«Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου για τα πρώτα 2 τρίμηνα του 2017 είναι ο μεγαλύτερος μετά το 2013» τονίζει μεταξύ άλλων ο κ. Λόης Λαμπριανίδης, γενικός γραμματέας Στρατηγικών και Ιδιωτικών Επενδύσεων υπουργείου Οικονομίας και Καθηγητής του Παν/μίου Μακεδονίας, μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ και τονίζει ότι «χωρίς να θέλω να παρουσιάσω μια μαγική ανέφελη εικόνα, ωστόσο κάθε νηφάλιος παρατηρητής μπορεί πλέον να αναγνωρίσει τα σημαντικά αναπτυξιακά βήματα που γίνονται». Η ανάπτυξη, και πολύ περισσότερο η μετάβαση στην οικονομία της γνώσης, απαιτεί χρόνο και υπομονή, όμως μπορούμε πια να πούμε ότι ο δρόμος έχει ανοίξει και είμαστε σε θέση να τον βαδίσουμε, αναφέρει.
Ο κ. Λαμπριανίδης σημειώνει χαρακτηριστικά ότι βρίσκεται στο στάδιο της εκκίνησης «η πρωτοβουλία “Επιλέγουμε Ελλάδα χτίζοντας γέφυρες γνώσης και συνεργασίας”(http://www.knowledgebridges.gr/) που στοχεύει να φέρει σε επαφή και συνεργασία τους έλληνες επιστήμονες και επιχειρηματίες του εξωτερικού με επιχειρήσεις, ΑΕΙ, ερευνητικά κέντρα στην ημεδαπή, με στόχο την υποβοήθηση της ανάπτυξης της χώρας, τη συγκράτηση του επιστημονικού δυναμικού αλλά και τη δημιουργία «γεφυρών» που διευκολύνουν τη μελλοντική επιστροφή όσων ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του κ. Λόη Λαμπριανίδη στο Αθηναϊκό Μακεδονιό Πρακτορείο Ειδήσεων
ΕΡ: Κύριε Λαμπριανίδη, η κυβέρνηση διαθέτει αναπτυξιακό σχέδιο ή η πολιτική της καθορίζεται αποκλειστικά από τα κατά καιρούς υπογραφέντα μνημόνια με τους δανειστές;
Η κυβέρνηση σέβεται τις δεσμεύσεις της χώρας, και επομένως τα μνημόνια αποτελούν ένα υποχρεωτικό πλαίσιο πολιτικής προς υλοποίηση – αλλά όχι και το μόνο. Δεν προδιαγράφουν τα πάντα, υπάρχουν βαθμοί ελευθερίας, τους οποίους η κυβέρνηση εκμεταλλεύεται, για παράδειγμα, για τη χάραξη μιας Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής (ΕΑΣ 2021). Μάλιστα, αυτό το εθνικό σχέδιο για την ανάπτυξη, έχει ορίζοντα πολύ πέραν του επόμενου καλοκαιριού, οπότε και θα έχουμε μπει στην εποχή μετά τα μνημόνια και τις συναφείς δεσμεύσεις. Να σημειώσω εδώ πως και οι προηγούμενες κυβερνήσεις επικαλούνταν την ύπαρξη Αναπτυξιακού Σχεδίου χωρίς όμως ποτέ να το παρουσιάσουν
EΡ: Ποιo είναι το γενικό πλαίσιο και οι βασικοί άξονες της αναπτυξιακής στρατηγικής;
Βασική αναπτυξιακή επιλογή για την κυβέρνηση είναι η στροφή προς την «οικονομία της γνώσης». Στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον που δραστηριοποιούμαστε, υπάρχουν δύο δυνατές κατευθύνσεις: οι οικονομίες ανταγωνιστικού (βλέπε χαμηλού) εργατικού, περιβαλλοντικού κ.ο.κ. κόστους, και οι οικονομίες υψηλής εξειδίκευσης, γνώσης και καινοτομίας. Η Ελλάδα για αρκετές δεκαετίες πελαγοδρομούσε εγκλωβισμένη μεταξύ των δύο δρόμων, με τα γνωστά σήμερα αποτελέσματα. Εμείς θεωρούμε ότι ο μόνος δρόμος για τη χώρα είναι ο προσανατολισμός στην «οικονομία της γνώσης», που είναι κάτι περισσότερο από ένας τίτλος, είναι ένα σύνολο στρατηγικών στόχων που συναποτελούν την ΕΑΣ 2021:
*Μείωση ανεργίας και βελτίωση των προοπτικών αποκατάστασης συνθηκών πλήρους απασχόλησης, με στόχο τη μείωση της ανεργίας κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2021.
*Αναστροφή της πληθυσμιακής γήρανσης και της μείωσης του πληθυσμού, ιδίως ως προς τον ενεργό πληθυσμό της (15-67 ετών), ο οποίος, αν δεν ληφθούν μέτρα αντιστροφής της τάσης, θα μειωθεί δραματικά τις προσεχείς δεκαετίες.
*Αναστροφή της εκροής των εργαζομένων υψηλής κατάρτισης (brain drain) και επιστροφή όσων έφυγαν, εφόσον η πορεία προς μια οικονομία της γνώσης αποτελεί βασικό στοιχείο του αναπτυξιακού μας σχεδιασμού.
*Ενεργή πολιτική δημιουργίας και προσέλκυσης επενδύσεων και βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, μέσα από την ολοκλήρωση μιας σειράς συναφών δομικών μεταρρυθμίσεων με θετικό ταυτόχρονα κοινωνικό πρόσημο.
*Μείωση της φτώχειας και των κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων, που εκτός από κοινωνική δικαιοσύνη θα επιφέρει και καλύτερα αναπτυξιακά αποτελέσματα.
*Περιβαλλοντικός επανασχεδιασμός της οικονομίας, καθώς η οικονομική ανάπτυξη τον 21ο αιώνα δεν μπορεί να μην συνδέεται στενά με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και αειφορία.
Οι παραπάνω στόχοι δεν βρίσκονται σε ιεραρχική αλλά σε διαλεκτική σχέση μεταξύ τους. Συμπεριλαμβάνονται στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας διότι αποτελεί βαθειά μας πεποίθηση ότι οικονομική ανάπτυξη δεν είναι μόνο η αύξηση του δείκτη του ΑΕΠ, όπως ίσως θα πρέσβευε μια συνεπής νεοφιλελεύθερη άποψη. Η οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας έχει πολλές ακόμη παραμέτρους, τις οποίες υπηρετούν οι εξειδικευμένοι στόχοι του σχεδιασμού της ΕΑΣ 2021.
EΡ: Ποιά είναι τα κύρια εργαλεία άσκησης της αναπτυξιακής πολιτικής;
Το σύνολο των παραπάνω στρατηγικών στόχων που σας ανέφερα υποστηρίζονται και υλοποιούνται από μια σειρά μέσα και εργαλεία αναπτυξιακής πολιτικής, όπως είναι:
* Ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός, ο συνεκτικός συντονισμός, ο διαρκής έλεγχος και επανασχεδιασμός των δημοσίων πολιτικών είναι αναγκαίος όρος για την αποτελεσματική τους υλοποίηση, όρος που έλειπε από τις αποσπασματικές πολιτικές του παρελθόντος.
* Βραχυπρόθεσμα μέτρα αντιμετώπισης της ανεργίας και της μεταναστευτικής εκροής, καθώς η αυτόματη αποκλιμάκωση της ανεργίας που μπορεί να προέλθει από την οικονομική ανάπτυξη δεν αρκεί από μόνη της.
* Αποκατάσταση της χρηματοδοτικής ικανότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και πλήρης αξιοποίηση των ευρωπαϊκών και δημόσιων πηγών χρηματοδότησης, ώστε να υπάρξει επαρκής παροχή ρευστότητας για την επανεκκίνηση της οικονομίας.
* Αποτελεσματική επανα-ρύθμιση των αγορών χρήματος, εργασίας και προϊόντων, με στόχο την αποφυγή μονοπωλιακών καταστάσεων, εργασιακής εκμετάλλευσης και «φυγής» κερδών και εισοδημάτων στο εξωτερικό.
* Ριζικός επανασχεδιασμός και αναβάθμιση της Δημόσιας Διοίκησης, ώστε να παίξει τον ρόλο της και ως επιτελική δομή σχεδιασμού και υλοποίησης πολιτικών για την οικονομική ανάπτυξη και για τη διασφάλιση της βέλτιστης αξιοποίησης των δημόσιων πόρων (μέσα από αποτελεσματικούς μηχανισμούς στήριξης της επιχειρηματικής δραστηριότητας αλλά και ελεγκτικούς μηχανισμούς).
* Ανασχεδιασμός και αναβάθμιση της εκπαιδευτικής πολιτικής, στόχος με προφανή κεντρική σημασία σε μια οικονομία στηριγμένη στη γνώση και την καινοτομία.
EΡ: Πότε θα τεθεί σε εφαρμογή η αναπτυξιακή στρατηγική και ως το τέλος της τετραετίας είναι δυνατόν να υπάρξουν ορατά από την κοινωνία αποτελέσματα;
Σημαντικοί πυλώνες της κυβερνητικής πολιτικής βρίσκονται ήδη σε στάδιο υλοποίησης, όπως ο νέος αναπτυξιακός νόμος. Άλλοι πάλι, για να μείνω στο δικό μου πεδίο ευθύνης, βρίσκονται στο στάδιο της εκκίνησης, όπως η πρωτοβουλία «Επιλέγουμε Ελλάδα χτίζοντας» (http://www.knowledgebridges.gr/) που στοχεύει να φέρει σε επαφή και συνεργασία τους έλληνες επιστήμονες και επιχειρηματίες του εξωτερικού με επιχειρήσεις, ΑΕΙ, ερευνητικά κέντρα στην ημεδαπή, με στόχο την υποβοήθηση της ανάπτυξης της χώρας, τη συγκράτηση του επιστημονικού δυναμικού αλλά και τη δημιουργία «γεφυρών» που διευκολύνουν τη μελλοντική επιστροφή όσων ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό.
Βεβαίως, τα αποτελέσματα της ΕΑΣ 2021 θα φανούν σε όλη τους την έκταση εφόσον υιοθετηθεί και υλοποιηθεί ως ολοκληρωμένο σχέδιο και εφόσον δοθεί ένα επαρκές διάστημα χρόνου, σαφώς μεγαλύτερο των 3-4 χρόνων μιας συνήθους κυβερνητικής θητείας. Πράγμα που, βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν θα έχουμε απτά αποτελέσματα και εντός της τρέχουσας κυβερνητικής θητείας.
EΡ: Υπάρχει τελικά επενδυτική άπνοια στην ελληνική οικονομία;
Όχι, η τάση είναι σαφώς αυξητική, παρά τις επιμέρους διακυμάνσεις. Για παράδειγμα, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου για τα πρώτα 2 τρίμηνα του 2017 είναι ο μεγαλύτερος μετά το 2013 (σε τρέχουσες εποχικά διορθωμένες τιμές). Πιο συγκεκριμένα, αν θέλετε, η υποκατηγορία «μηχανολογικός και μεταφορικός εξοπλισμός», ίσως ο σημαντικότερος επιμέρους επενδυτικός δείκτης, βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο μετά το 2011, ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής βρίσκεται σταθερά σε θετικό έδαφος από τις αρχές του 2016, για πρώτη φορά για τόσα πολλά τρίμηνα μετά το 2007, ενώ ο δείκτης οικονομικού κλίματος του ΙΟΒΕ βρίσκεται σε άνοδο από το καλοκαίρι του 2015 προσεγγίζοντας τα μέσα επίπεδα του 2001 – 2016. Χωρίς να θέλω να παρουσιάσω μια μαγική ανέφελη εικόνα, ωστόσο κάθε νηφάλιος παρατηρητής μπορεί πλέον να αναγνωρίσει τα σημαντικά αναπτυξιακά βήματα που γίνονται. Η ανάπτυξη, και πολύ περισσότερο η μετάβαση στην οικονομία της γνώσης, απαιτεί χρόνο και υπομονή, όμως μπορούμε πια να πούμε ότι ο δρόμος έχει ανοίξει και είμαστε σε θέση να τον βαδίσουμε.