώθηκαν κατά μισό εκατομμύριο! Συγκεκριμένα το 2015 εκτελέστηκαν 3.308.343 δρομολόγια λεωφορείων τα οποία ήταν μειωμένα κατά 130 χιλ. δρομολόγια σε σχέση με το 2014.
Σήμερα μόλις 938 λεωφορεία είναι σε θέση να εκτελούν δρομολόγια και 162 τρόλεϊ.
Ωστόσο για να εκτελείται το πρόγραμμα θα έπρεπε να εκτελούν δρομολόγια συνολικά 1.366 λεωφορεία και τρόλεϊ.
Μάλιστα κάθε μέρα 10 με 20 οδηγοί σε κάθε ένα από τα 10 αμαξοστάσια περιμένουν να αναλάβουν βάρδια, ωστόσο δεν υπάρχει λεωφορείο για να οδηγήσουν. Αποτέλεσμα είναι να κάθονται καθ΄ όλη τη διάρκεια της βάρδιας αναμένοντας λεωφορείο και να φεύγουν χωρίς να έχουν πραγματοποιήσει ούτε ένα δρομολόγιο, αλλά πληρώνονται κανονικά.
Πάντως τα επίσημα στοιχεία από την ΟΣΥ δείχνουν ότι από το 2013 που το έργο ξεκίνησε να συρρικνώνεται κάθε χρόνο μειώνονται τόσο οι βάρδιες όσο και οι οδηγοί που είναι διαθέσιμοι.
Τα ελλείμματα
Το 2016 αναμένεται να αποδειχθεί μια από τις χειρότερες χρονιές για τις συγκοινωνιακές εταιρείες παρά τις προβλέψεις του υπουργείου Υποδομών για συνολικές ζημιές μειωμένες σε σχέση με τον προϋπολογισμό που είχε συνταχθεί από τον ΟΑΣΑ και προέβλεπε ζημιές προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων περίπου 77 εκατ. ευρώ.
Για το 2016 το λειτουργικό αποτέλεσμα αναμένεται μετά από αποσβέσεις και για τις δύο εταιρείες να ξεπεράσει τα 150 εκατ. ευρώ μια και μόνο για την ΣΤΑΣΥ που είναι και η πιο κερδοφόρος εταιρεία φτάνει περίπου τα 80 εκατ. ευρώ.
Η αρνητική πορεία για την ΣΤΑΣΥ αναμένεται να συνεχιστεί και το 2017 μια και η διοίκηση της εταιρείας που διαχειρίζεται το μετρό, το τραμ και τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο ενέκρινε τον προϋπολογισμό του 2017 σύμφωνα με τον οποίο το συσσωρευμένο έλλειμμα θα ξεπεράσει τα 60 εκατ.!
Το έλλειμμα προ φόρων τόκων και αποσβέσεων θα αγγίξει τα 17 εκατ. κάτι που είναι ιδιαίτερα απογοητευτικό, αν υπολογίσει κανείς ότι δύο χρόνια πριν η εταιρεία ήταν κερδοφόρος και δεν χρειαζόταν πια κρατική επιδότηση, η οποία μεταφέρθηκε στο σύνολό της στην ΟΣΥ, η οποία συνέχισε να «γεννά« ελλείμματα.
Βάσει των στοιχείων για το 2017, για τη ΣΤΑΣΥ, η οποία διαχειρίζεται τα μέσα σταθερής τροχιάς, το σύνολο εσόδων εκμετάλλευσης αναμένεται να φτάσει τα 126,2 εκατ.
Ωστόσο το σύνολο εξόδων από την εκμετάλλευση θα είναι 187,3 εκατ. Συγκεκριμένα η διοίκηση της εταιρείας έχει προϋπολογίσει έσοδα από πωλήσεις υπηρεσιών που θα φτάσουν τα 115,8 εκατ., μισθολογική δαπάνη που θα διαμορφωθεί στα 83,02 εκατ., αμοιβές τρίτων στα 2,84 εκατ. και κόστος ενοικίων, ρεύματος, ασφαλίστρων κ.ά. στα 34,62 εκατ.
Υπενθυμίζεται ότι το 2013 και το 2014 η εταιρεία είχε εμφανίσει λειτουργική κερδοφορία και ήταν απαλλαγμένη από την ανάγκη κρατικής χρηματοδότησης.
Αντιθέτως το τρέχον έτος πρόκειται να λάβει από τον κρατικό προϋπολογισμό (ΠΔΕ, ΕΕ) 1,2 εκατ. ευρώ.
Βάνδαλοι καταστρέφουν τα ηλεκτρονικά συστήματα
Καθημερινό φαινόμενο τείνουν να γίνουν οι βανδαλισμοί στους σταθμούς του ηλεκτρικού σιδηρόδρομου και κυρίως στα νέα συστήματα που εγκαθίσταται σταδιακά προκειμένου να ξεκινήσει η εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου. Τελευταίος στόχος οι πύλες εισόδου του νέου συστήματος ηλεκτρονικού εισιτηρίου στον σταθμό του ηλεκτρικού «Ειρήνη», το οποίο δεν έχει τεθεί ακόμη σε λειτουργία.
Ο ΟΑΣΑ αποσυνδέει το συμβάν από τα πρόσφατα περιστατικά βανδαλισμών κατά του εξοπλισμού των συγκοινωνιακών φορέων. Είτε πρόκειται για οπαδούς, είτε για επιθέσεις κατά του ΟΑΣΑ, γεγονός παραμένει ότι ο εξοπλισμός του ΟΑΣΑ καταστρέφεται πριν ακόμη τεθεί σε λειτουργία. Στελέχη του ΟΑΣΑ παραπέμπουν στην Ελληνική Αστυνομία, τονίζοντας ότι ο «φορέας φύλαξης και ελέγχου κάθε παραβατικής συμπεριφοράς είναι η Ελληνική Αστυνομία».
Όσο συνεχίζεται όμως η μετατόπιση των ευθυνών από τον ΟΑΣΑ στην αστυνομία, αποτελεσματικά κατασταλτικά μέτρα δεν λαμβάνονται και η περιουσία του ΟΑΣΑ βρίσκεται εκτεθειμένη σε επιθέσεις και βανδαλισμούς.
Αν και το κόστος αποκατάστασης των ζημιών το αναλαμβάνει ο ανάδοχος του έργου, καθώς το έργο δεν έχει παραδοθεί ακόμη ωστόσο δείχνει μια πρακτική ότι «κάποιοι» δεν επιθυμούν να πληρώνουν εισιτήριο για να χρησιμοποιήσουν τα μέσα σταθερής τροχιάς. Ο εξοπλισμός είναι ασφαλισμένος από την κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ – LG, η οποία από την πλευρά της βρίσκεται σε επικοινωνία με τον ΟΑΣΑ, έχοντας ήδη ζητήσει τη συνδρομή του Οργανισμού για αυξημένη αστυνόμευση, ειδικά όπου εγκαθίστανται οι πύλες εισόδου, αναγνωρίζοντας ότι η φύλαξη των ακυρωτικών μηχανημάτων στα λεωφορεία είναι δύσκολη.
Oι εργαζόμενοι έχουν προτείνει τη δημιουργία υπηρεσίας ασφαλείας από 50-60 εργαζομένους των ΣΤΑΣΥ, οι οποίοι γνωρίζουν το δίκτυο και έχουν λάβει την κατάλληλη εκπαίδευση προκειμένου να ενισχυθεί η ασφάλεια των σταθμών και των μέσων σταθερής τροχιάς. Η συγκεκριμένη υπηρεσία λειτουργούσε έως το 2013, οπότε και καταργήθηκε για να αντικατασταθεί από ιδιωτικές εταιρείες security.
Μονόδρομος η παραλαβή λεωφορείων-«φάντασμα»
«Μονόδρομος» φαίνεται να είναι για την ΟΣΥ η παραλαβή των 404 λεωφορείων παρά το γεγονός ότι πολλά από αυτά είναι πλήρως παροπλισμένα και δύο ολοσχερώς καμένα. Και αυτό γιατί αν τα λεωφορεία παραληφθούν οριστικά θα μπορέσει η εταιρεία να πάρει ανταλλακτικά τα οποία βέβαια θα είναι υπερτιμημένα αλλά θα δώσει μια «ανάσα» για τα λεωφορεία που δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν λόγω βλαβών.
Αν και τα πορίσματα εντοπίζουν 35 λάθη και παραλείψεις προκειμένου να μην παραληφθούν οριστικά τα λεωφορεία που είχαν κατασκευαστεί το 2001 και το 2003 αντίστοιχα ωστόσο οι επιτροπές που επανασυστάθηκαν φαίνεται να πιέζονται για να τα παραλάβουν με μοναδικό στόχο να προμηθευτεί η εταιρεία ανταλλακτικά.
Μέσα στα επόμενα 2 χρόνια θα απαιτηθούν πάνω από 80 εκατ. ευρώ για την ανανέωση του στόλου καθώς ήδη υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις στα αρθρωτά λεωφορεία που απαιτούνται για την εκτέλεση του καθημερινού προγράμματος της ΟΣΥ ενώ σύντομα θα πρέπει να αποσυρθούν περίπου 500 λεωφορεία λόγω ηλικίας και ασυμβίβαστου με την περιβαλλοντική νομοθεσία.
Τα τεχνικά προβλήματα πολλών λεωφορείων που δεν μπορούν να ανακατασκευαστούν αλλά και η απόσυρση των οχημάτων euro 1 και euro 2 λόγω της περιβαλλοντικής νομοθεσίας θα οδηγήσει σε νέα μείωση του στόλου των λεωφορείων κατά 22% και των τρόλεϊ κατά 38%!
Η… αναδιάρθρωση πέφτει σε «τοίχο»
Ενοποίηση διευθύνσεων για τις δύο συγκοινωνιακές εταιρείες, επέκταση της τηλεματικής, εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου, και πάταξη της εισιτηριοδιαφυγής, σε συνδυασμό με τον επανασχεδιασμό του συγκοινωνιακού χάρτη αποτελούν τις βασικές προτεραιότητες του ΟΑΣΑ που απορρέουν από το σχέδιο αναδιάρθρωσης του Ομίλου.
Στόχος της ενιαίας πολιτικής σε οδικές και σταθερές συγκοινωνίες να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας που θα μειώσουν τη «μαύρη τρύπα» των συγκοινωνιακών εταιρειών.
Το ζήτημα της «ομιλοποίησης» έχει ήδη προκαλέσει την αντίδραση των εργαζομένων στη ΣΤΑΣΥ (Σταθερές Συγκοινωνίες), οι οποίοι προχώρησαν σε σειρά κινητοποιήσεων.
Στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης σε περίπου έναν χρόνο θα λειτουργήσουν ενιαίες μονάδες σε πέντε διευθύνσεις:
1.Στο μάρκετινγκ.
2.Στην πληροφορική.
3.Στον έλεγχο κομίστρου.
4.Στις προμήθειες.
5.Στην οικονομική διαχείριση και στη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού.
Ιδιαίτερη σημασία θα δοθεί στον ανασχεδιασμό του συγκοινωνιακού έργου. Ο ΟΑΣΑ έχει ήδη ξεκινήσει με ορισμένες περιορισμένες αλλαγές, οι οποίες προκύπτουν από τη συνεργασία με τους δήμους και τις τοπικές κοινωνίες, ενώ στόχος είναι η εκπόνηση μελέτης ανασχεδιασμού του συγκοινωνιακού χάρτη ώστε να περιλαμβάνει και τη δημοτική συγκοινωνία και τα ΚΤΕΛ με τρόπο που να ενισχύσει το μερίδιο των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς στις αστικές μετακινήσεις, το οποίο μειώνεται χρόνο με τον χρόνο.
Στο σχέδιο του Ομίλου περιλαμβάνεται και η δημιουργία Παρατηρητηρίου Αστικών Συγκοινωνιών. Βασικό αντικείμενο του Παρατηρητηρίου θα είναι η συλλογή επιπρόσθετων στοιχείων από αυτά που θα δίνει η τηλεματική και το Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου ώστε για πρώτη φορά να καταγράφονται:
• Οι μεταβαλλόμενες κυκλοφοριακές συνθήκες, δηλαδή ο αριθμός των διακινούμενων επιβατών, οι διαδρομές, οι μετεπιβιβάσεις, οι ώρες αιχμής.
• Ο αριθμός των εισιτηρίων ανά κατηγορία και έσοδα, η πληρότητα των οχημάτων ανά διαδρομή και οι ώρες των δρομολογίων, η μέση ταχύτητα και η πληρότητα των υπόλοιπων μέσων μετακίνησης αλλά και των χώρων στάθμευσης.
• Οι παραβάσεις και τα έσοδα από αυτές.
• Ο βαθμός ικανοποίησης των επιβατών.
• Η αναζήτηση και η καταγραφή βέλτιστων πρακτικών από το εξωτερικό σε συνδυασμό με την εκπόνηση ερευνών για τη βελτίωση του συγκοινωνιακού έργου.
Παράλληλα θα εφαρμοστούν σύγχρονα συστήματα διαχείρισης καυσίμων και ενιαίοι κανόνες και κοινές διαδικασίες προμηθειών. Αυτό θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμο, καθώς σύμφωνα με στελέχη του ΟΑΣΑ οι διαγωνισμοί για τα ελαστικά και τις μπαταρίες των λεωφορείων εκκρεμούν από το 2012.