Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Πάνος Σκουρλέτης, συνοδευόμενος από τον Διευθυντή του Γραφείου Υπουργού, Δημοσθένη Παπασταμόπουλο, συμμετείχε χθες, στις εργασίες του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, στο Λουξεμβούργο.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών εκδηλώθηκε η πρωτοβουλία τεσσάρων κρατών – μελών, της Αυστρίας, της Γερμανίας, της Ελλάδας και του Λουξεμβούργου, αναφορικά με την πυρηνική ασφάλεια και τη μη χρηματοδότηση πυρηνικών σταθμών ενέργειας από την ΕΕ. Στο επίσημο γεύμα του Συμβουλίου, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας έθεσε το ζήτημα της έγκαιρης επικύρωσης της Συμφωνίας των Παρισίων για την κλιματική αλλαγή, προκειμένου να ξεκινήσει ταχύτερα η εφαρμογή της.
Στο Συμβούλιο συζητήθηκαν, μεταξύ άλλων, τα εξής θέματα:
· Η Πρόταση Απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την καθιέρωση ενός μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών για τις διακυβερνητικές συμφωνίες και τα μη δεσμευτικά κείμενα με τρίτες χώρες στον τομέα της ενέργειας.
· Η Πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με μέτρα κατοχύρωσης της ασφάλειας εφοδιασμού με φυσικό αέριο.
Μηχανισμός ανταλλαγής πληροφοριών
Για το ζήτημα του μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών, ο κ. Σκουρλέτης, μεταξύ άλλων, επεσήμανε τα εξής στο Συμβούλιο:
« Όπως γνωρίζετε, η κύρια ανησυχία μας αφορούσε τον εκ των προτέρων έλεγχο των Διακυβερνητικών Συμφωνιών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Δυστυχώς, παρά τις εξηγήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τις τροποποιήσεις προς την σωστή κατεύθυνση που εισήγαγε στην πρόταση η Προεδρία, διατηρούμε ορισμένες από τις επιφυλάξεις μας. Ειδικότερα:
· Ως προς τις νομικές μας επιφυλάξεις, θεωρούμε ότι η εφαρμογή του συστήματος ελέγχου που προωθείται μπορεί να επηρεάσει την υφιστάμενη κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ των Θεσμικών Οργάνων της ΕΕ και των Κρατών Μελών και να περιορίσει την ορθή τήρηση των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.
· Ως προς τις πολιτικές μας επιφυλάξεις αυτές αφορούν το γεγονός πως ο εκ των προτέρων έλεγχος, και οι διαδικασίες που η προτεινόμενη Απόφαση περιλαμβάνει, περιορίζει την ευελιξία των Κρατών Μελών να συνάπτουν διακυβερνητικές συμφωνίες με τρίτες χώρες στην ενέργεια.
Ως εκ τούτου, πιστεύουμε ότι ο εκ των προτέρων έλεγχος των διακυβερνητικών συμφωνιών θα έπρεπε να παραμείνει στη διακριτική ευχέρεια των κρατών μελών.»
Ασφάλεια εφοδιασμού
Για το ζήτημα των μέτρων κατοχύρωσης της ασφάλειας εφοδιασμού με φυσικό αέριο, ο κ. Σκουρλέτης, επεσήμανε:
«Η ασφάλεια εφοδιασμού είναι μια κρίσιμη εθνική και ευρωπαϊκή υποχρέωση που όλοι έχουμε αναλάβει έναντι των πολιτών μας.
Η Ελλάδα εργάζεται με συνέπεια για την βελτίωση της ασφάλειας εφοδιασμού. Πρόσφατα, στη Θεσσαλονίκη, ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας, παρουσία του Αντιπροέδρου Σέφτσοβιτς και υψηλών εκπροσώπων των σχετιζόμενων με το έργο γειτονικών κρατών προχώρησε στην επίσημη τελετή έναρξης των εργασιών κατασκευής του αγωγού ΤΑΡ. Με το έργο αυτό ουσιαστικά ανοίγει ο Ν. Διάδρομος φ.α. βελτιώνοντας αποφασιστικά τις προοπτικές ασφάλειας εφοδιασμού στην Ένωση. Παράλληλα με τον ΤΑΡ, συνεργαζόμαστε με τη Βουλγαρία, την Επιτροπή και τις ενδιαφερόμενες εταιρείες, για την προώθηση του αγωγού διασύνδεσης Ελλάδας – Βουλγαρίας, την αναστροφή ροής του υπάρχοντος αγωγού, καθώς και την υλοποίηση του νέου τερματικού σταθμού LNG στην Αλεξανδρούπολη.
Επιπρόσθετα, συμμετέχουμε σε συνεργασίες με γειτονικές χώρες, όπως η Κύπρος, το Ισραήλ και η Αίγυπτος για την αξιοποίηση των ευκαιριών που διανοίγονται για την Ένωση στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ πρόσφατα είχαμε την ευκαιρία να επιθεωρήσουμε μαζί τον Αντιπρόεδρο Σέφτσοβιτς τις εργασίες αναβάθμισης του υπάρχοντα σταθμού LNG στην Ρεβυθούσα.
Η χώρα μας καταρχήν στηρίζει την υποβληθείσα πρόταση της Επιτροπής, καθώς και τις βασικές της αρχές.
Σημειώνουμε, όμως, ότι η περιφερειακή συνεργασία και η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών – μελών προϋποθέτουν, διαφοροποίηση πηγών και οδεύσεων, επαρκείς διασυνδέσεις, καθώς και σημαντικό βαθμό ολοκλήρωσης των περιφερειακών αγορών. Η μη ικανοποίηση αυτών των προϋποθέσεων σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ καθιστά προβληματική την υιοθέτηση περιφερειακών προληπτικών σχεδίων. Μέχρι την υλοποίηση των έργων του Ν. Διαδρόμου που ανωτέρω σας παρουσίασα, καθώς και άλλων έργων στην ευρύτερη περιοχή, η ΝΑ Ευρώπη θα αντιμετωπίζει ανάλογες δυσκολίες. Θα προτείναμε, λοιπόν, οι μηχανισμοί αλληλεγγύης να υποστηριχθούν από ένα μηχανισμό δια-περιφερειακής υποστήριξης και, στο πλαίσιο αυτό, να εξεταστεί αναλυτικά το ενδεχόμενο συνδρομής από τη μια περιφέρεια στην άλλη.
Όσον αφορά τα προληπτικά σχέδια δράσης και τα σχέδια έκτακτης ανάγκης θεωρούμε καταρχήν ότι αυτά θα πρέπει να προετοιμάζονται και να υιοθετούνται σε εθνικό επίπεδο, και να συνοδεύονται από κοινή περιφερειακή ανάλυση συγκεκριμένων κοινών κινδύνων. Εξετάζουμε την πρόταση περιφερειακών σχεδίων με δυο όμως προϋποθέσεις: α. τα κράτη – μέλη να διατηρήσουν τα εθνικά τους σχέδια και β. η τελική έγκριση ή τροποποίηση των περιφερειακών σχεδίων να εναπόκειται στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, σε συνεργασία προφανώς με την Επιτροπή.
Διατηρούμε επιφυλάξεις για τη συγκρότηση των περιφερειακών ομάδων κρατών – μελών, καθώς κατά τη γνώμη μας η περιφερειακή συνεργασία και οι ορισθείσες περιφερειακές ομάδες πρέπει να σχηματισθούν λαμβάνοντας υπόψη μία προσέγγιση ανά διάδρομο μεταφοράς φυσικού αερίου, τις νέες επενδύσεις, αλλά και με δυνατότητα ευελιξίας.
Αναφορικά με την αρχή της αλληλεγγύης θεωρούμε ότι οι μηχανισμοί που θα την προωθούν πρέπει να παρέχουν επαρκείς εγγυήσεις ότι δεν στρεβλώνουν την αγορά και ότι είναι πραγματικά συμπληρωματικοί και δεν αναιρούν τα εθνικά μέτρα. Προς τούτο, θα πρέπει να ενεργοποιούνται μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις διακοπής και υπό την προϋπόθεση να μην διαταράσσουν τον εφοδιασμό του κράτους μέλους που παρέχει βοήθεια.
Προσοχή θα πρέπει να αποδοθεί και στον κίνδυνο η έλλειψη φ.α. να προκαλέσει έλλειψη ηλεκτρικής ενέργειας, σε χώρες, όπως αυτές του Νότου της ΕΕ, όπου το φ.α. είναι βασική πηγή ηλεκτροπαραγωγής. Προς τούτο, σε περιόδους κρίσης εφοδιασμού σε φ.α. θα πρέπει να προβλεφθεί η δυνατότητα αντίστροφης μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Όσον αφορά την αρχή της διαφάνειας, θα ήθελα να σημειώσω ότι διατηρούμε ισχυρές επιφυλάξεις στις προτεινόμενες υποχρεώσεις κοινοποίησης των Συμβολαίων προμήθειας φυσικού αερίου. Κατά τη γνώμη μας οι ήδη υπάρχουσες διατάξεις είναι επαρκείς, ενώ οι προτεινόμενες χωρίς να είναι ανάλογες του επιδιωκόμενου σκοπού, δηλαδή της επίτευξης ενός επαρκούς επιπέδου ετοιμότητας πριν από το ξέσπασμα μιας κρίσης, αυξάνουν τη διοικητική επιβάρυνση και επιπρόσθετα εγείρουν ανησυχίες σχετικά με το δικαίωμα των εταιρειών να διατηρήσουν την εμπιστευτικότητα των όρων των συμβολαίων τους».
Αναφορά στις αποφάσεις για την κλιματική αλλαγή
Κατά τη διάρκεια του γεύματος του Συμβουλίου, ο Υπουργός ΠΕΝ, επεσήμανε τα εξής, αναφορικά με την πορεία υλοποίησης των αποφάσεων της COP 21 για την κλιματική αλλαγή:
«Αδιαμφισβήτητα η κλιματική αλλαγή αποτελεί μια παγκόσμια απειλή, η οποία απαιτεί συνεχή διεθνή προσπάθεια για την αντιμετώπιση της. Η απειλή της κλιματικής αλλαγής δεν έχει σύνορα.
Θεωρούμε απαραίτητη την έγκαιρη επικύρωση και την ταχύτερη έναρξη ισχύος της Συμφωνίας των Παρισίων για να διασφαλιστεί νομικά ότι η συμφωνία θα λειτουργήσει σύντομα. Σε αυτή την κατεύθυνση, στην Ελλάδα ήδη βρισκόμαστε σε στάδιο προετοιμασίας της διαδικασίας κύρωσης.
Σε κάθε περίπτωση, η χώρα μας είναι προσηλωμένη στην προοπτική της επίτευξης των στόχων της Συμφωνίας των Παρισίων, τόσο για τα θέματα μετριασμού εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, όσο και για τα θέματα προσαρμογής της οικονομίας μας.»
Πρωτοβουλία για την πυρηνική ασφάλεια
Κατά τη διάρκεια των εργασιών, οι Αντιπροσωπείες Αυστρίας, Γερμανίας, Ελλάδας και Λουξεμβούργου προέβησαν σε ενημέρωση του Συμβουλίου σχετικά με τη Δράση 10 του Σχεδίου Στρατηγικών Ενεργειακών Τεχνολογιών για την πυρηνική ασφάλεια. Συγκεκριμένα επισημάνθηκε ότι:
«Η Αυστρία, η Γερμανία, η Ελλάδα και το Λουξεμβούργο καλωσορίζουν κάθε πρωτοβουλία της ΕΕ για την ενίσχυση της πυρηνικής ασφάλειας στην Ευρώπη και πέρα από αυτήν, καθώς και για τη βελτίωση της διαχείρισης πυρηνικών αποβλήτων στο πλαίσιο της Συνθήκης Euratom.
Η Αυστρία, η Γερμανία, η Ελλάδα και το Λουξεμβούργο σέβονται τις Συνθήκες της ΕΕ και το δικαίωμα των Κρατών-Μελών να καθορίζουν έκαστο το δικό του ενεργειακό μίγμα.
Ωστόσο, το πρόσφατο σχέδιο Διακήρυξης Προθέσεων για Στρατηγικούς Στόχους του Σχεδίου Στρατηγικών Ενεργειακών Τεχνολογιών, στο πλαίσιο της Δράσης 10 “Διατηρώντας ένα υψηλό επίπεδο ασφάλειας πυρηνικών αντιδραστήρων και σχετιζόμενων κύκλων καυσίμου κατά τη λειτουργία και την απόσυρση, με παράλληλη βελτίωση της αποδοτικότητας” θα πρέπει να επικεντρωθεί στη συνεργασία στο πεδίο της Έρευνας και Ανάπτυξης που να αντιστοιχεί στο στόχο του Σχεδίου Στρατηγικών Ενεργειακών Τεχνολογιών.
Η Αυστρία, η Γερμανία, η Ελλάδα και το Λουξεμβούργο δεν μπορούν να αποδεχθούν ότι αυτοί οι στόχοι περιλαμβάνουν, στο επίπεδο της ΕΕ, την ανάπτυξη και υλοποίηση εξελιγμένων και καινοτόμων αντιδραστήρων σχάσης (σημείο 4 του σχεδίου Διακήρυξης Προθέσεων), ούτε τη “διαθεσιμότητα όλων των επιλογών χρηματοδότησης από την ΕΕ, π.χ. InnovFin, EFSI ή ESIF” όπως προβλέπεται υπό τον τίτλο «βασικές πρόσφορες συνθήκες» του σχεδίου Διακήρυξης Προθέσεων.
Η Αυστρία, η Γερμανία, η Ελλάδα και το Λουξεμβούργο επιθυμούν να επισημάνουν ότι χρηματοδότηση από την ΕΕ μπορεί να παρέχεται μόνον για ασφαλείς και βιώσιμες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα, ενώ η πυρηνική τεχνολογία είναι δαπανηρή και επικίνδυνη. Επομένως, Αυστρία, Γερμανία, Ελλάδα και Λουξεμβούργο αντιτίθενται στη χρηματοδότηση από την ΕΕ ή σε οποιοδήποτε υποστηρικτικό πλαίσιο για πυρηνικούς σταθμούς ενέργειας».