Του Δημήτρη Μάρδα
π. Υφ/γού Εξωτερικών, Βουλευτή ΖΥΡΙΖΑ Β’ Θεσσαλονίκης
Η Τουρκία εξοπλίζεται με ρυθμούς πρωτόγνωρους ενώ παράλληλα
αποθρασύνεται θεωρώντας τον εαυτόν της επιβήτορα της ευρύτερης περιοχής. Η
αλαζονεία της, προϊόν των ανωτέρω, επεκτείνεται και στους συμβούλους του
Τούρκου προέδρου ή κάποιους υπουργούς της που ζουν μάλλον στην σκιά της ουτοπίας
της παλαιάς Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει ότι ο Γιγίτ Μπουλούτ,
Σύμβουλος του Ερντογάν κάνει χρήση τουρκικού οπίου, αν αναλογιστεί τις δηλώσεις
του περί 3-4ωρης καταστροφής της Ελλάδας σε περίπτωση πολέμου. Διαφορετικά κάτι
άλλο ερμηνεύει την κατάσταση της μερικής ή γενικής ανισορροπίας που εδώ και
καιρό βιώνει μέσα από παρόμοιες θέσεις.
Κι ακολουθούν άλλοι Τούρκοι αξιωματούχοι που θεωρούν ότι αν
χρειαστεί θα χρησιμοποιήσουν ένα κανόνι για να σκοτώσουν ένα κουνούπι δηλαδή
την Ελλάδα. Αγνοούν από την άλλη βέβαια ότι υπάρχουν και θανατηφόρα κουνούπια!
Τον, κατά τη δόκιμη έκφραση του τουρκικού λεξιλογίου,
τσαμπουκά της μορφής αυτής, τον βιώνουμε εδώ και καιρό με αφορμή την
έρευνα-εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Κύπρο.
Πρόβα τζενεράλε του ύφους αυτού ζήσαμε πρόσφατα στην υπόθεση
της ΕΝΙ, η οποία χρηματοδοτεί τις σχετικές έρευνες στο οικόπεδο 3 της κυπριακής
ΑΟΖ με το σκάφος/γεωτρύπανο Saipem 12000. Η Τουρκία παρεμπόδισε τις
δραστηριότητες του Saipem 12000 και θα δούμε πώς θα λειτουργήσει με το
γεωτρύπανο της Exxon Mobil.
Σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο περί προμηθειών του Δημοσίου,
που εδράζεται στις Οδηγίες που οικοδόμησαν την «Ενιαία Αγορά» και τις
μεταγενέστερες αυτών (βλ. βασική Οδηγία 93/30 περί προμηθειών των ΔΕΚΟ ή 92/50
περί προμηθειών των υπηρεσιών κ.λπ.) ή στην Οδηγία 2014/23 περί παραχωρήσεων
κ.ά., η Κυπριακή κυβέρνηση ανέθεσε σε ένα σύνολο εταιριών την έρευνα/εξόρυξη
των υδρογονανθράκων που βρίσκονται στη δική της Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη
(ΑΟΖ).
Ουδείς αμφισβητεί εκ μέρους των κρατών-μελών της ΕΕ το
δικαίωμα της Κύπρου να προβεί σε γεωτρήσεις στη δική της ΑΟΖ αφού «Το Δίκαιο
της Θάλασσας» είναι κοινοτικό κεκτημένο από το 2008.
Η Τουρκία από 1/1/1996 λειτουργεί στο πλαίσιο Τελωνειακής
Ένωσης με την ΕΕ. Η παρεμπόδιση του Saipem 12000 έχει προκαλέσει τις ακόλουθες
στρεβλώσεις στο πλαίσιο της ελεύθερης διακίνησης των υπηρεσιών
(έρευνας/γεώτρησης για υδρογονάνθρακες).
Παρεμπόδισε την ελεύθερη διακίνηση μιας υπηρεσίας ανάμεσα σε
δυο κράτη-μέλη της ΕΕ (Ιταλία-Κύπρος). Η πράξη της αυτή οδηγεί στην παραβίαση
μιας από τις τέσσερις βασικές αρχές της Ένωσης, ενώ από την άλλη προκαλεί
ζημίες τόσο στην ΕΝΙ όσο και στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Η Τουρκία ως συνδεδεμένη με την ΕΕ μέσω Τελωνειακής Ένωσης
δεν μπορεί να έχει την ίδια αντιμετώπιση όπως ένας άλλο τρίτο. Οι ευρωπαϊκοί
θεσμοί (π.χ. Ευρωπαϊκό Δικαστήριο) την ακολουθούν και μέσω αυτών οφείλει να
λύνει τα όποια προβλήματα. Αν η συμπεριφορά της παραβιάζει το κοινοτικό
κεκτημένο, τότε, οφείλει η Επιτροπή να αναλάβει δράση κατά τα προβλεπόμενα
καθώς οι διεθνείς συμφωνίες που συνάπτει η Ένωση δεσμεύουν τα θεσμικά όργανα
της (βλ. Άρθρο 216 παρ.2 της Συμφωνίας για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
– ΣΛΕΕ).
Από την άλλη, αν η Τουρκία διαφωνούσε με τις όποιες πράξεις
της Κυπριακής Δημοκρατίας επί της Κυπριακής ΑΟΖ όφειλε ως συνδεμένο μέλος της
ΕΕ να κάνει χρήση ειρηνικών μέσων μέσω των θεσμών της ΕΕ και ειδικότερα της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κατά τα προβλεπόμενα στο τελικό κείμενο της Συνόδου
Κορυφής Ελσίνκι (1999), όπου τότε η Τουρκία κέρδισε τον τίτλο του επιλέξιμου
προς ένταξη κράτους. Ας μην ξεχνάμε και τη Συμφωνία της Μαδρίτης (1997) στο
πλαίσιο της ΝΑΤΟ, που κινείται στην ίδια κατεύθυνση.
Η Τουρκία πρέπει να αντιμετωπίζεται ως συνδεδεμένο μέλος της
ΕΕ μέσω Τελωνειακής Ένωσης. Ουδεμία σημασία έχει το γεγονός ότι είναι κράτος
προς ένταξη στην ΕΕ, το οποίο ακόμη δεν έχει ολοκληρώσει τις διαδικασίες
προσαρμογής της οικονομίας της στην ΕΕ (δηλαδή τα 35 Κεφάλαια της ενταξιακής
διαδικασίας).Τα παραπάνω δεδομένα προκαλούν τα ακόλουθα αποτελέσματα:
Η Τουρκία χρησιμοποίησε καταχρηστικές εξουσίες για να
δικαιολογήσει τα μονομερή μέτρα που έλαβε με σκοπό την ουσιαστική απαγόρευση
του εμπορίου υπηρεσιών ανάμεσα σε δυο κράτη-μέλη. Εδώ όφειλε να παρέμβει η
Επιτροπή, ενέργεια που μπορεί να οδηγήσει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο την υπόθεση,
στο πλαίσιο ερμηνείας του Άρθρου 207 της ΣΛΕΕ.
Η Επιτροπή δεν έκανε τη δουλειά της, λόγω παράλειψης
απόφασης-δράσης, στην περίπτωση απαγόρευσης της ελεύθερης διακίνησης μιας
υπηρεσίας ανάμεσα σε δυο κράτη-μέλη. (Ενδεικτικά βλ. Άρθρο 263 παρ. 2 της ΣΛΕΕ
και 265 παρ. 1 της ΣΛΕΕ)
Η πράξη της Τουρκίας επί της ουσίας νοθεύει τον ανταγωνισμό
εντός της ΕΕ κατά το Άρθρο 225 της Συνθήκης περί ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής
Κοινότητας – ΣΕΚ, οπότε η Επιτροπή και το Δικαστήριο οφείλει να παρέμβει.
Γενικά, εμπλοκή της Επιτροπής και σε συνέχεια του Ευρωπαϊκού
Δικαστηρίου ερμηνεύεται, εξαιτίας της παρεμπόδισης της ελεύθερης διακίνησης
μιας υπηρεσίας εντός της ΕΕ και της νόθευσης τους ανταγωνισμού, εξελίξεις
προκαλούμενες από την Τουρκία, κράτος συνδεδεμένο με την ΕΕ.
Το μόνο που απομένει να γίνει είναι το ακόλουθο: Η Επιτροπή
να αφυπνιστεί από τον λήθαργό της εφαρμόζοντας κατά γράμμα τις Συνθήκες επάνω
στις οποίες οικοδομείται η Ένωση!