Η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Άγκυρα ήταν η τέταρτη μέσα σε μόλις δέκα μήνες και όπως είπε στις δηλώσεις του ο Έλληνας πρωθυπουργός, «μπορούμε πλέον να καθιερώσουμε αυτή την προσέγγιση της αμοιβαίας κατανόησης ως μια παραγωγική κανονικότητα, η οποία δεν αναιρείται από τις γνωστές διαφορές στις θέσεις μας».
Στην Άγκυρα, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν σε γενικές γραμμές στο χρονοδιάγραμμα των επόμενων μηνών και αποφάσισαν να πραγματοποιήσουν την επόμενη συνάντησή τους τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ και όχι στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο στην Ουάσιγκτον, όπως ήταν ο αρχικός σχεδιασμός, όπου επίσης θα συμπέσουν.
Κρίσιμος χαρακτήρας
Η συνάντηση της Νέας Υόρκης έχει εκ των πραγμάτων έναν πιο κρίσιμο χαρακτήρα από τις προηγούμενες, γιατί τότε θα έχει ήδη μεσολαβήσει διάστημα μεγαλύτερο του ενός χρόνου από το τετ α τετ των δύο ηγετών στο Βίλνιους της Λιθουανίας, τον περασμένο Ιούνιο, που ήταν και η αφετηρία για τη διαδικασία της ελληνοτουρκικής επαναπροσέγγισης. Οι δύο άνδρες θα έχουν την ευχέρεια να αξιολογήσουν τη συνολική πρόοδο στη διαδικασία και την πορεία υλοποίησης της θετικής ατζέντας. Αν η αποτίμηση είναι θετική, τότε ενδεχομένως να αποφασίσουν ότι ήρθε η ώρα να ξεκινήσει η συζήτηση για τα δύσκολα θέματα στα ελληνοτουρκικά, δηλαδή τον καθορισμό ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, και να δώσουν τη σχετική εντολή στους υπουργούς Εξωτερικών. Σε αυτή την περίπτωση, η συζήτηση θα ξεκινήσει σε μια από τις επόμενες συναντήσεις του πολιτικού διαλόγου που θα γίνουν μετά τον Σεπτέμβριο -και σε κάθε περίπτωση πριν από τον Δεκέμβριο- όπου έχει προγραμματιστεί το επόμενο ανώτατο συμβούλιο συνεργασίας στην Άγκυρα .
Η ελληνική πλευρά δεν κρύβει ότι θέλει να ανοίξει η συζήτηση για τα θέματα αυτά, καθώς θεωρεί ότι χωρίς συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες με την Τουρκία το κλίμα ηρεμίας που επικρατεί σήμερα στις διμερείς σχέσεις θα είναι δύσκολο να διατηρηθεί. Ταυτόχρονα, όμως, είναι προσεκτική και θέλει η διαδικασία να πάει βήμα-βήμα και να είναι στέρεη. Η ελληνική πλευρά αξιολογεί θετικά ότι, παρά το γεγονός πως στην Άγκυρα ετέθησαν και από τις δύο πλευρές τα θέματα στα οποία υπάρχουν διαφωνίες (ο πρωθυπουργός έθεσε το ζήτημα της Μονής της Χώρας, ενώ ανέπτυξε και την πάγια θέση όσον αφορά τη στάση της Αγκυρας στο Κυπριακό), αυτές μπήκαν στο τραπέζι από την πλευρά της Τουρκίας χωρίς να προκαλέσουν εντάσεις. Μάλιστα, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο Ερντογάν εξέφρασε τις ενστάσεις του για τα θαλάσσια πάρκα με ευγενικό τρόπο.
Η επίσκεψη στην Άγκυρα διήρκεσε περίπου 3,5 ώρες, εκ των οποίων η μιάμιση ώρα αφορούσε τις συνομιλίες Μητσοτάκη – Ερντογάν με τους διερμηνείς σε κλειστό σχήμα, ενώ στη συνέχεια ακολούθησαν οι διευρυμένες συνομιλίες και το δείπνο, που ολοκληρώθηκε πολύ γρήγορα ώστε να βγει το πρόγραμμα. Υπάρχουν ακόμα εκκρεμότητες και ανάμεσα σε αυτές είναι ο καθορισμός των επόμενων συναντήσεων του πολιτικού διαλόγου, της θετικής ατζέντας και των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, που θα καθοριστούν στο επόμενο τετ α τετ του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη και του Τούρκου ομολόγου του Χακάν Φιντάν, και εφόσον οι Τούρκοι θα έχουν ορίσει τον διάδοχο του μόνιμου υφυπουργού Μπουράτ Ακσαπάρ, ο οποίος αναλαμβάνει τη μόνιμη αντιπροσωπεία της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη.
Οι διαφωνίες για το Κυπριακό
Στα θέματα που διαφώνησαν ο Έλληνας πρωθυπουργός και ο Τούρκος Πρόεδρος στις συνομιλίες στο κλειστό σχήμα περιλαμβάνεται και το Κυπριακό. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στις δηλώσεις του, τόνισε ότι είναι «ύψιστης σημασίας ζήτημα για εμάς», εξέφρασε την άποψη ότι «το αντίδοτο σε κάθε αδιέξοδο είναι ο διάλογος», ενώ ζήτησε να δοθεί χρόνος στην ειδική απεσταλμένη του ΟΗΕ για την Κύπρο, Μαρία Ανχελα Ολγκίν, κάτι στο οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες από κυβερνητικές πηγές, φαίνεται πλέον να συναινούν και οι Τούρκοι, οι οποίοι αρχικά ήθελαν να περιορίσουν την εντολή της ειδικής απεσταλμένης στους έξι μήνες. Διπλωματικές πηγές δεν αποκλείουν την εκδήλωση μιας ακόμα πρωτοβουλίας για επανεκκίνηση των συνομιλιών από τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο, καθώς όλοι οι σημαντικοί «παίκτες» θα είναι παρόντες.
Στη συνάντηση υπήρξαν βεβαίως και έντονες διαφωνίες τόσο για το θέμα της Μονής της Χώρας και για τον πόλεμο στη Γάζα και τη Χαμάς (οι οποίες εκφράστηκαν και στις κοινές δηλώσεις) όσο και για τα θαλάσσια πάρκα, θέμα το οποίο είχε και συνέχεια, αφού ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών επανέλαβε την αντίθεση της χώρας του στο σχέδιο ως «κόκκινη γραμμή», για να εισπράξει ως απάντηση την κατηγορηματική διαβεβαίωση του Έλληνα πρωθυπουργού ότι τα θαλάσσια πάρκα θα γίνουν. Η ελληνική πλευρά, πάντως, αποτιμά συνολικά τη συνάντηση ως θετική και κάνει λόγο για κλίμα ειλικρίνειας και για διάθεση διαβούλευσης. Κυβερνητικές πηγές, μάλιστα, χαρακτηρίζουν ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι πλέον στον ελληνοτουρκικό διάλογο «μπορούμε να συζητούμε για εκείνα στα οποία διαφωνούμε, χωρίς να παράγονται ένταση και κρίση».
Η τουρκική «ανάγνωση» των συνομιλιών
Πώς εκτιμούν αναλυτές στη γειτονική χώρα την επίσκεψη του Ελληνα πρωθυπουργού στην Αγκυρα. Η αισιοδοξία για μια νέα εποχή στις διμερείς σχέσεις
Με βασικό συμπέρασμα ότι Ελλάδα και Τουρκία αντιμετωπίζουν μεν ταυτόχρονα διαφορετικές προκλήσεις, αλλά ότι μπορούν παράλληλα να προχωρήσουν σε διπλωματικές και οικονομικές συνεργασίες οι οποίες κρατούν την πόρτα ανοιχτή για μια μελλοντική λύση των βασικών διαφορών τους, η τουρκική «ανάγνωση» της επίσκεψης του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Άγκυρα είναι στο σύνολό της πολύ θετική.
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν είναι ψηλά στην ατζέντα της Αγκυρας. Καθώς η Τουρκία βρίσκεται σε μια κρίσιμη περίοδο μεγάλων αλλαγών στους συσχετισμούς δυνάμεων στο εσωτερικό, με βασικό χαρακτηριστικό τις εντάσεις ανάμεσα στο ΑΚΡ και στους εθνικιστές συμμάχους του, η επίσκεψη Μητσοτάκη θεωρείται σημαντικό κομμάτι μιας ευρύτερης δυναμικής «εξομάλυνσης» των σχέσεων της Τουρκίας με τη Δύση. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον, σύμφωνα με Τούρκους αναλυτές, είναι το γεγονός ότι, παρά τις όποιες εντάσεις που εξακολουθούν να καταγράφονται, όπως για παράδειγμα στο θέμα των θαλάσσιων πάρκων και σε αυτό της Μονής της Χώρας, τόσο τα φιλοκυβερνητικά όσο και τα αντιπολιτευόμενα μέσα και οι αναλυτές δεν χρησιμοποίησαν κάποια επιθετική και εθνικιστική ρητορική.
H ανάλυση
Χαρακτηριστική του κλίματος που κυριαρχεί στην Τουρκία είναι η ανάλυση στη φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Yeni Safak» της Σιμπέλ Μπουλμπούλ Πεχλιβάν, ερευνήτριας του TAV (Τουρκικό Ίδρυμα Ερευνών), το οποίο αντανακλά τις θέσεις του ΑΚΡ. Στο άρθρο της με τίτλο «Τουρκία και Ελλάδα, δύο αδιαχώριστες πλευρές του Αιγαίου», η Πεχλιβάν τονίζει ότι, παρά τις πολιτικές περιπέτειες που προκύπτουν, η εστίαση στη διπλωματική και στην οικονομική συνεργασία διαθέτει τη δύναμη να αναμετρηθεί με τις εντάσεις και να διαμορφώσει ένα πιο ειρηνικό και εποικοδομητικό περιβάλλον.
«Η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν ένα πλούσιο και πολύπλευρο δίκτυο σχέσεων λόγω της γεωπολιτικής τους θέσης και Ιστορίας. Ενώ αυτές οι δύο χώρες λειτουργούν ως γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, λόγω της γεωπολιτικής τους θέσης, η στρατηγική τους θέση στο Αιγαίο Πέλαγος έχει παράλληλα προκαλέσει διάφορες διαμάχες. Ωστόσο, οι πολιτιστικές, κοινωνικές και τουριστικές αλληλεπιδράσεις υπήρξαν σημαντικοί παράγοντες μετριασμού αυτών των εντάσεων κατά καιρούς», έγραψε η Πεχλιβάν. Και προσέθεσε: «Το απόφθεγμα του Έλληνα φιλοσόφου Ηράκλειτου “η μόνη σταθερά στη ζωή είναι η αλλαγή” μπορεί να εκφράσει τις διαρκώς μεταβαλλόμενες αλλά σταθερά ομοιάζουσες εκδοχές των δύο κοινωνιών. Αν και έχουμε βιώσει διάφορες διακυμάνσεις στις σχέσεις μας, οι δύο χώρες βρίσκονται σε θέση που τις καθιστά αχώριστες. Εξετάζοντας τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών σήμερα, μπορούμε να δούμε ότι υπάρχουν κοινά στοιχεία, κοινή κουλτούρα και κοινή ιστορία που προέρχονται από το παρελθόν των δύο χωρών, οι οποίες συναντώνται σε ένα κοινό έδαφος και δρουν από κοινού, παρά τις διαφορές απόψεων».
Εξακολουθώντας να χρησιμοποιεί ρήσεις αρχαίων φιλοσόφων, η Πεχλιβάν εκτιμά ότι «στο μέτωπο της πολιτικής, θέματα όπως το Αιγαίο και η Κύπρος προκαλούν κατά καιρούς εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών. Ωστόσο, οι αυξημένες διπλωματικές προσπάθειες και οι συνομιλίες σε διεθνή fora τα τελευταία χρόνια οδήγησαν σε πολλά υποσχόμενα βήματα για την επίλυση αυτών των ζητημάτων μέσω του διαλόγου. Η συνεργασία, ιδίως σε θέματα όπως οι ενεργειακοί πόροι και η μεταναστευτική κρίση, βοηθά να τεθούν οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών σε πιο πρακτική βάση. Το απόφθεγμα του Αριστοτέλη ”η καλή αρχή είναι το ήμισυ της επιτυχίας” μπορεί να έχει νόημα σε αυτό το πλαίσιο. Και οι δύο χώρες προσπαθούν να λύσουν τα προβλήματα μέσω διαπραγματεύσεων και να κάνουν βήματα για να γυρίσουν νέα σελίδα στις διμερείς σχέσεις».
Και καταλήγει σημειώνοντας ότι «η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην Τουρκία φαίνεται να σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Η επίσκεψη ανέδειξε επίσης διάφορες πρωτοβουλίες συνεργασίας, όπως η εντατικοποίηση των οικονομικών σχέσεων και η επέκταση των πολιτιστικών και εκπαιδευτικών ανταλλαγών».
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, σχολιάζοντας την επίσκεψη Μητσοτάκη, εκτίμησε ότι «και οι δύο πολιτικοί ηγέτες, οι οποίοι ήρθαν στην εξουσία με την υποστήριξη του λαού μετά τις εκλογές που διεξήχθησαν στις χώρες μας το 2023, εξέφρασαν τη βούληση να μεταφέρουν τις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας σε ένα υψηλότερο επίπεδο, να επιλύσουν τα προβλήματα που κληρονομήσαμε από την πρόσφατη και μακρινή μας ιστορία, να τα επιλύσουν με τρόπο που θα είναι προς το συμφέρον και των δύο πλευρών. Ο Πρόεδρός μας είναι πολύ ειλικρινής σε αυτό το θέμα και αυτή είναι η κατεύθυνση που μας έδωσαν».
«Από την άλλη, βλέπουμε ότι και η Ελλάδα κάνει θετικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Το καλό είναι ότι και οι δύο πλευρές είναι σε θέση να συζητούν όλα τα προβλήματα με τον πιο ανοιχτό τρόπο και σε κατάλληλες βάσεις. Με τον Έλληνα ομόλογό μου συζητάμε πολύ άνετα πολλά θέματα που σχετίζονται με ζητήματα ασφάλειας, ιδιαίτερα το πρόβλημα του Αιγαίου και το πρόβλημα των μειονοτήτων», προσέθεσε ο Φιντάν.
Ανοίγει ο δρόμος για τις Constellation
Εντός Ιουνίου αναμένεται η απάντηση των ΗΠΑ για την απόκτηση πέντε υπερσύγχρονων φρεγατών, που θα ναυπηγηθούν στην Ελευσίνα
Επιταχύνονται οι διαδικασίες για τη ναυπήγηση στην Ελλάδα των αμερικανικών φρεγατών Constellation που θα αποκτήσει το Πολεμικό Ναυτικό, με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας να αναμένει εντός των επόμενων εβδομάδων επιστολή από τις ΗΠΑ που θα ανοίξει διάπλατα τον δρόμο υλοποίησης του φιλόδοξου προγράμματος.
Σύμφωνα με πληροφορίες της Realnews, πρόκειται για την πρώτη από μια σειρά διαδικασιών που θα ακολουθήσουν μέχρι να ξεκινήσει η ναυπήγηση της πρώτης φρεγάτας στην Ελλάδα. Σύμφωνα με πηγές ενημέρωσης από το Ελληνικό Πεντάγωνο, πρόκειται για την επιστολή επί του «Case planning», δηλαδή της διαδικασίας που πρέπει να ακολουθηθεί ώστε σε διάστημα το πολύ ενός έτους να πραγματοποιηθούν τα επόμενα βήματα, με τελικό στάδιο την αποστολή LOA (Letter of Acceptance) από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς την Ελλάδα και εντέλει την υπογραφή σύμβασης.
Η επιστολή, ωστόσο, που αναμένεται να σταλεί στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας ίσως και μέσα στον Ιούνιο θεωρείται ιδιαιτέρως σημαντική, αφού θα αποτελέσει τον οδηγό ώστε όλα να γίνουν με τις ταχύτερες δυνατές διαδικασίες. Ήδη, σε προφορικό επίπεδο, η Ελλάδα έχει πάρει το «πράσινο φως» όχι μόνο για την ένταξη στο πρόγραμμα ναυπήγησης των φρεγατών Constellation των ΗΠΑ, αλλά και για την εγχώρια παραγωγή των πλοίων, που θα αποτελέσουν την αιχμή του δόρατος για το Πολεμικό Ναυτικό τις επόμενες δεκαετίες.
Όπως έχει πει ο ίδιος ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας, στόχος είναι το Πολεμικό Ναυτικό να εντάξει στους κόλπους του συνολικά πέντε Constellation, οι οποίες θα ναυπηγηθούν στο σύνολό τους στην Ελλάδα. Σε αυτές, το επόμενο διάστημα ενδέχεται να προστεθούν δύο ακόμη. Πρόκειται για ένα μακρόπνοο σχέδιο, με βάθος υλοποίησης έως τα τέλη της επόμενης δεκαετίας. Τα Ναυπηγεία Ελευσίνας, όπου βρίσκονται σε εξέλιξη επενδύσεις που θα φτάσουν τα 500 εκατ. ευρώ, έχουν ήδη πιστοποιηθεί από τους Αμερικανούς για την κατασκευή των φρεγατών. Μάλιστα, όπως έχει αποκαλύψει η «R», ήδη οι Αμερικανοί σχεδιάζουν τη δημιουργία δεύτερης γραμμής παραγωγής των φρεγατών Constellation, αφού τα ναυπηγεία του Ουισκόνσιν έχουν άλλα προγράμματα που «τρέχουν» παράλληλα, με αποτέλεσμα τη μετάθεση του χρονικού ορίζοντα καθέλκυσης της πρώτης φρεγάτας του τύπου για το 2028 ή το 2029.
Κάτι τέτοιο συνεπάγεται επιπλέον επενδύσεις στην Ελευσίνα και φυσικά -για πρώτη φορά- τη δημιουργία ναυπηγείου εκτός ΗΠΑ που θα είναι πιστοποιημένο να κατασκευάζει φρεγάτες για το αμερικανικό πολεμικό ναυτικό. Πηγές από τη διοίκηση της αμερικανικής ΟΝΕΧ, που ελέγχει το ναυπηγείο, μας διευκρίνισαν ότι οι συζητήσεις που γίνονται δεν περιλαμβάνουν την ανάληψη υποκατασκευαστικού έργου των αμερικανικών φρεγατών, αλλά εξ ολοκλήρου ναυπήγηση του πλοίου στην Ελλάδα. «Η Ελλάδα διαθέτει ικανά και πολύ ισχυρά ναυπηγεία. Δεν είναι μηχανουργείο για να αναλαμβάνει έργα ηλεκτροσυγκόλλησης κάποιων τμημάτων», ειπώθηκε χαρακτηριστικά.
Βεβαίως, τα Ναυπηγεία Ελευσίνας δεν ξεκινούν από το «μηδέν», καθώς υπάρχει στρατηγική συνεργασία με τον ιταλικό ναυπηγικό κολοσσό Fincantieri, ο οποίος έχει στην κατοχή του -μέσω της θυγατρικής US Fincantieri- τα ναυπηγεία του Ουισκόνσιν στις ΗΠΑ. Η Constellation στηρίζεται στα σχέδια της φρεγάτας FREMM της Fincantieri. Ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες, οι Ιταλοί, σε συνεργασία με τους Αμερικανούς, έχουν πιστοποιήσει τα Ναυπηγεία Ελευσίνας ως κέντρο συντήρησης των Constellation και νέων ναυπηγικών προγραμμάτων, καθώς και για MRO (Maintenance, Repair and Operations – Συντήρηση, επισκευή και ολική ανακατασκευή).
Δυνατότητες
Η Constellation έχει μήκος 151 μέτρα, εκτόπισμα 6.700 τόνους και φέρει 32 έως 64 κελιά κάθετης εκτόξευσης πυραύλων. Μπορεί να αναπτύξει ταχύτητες 26+ κόμβων ή 16 κόμβων με τη χρήση ηλεκτροκινητήρων, με την αυτονομία να φτάνει τα 6.000 ναυτικά μίλια. Μπορεί να επιχειρήσει με «κατάσταση θάλασσας 6+», δηλαδή υπό ακραίες συνθήκες, κάτι που την καθιστά αυτομάτως ως το ισχυρότερο πλοίο της κλάσης του στην ανατολική Μεσόγειο. Αν και θεωρητικά λόγω εκτοπίσματος μπορεί να θεωρηθεί αντιτορπιλικό, δεν φέρει τον φόρτο που έχουν θέσει οι Αμερικανοί ως δεδομένο για τα πλοία της κλάσης, γι’ αυτό και αναφέρεται ως φρεγάτα.
Ωστόσο, θα μπορεί να φέρει σε πέρας πολλαπλές αποστολές αντιμετώπισης εχθρικών μονάδων επιφανείας, ανθυποβρυχιακού πολέμου, επιχειρήσεις αντιαεροπορικής φύσης, αεράμυνας περιοχής, αλλά και ηλεκτρονικού πολέμου. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του πλοίου, η κορυφαία φρεγάτα Belharra-FDI του Πολεμικού Ναυτικού που βρίσκεται υπό ναυπήγηση είναι μήκους 122 μέτρων, εκτοπίσματος 4.500 τόνων και στην έκδοση ΗΝ θα φέρει 32 κελιά. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ελληνικές Constellation δεν θα έχουν την ίδια διαμόρφωση με τις αμερικανικές, αλλά θα φέρουν στοιχεία προσαρμοσμένα στις ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού.
Διαβάστε εδώ το δημοσίευμα της Realnews
Διαβάστε εδώ το δημοσίευμα της Realnews
Διαβάστε εδώ το δημοσίευμα της Realnews
