Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Καταναλωτών (BEUC) κατέθεσε σήμερα καταγγελία στην Κομισιόν για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές από τη Meta. Σημειώνεται δε πως μέλος της Ομοσπονδίας είναι η Ένωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ) αλλά και επιπλέον 18 μέλη από 16 χώρες.
Επιπλέον, διενεργούν έλεγχο για τυχόν παραβίαση του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ), σύμφωνα με τον οποίο η συγκατάθεση εκ μέρους του χρήστη θα πρέπει να πληροί μία σειρά από αυστηρές προϋποθέσεις προκειμένου να χαρακτηριστεί νόμιμη.
Ειδικότερα, όπως αναφέρει ανακοίνωση της ΕΚΠΟΙΖΩ, η Meta αλλάζει τις υπηρεσίες της στην Ε.Ε. και καλεί τους χρήστες του Facebook και Instagram, μέσω ειδοποίησης στις οθόνες τους, είτε να επιλέξουν, είτε να απορρίψουν τη συνδρομή. Σε περίπτωση που επιλέξουν να μην πληρώσουν συνδρομή δεν είναι δυνατή η χρήση των εφαρμογών χωρίς τη συγκατάθεσή τους στην επεξεργασία των προσωπικών δεδομένων τους για την προβολή εξατομικευμένων διαφημίσεων από τη Meta. Εάν δεχτούν να πληρώσουν μια μηνιαία συνδρομή θα σταματήσουν να βλέπουν διαφημίσεις.
Η συγκεκριμένη εμπορική πρακτική, όπως σημειώνεται, απαγορεύεται από τη νομοθεσία της Ε.Ε. για την προστασία των καταναλωτών. Αποτελεί δε, ζήτημα και η συμμόρφωσή της με την προστασία των προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής των χρηστών ως θεμελιώδη δικαιώματα και τη νέα νομοθεσία για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act) και Ψηφιακές αγορές (Digital Markets Act).
«Είναι αξιοσημείωτο ότι η νέα πολιτική που έχει υιοθετήσει ο τεχνολογικός κολοσσός είναι άδικη και παράνομη για τα εκατομμύρια των Ευρωπαίων χρηστών του Facebook και Instagram. Η Meta παραβιάζει ποικιλοτρόπως τη νομοθεσία της Ε.Ε. για την προστασία των καταναλωτών λόγω των αθέμιτων, παραπλανητικών και επιθετικών πρακτικών της» όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση. Επιπλέον τονίζεται ότι «καλούνται οι Αρχές να αναλάβουν δράση και να διασφαλίσουν ότι η Meta θα σταματήσει να παραπλανά και να βομβαρδίζει τους καταναλωτές με τις εν λόγω μη νόμιμες πρακτικές».
Τα ζητήματα
Τα ζητήματα προς εξέταση σύμφωνα με τη νομοθεσία για την προστασία του καταναλωτή είναι τα εξής:
- Η χρήση από τη Meta του μερικού αποκλεισμού των χρηστών από το Facebook και Instagram, με σκοπό τη λήψη άμεσης απόφασης για τη μία ή την άλλη επιλογή, στερεί από τους χρήστες τη δυνατότητα ή τον χρόνο να προβούν σε τεκμηριωμένη επιλογή και ως εκ τούτου αποτελεί επιθετική πρακτική. Η Meta εξωθεί τους καταναλωτές να κάνουν μια επιλογή που μπορεί να μην επιθυμούν λόγω της άμεσης πιεστικής συμπεριφοράς και δημιουργίας μιας αίσθησης επείγοντος.
- Επιπλέον, πολλοί καταναλωτές παραπλανητικά οδηγούνται στο να πιστεύουν ότι με την επιλογή της πληρωμής, όπως τους παρουσιάζεται, έχουν επιλέξει μια πιο φιλική για την προστασία της ιδιωτικότητάς τους εκδοχή, η οποία συμπεριλαμβάνει εκ των πραγμάτων περιορισμένη παρακολούθηση και μη δημιουργία προφίλ. Στην πραγματικότητα όμως, είναι πιθανό να συνεχίσουν να συλλέγονται και να χρησιμοποιούνται τα προσωπικά τους δεδομένα, αλλά για σκοπούς άλλους από τη διαφήμιση.
- Η Meta παρέχει ανακριβείς και ελλιπείς πληροφορίες στους καταναλωτές και εκ των πραγμάτων τους εμποδίζει να προβούν σε συνειδητή απόφαση. Ειδικότερα, τους παραπλανά με το δίλημμα της συνδρομής ή της «δωρεάν» επιλογής, η οποία στην πραγματικότητα δεν είναι «δωρεάν», αφού οι καταναλωτές την πληρώνουν μέσω της παροχής των προσωπικών δεδομένων τους, όπως έχουν ήδη επισημάνει και αναφέρει προηγούμενες δικαστικές αποφάσεις.
- Λόγω της μεγάλης επιρροής των υπηρεσιών Facebook και Instagram της Meta στην αγορά της Ε.Ε. και των ιδιαίτερα ισχυρών επιπτώσεων των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης (καθώς όλοι οι φίλοι μας βρίσκονται στο Facebook και στο Instagram), οι χρήστες δεν έχουν στην πραγματικότητα καμία επιλογή, διότι εάν σταματούσαν να κάνουν χρήση των υπηρεσιών, θα έχαναν όλες τις επαφές και το ιστορικό της επικοινωνίας τους, όπως αυτό διαμορφώθηκε τα τελευταία χρόνια. Το πολύ υψηλό κόστος συνδρομής για υπηρεσίες «χωρίς διαφημίσεις» είναι επίσης αποτρεπτικό, πράγμα που σημαίνει ότι οι καταναλωτές δεν έχουν πραγματική επιλογή.