Προβληματισμό προκαλεί ακόμη μια απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, που κήρυξε αρχαιολογική ζώνη μεγάλη τμήμα του Πειραιά. Τοπικοί φορείς εκφράζουν την ανησυχία του πως εν λόγω κήρυξη-οριοθέτηση θα λειτουργήσει ως τροχοπέδη για τα αναπτυξιακά σχέδια της πόλης.
Ουσιαστικά, στη συνεδρίαση της Τρίτης, το ΚΑΣ έδωσε το “πράσινο φως” στην πρόταση της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Σύμφωνα με αυτήν, κηρύσσεται ως αρχαιολογικός χώρος η εντός των τειχών αρχαία πόλη του Πειραιά που οριοθετείται, κυρίως, από την αρχαία οχύρωση και την ακτογραμμή. Πιο συγκεκριμένα, ο αρχαιολογικός χώρος ορίζεται βόρεια και δυτικά από το χερσαίο τμήμα του Κονώνειου τείχους και τον σταθμό του ΗΣΑΠ, καθώς και από ζώνη 20 μ. εξωτερικά από το τείχος στα σημεία όπου αυτό δεν είναι ορατό, στα ανατολικά από την περιοχή όπου εκτιμάται ότι βρισκόταν το Κονώνειο τείχος, ενώ στα νότια το όριο είναι η θαλάσσια ακτή, από τη Ναυτική Διοίκηση Αιγαίου ως το Μικρολίμανο. Εξαιρούνται η θαλάσσια περιοχή του κεντρικού λιμένα και οι σύγχρονες επιχώσεις, ενώ εντός κήρυξης παραμένουν οι δυο πλαζ (Βοτσαλάκια και Φρεαττύδα), καθώς και η Ηετιώνεια Πύλη. Επίσης, σε επόμενη συνεδρίαση του ΚΑΣ θα συζητηθεί ειδική κήρυξη για τα Μακρά Τείχη.
Ουσιαστικά, ως αρχαιολογικός χώρος κηρύσσονται το 1ο, 2ο και μικρό τμήμα του 3ου δημοτικού διαμερίσματος του Πειραιά, ενώ όσον αφορά στα υπόλοιπα δημοτικά διαμερίσματα (υπόλοιπο 3ου, 4ο και 5ο) θα συνεχιστεί ο έλεγχος των εκσκαφών και όπου χρειαστεί θα υπάρξουν μικρότερες ή σημειακές κηρύξεις. Η έκταση του αρχαιολογικού χώρου που υιοθετήθηκε από τα μέλη του ΚΑΣ είναι περίπου η μισή από εκείνη που είχε προτείνει η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων και η οποία ήταν περίπου 11,5 τ. χλμ.
Το ΚΑΣ συζήτησε επίσης το Αρχικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα και Μελέτη Διαχείρισης (Master Plan), στάδιο α’ και στάδιο β’, του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς (ΟΛΠ) ΑΕ.
Σημειώνεται ότι, πριν από αυτή την εξέλιξη, στον Πειραιά υπήρχαν μόνο παλαιές κηρύξεις μεμονωμένων μνημείων (Ηετιώνεια Πύλη, τμήματα του Κονώνειου Τείχους, Αστικές Πύλες), που δεν περιλάμβαναν το σύνολο των αρχαιοτήτων. Συνεπώς, όπως ειπώθηκε και στη συνεδρίαση του ΚΑΣ, η κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου του Πειραιά ήταν κάτι αναμενόμενο, πολύ περισσότερο τώρα που το master plan του ΟΛΠ συνιστά χωρική ρύθμιση, η θεσμική κατοχύρωση της έγκρισής του προϋποθέτει, σύμφωνα με τον νόμο, την οριοθέτηση περιοχών που περιέχουν αρχαιότητες ή ενδείξεις για αρχαιότητες.
Σημειώνεται ότι εντός του νέου αρχαιολογικού χώρου του Πειραιά περιλαμβάνονται σημαντικότατες αρχαιότητες, όπως οι οχυρώσεις της θεμιστόκλειας και κονώνειας περιόδου, τμήματα των Μακρών Τειχών, ο τάφος του Θεμιστοκλή, το ελληνιστικό Θέατρο της Ζέας, ιερά όπως της Κυβέλης και της Αρτέμιδος, κατάλοιπα των αρχαίων νεωσοίκων στα δυο λιμάνια της Ζέας και της Μουνιχίας (σημερινό Μικρολίμανο), οικιστικά κατάλοιπα από την κλασική ως την πρώιμη βυζαντινή περίοδο, δεξαμενές και λατομεία. Οι ανασκαφές στον Πειραιά ξεκίνησαν τον 19ο αιώνα για να συνεχιστούν τον 20ο και τον 21ο στο πλαίσιο ιδιωτικών και δημόσιων έργων, όπως η κατασκευή του τραμ και του μετρό.
Αντιδρούν οι φορείς
Στη συνεδρίαση του ΚΑΣ παρενέβη αντιπροσωπεία του Δήμου Πειραιά με επικεφαλής τον δήμαρχο Γιάννη Μόραλη, ο οποίος μετέφερε στο ΚΑΣ το αίτημα του Δημοτικού Συμβουλίου να αναβληθεί η συνεδρίαση. Ο κ. Μόραλης μετέφερε, επίσης, την ανησυχία και την ανασφάλεια που βιώνουν οι φορείς της πόλης εν όψει της κήρυξης του Πειραιά σε αρχαιολογικό χώρο. Σύμφωνα με τον Ελεύθερο Τύπο, μίλησε για «εκκωφαντική σιωπή» από την πλευρά του υπουργείου ως προς την ενημέρωση του δήμου και υπογράμμισε πως «το υπουργείο δεν έχει απαντήσει σε κανένα από τα 11 ερωτήματα που έθεσε ο δήμος».
Από την πλευράς της η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟ και προεδρεύουσα του Συμβουλίου, Μαρία Βλαζάκη, υποστήριξε πως οι αρμόδιοι φορείς έχουν ενημερωθεί για τις προτάσεις του υπουργείου από τον Οκτώβριο του 2018. Σημείωσε, επίσης, πως η αναοριοθέτηση του αρχαιολογικού χώρου Πειραιά έπρεπε να προηγηθεί, βάσει του νόμου, της συζήτησης του αναπτυξιακού προγράμματος και της μελέτης διαχείρισης (Master Plan) του Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς, που ακολούθησε.
Όταν το ΚΑΣ δεν έκανε δεκτό το αίτημα του Δήμου Πειραιά για αναβολή της συνεδρίασης ο κ. Μόραλης επανήλθε εκφράζοντας τη δυσαρέσκειά του.
Δήλωσε συγκεκριμένα:
«Ως Δήμαρχος της πόλης του Πειραιά οφείλω να εκφράσω αφενός τη δυσαρέσκεια και αφετέρου την απορία μου για τη μη αποδοχή από το ΚΑΣ του αιτήματος της πόλης, για την αναβολή της συζήτησης με θέμα την κήρυξη του συνόλου της πόλης μας σε αρχαιολογική περιοχή.
Δυσαρέσκεια, καθώς η αντιμετώπιση αυτή δεν συνάδει με το πνεύμα που πρέπει να επικρατεί στις ημέρες μας, που δεν είναι άλλο από πνεύμα συνεργασίας, διαβούλευσης και συναινέσεων, ειδικά σε σοβαρά θέματα όπως αυτό.
Οι θεσμικοί φορείς του Πειραιά αγνοήθηκαν επιδεικτικά σε μια διαδικασία που διήρκεσε περισσότερο από δυο χρόνια και στην οποία δεν κλήθηκαν ποτέ εγκαίρως να πουν τις απόψεις τους. Όταν τελικά τους ζητήθηκαν, έστω και καθυστερημένα και εκφράστηκαν απόψεις και απορίες, αυτές ούτε ελήφθησαν υπόψη, ούτε απαντήθηκαν ποτέ τα ερωτήματα.
Απορία δε, για το πώς το ΚΑΣ αποδέχθηκε το αίτημα της Ο.Λ.Π. Α.Ε. για αναβολή της συνεδρίασης την 5η Μαρτίου 2019, σύμφωνα με το σχετικό δελτίο τύπου του Υπουργείου Πολιτισμού, ενώ αγνοεί και απορρίπτει το αίτημα όχι της Δημοτικής Αρχής αλλά ολόκληρης της πόλης του Πειραιά.
Ελπίζουμε, παρά την λανθασμένη απόφαση για μη αναβολή της συζήτησης, η τελική απόφαση του ΚΑΣ να είναι τέτοια, που να μην δημιουργήσει στην πόλη του Πειραιά και στο σύνολο αυτής αναχώματα, στην επιθυμητή από όλους ανάπτυξη και πρόοδο.
Όλοι γνωρίζουμε στον Πειραιά και που υπάρχουν σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα και που αυτά χρήζουν προστασίας, αλλά επιτέλους κάποια στιγμή και ανάδειξης. Άλλωστε όλοι στον Πειραιά είμαστε περήφανοι για τη μακρά ιστορία μας και για τα ιστορικά μνημεία της πόλης μας.
Ας ελπίσουμε ότι η τελική απόφαση τουλάχιστον θα περιοριστεί εκεί και δεν θα γίνει αποδεκτή η εισήγηση για την κήρυξη ως αρχαιολογικού χώρου του συνόλου του Δήμου μας.
Σε κάθε περίπτωση η δημοτική αρχή είναι παρούσα, όπως μέχρι σήμερα, χωρίς δεσμεύσεις, αγκυλώσεις και εξαρτήσεις με μόνο γνώμονα την πρόοδο της πόλης και των κατοίκων της και με βάση την τελική απόφαση θα εξετάσουμε τα επόμενα βήματά μας».
Πηγή: ΑΠΕ/ Ελεύθερος Τύπος