Ουραγός στην ψηφιακή οικονομία παραμένει η Ελλάδα, σύμφωνα με το μηνιαίο δελτίο οικονομικών εξελίξεων του ΚΕΠΕ.
Η Ελλάδα βαθμολογείται με μόλις 0,366 στον δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (The Digital Economy and Society Index-DESI) και κατατάσσεται στην 26η θέση μεταξύ των 28 κρατών-μελών της Ε.Ε.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η χώρα μας παρουσιάζει καλύτερη επίδοση μόνο συγκριτικά με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, ενώ η βαθμολογία της υστερεί κατά πολύ από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 0,48 και φυσικά από τη Δανία 0,68, τη Σουηδία 0,66 και την Φιλανδία 0,64 που καταλαμβάνουν τις τρεις πρώτες θέσεις στον συγκεκριμένο δείκτη.
Ακόμη πιο απογοητευτική είναι η διείσδυση των τεχνολογιών στο επιχειρείν και κυρίως στο εμπόριο, στερώντας από τις ελληνικές επιχειρήσεις όπως αναφέρει το ΚΕΠΕ, σημαντικά δυνητικά οφέλη σε όρους αποτελεσματικότητας, παραγωγικότητας, ανταγωνιστικότητας και μεγέθυνσης.
Αρκεί μόνο να αναφέρουμε ότι μόλις το 62% των ελληνικών επιχειρήσεων διαθέτουν ιστοσελίδα και το 78% σταθερή σύνδεση ευρυζωνικότητας, όταν τα αντίστοιχα ποσοστά στην ΕΕ28 είναι 74% και 90%. Η υιοθέτηση ψηφιακών τεχνολογιών από τις επιχειρήσεις είναι επίσης περιορισμένη, με την Ελλάδα να υστερεί σημαντικά στο ηλεκτρονικό επιχειρείν και να εμφανίζει το μικρότερο ποσοστό διαδικτυακών πωλήσεων ως προς τον κύκλο εργασιών στην ΕΕ28.
Ωστόσο σε σχέση με την αντίστοιχη αξιολόγηση του προηγούμενου έτους (Digital Agenda Scoreboard 2014) φαίνεται, ότι υπάρχει πρόοδος, όπως αποτυπώνεται στην αύξηση του συνολικού δείκτη (0,36 από 0,31) αντανακλώντας τη βελτίωση κυρίως σε δυο βασικές παραμέτρους: τη Συνδεσιμότητα (0,42 από 0,33) και τις Ψηφιακές Δημόσιες Υπηρεσίες (0,35 από 0,27).
Παρ’ όλα αυτά η χώρα εμφανίζει από τα μικρότερα ποσοστά χρηστών του διαδικτύου στην ΕΕ28 και παρουσιάζει υψηλό χάσμα ψηφιακών δεξιοτήτων, με πολύ χαμηλά ποσοστά στην κατοχή βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων και εξειδικευμένων γνώσεων σε ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίας).
Σημειώνεται ότι ο δείκτης της Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας ένας σύνθετος δείκτης που συναθροίζει σειρά σχετικών δεικτών διαρθρωμένων γύρω από πέντε βασικές παραμέτρους (συνδεσιμότητα, ανθρώπινο κεφάλαιο, χρήση του διαδικτύου, ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας και ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες).
Ποσοστό 33% των Ελλήνων δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ διαδίκτυο
Από τους επιμέρους δείκτες ψηφιοποίησης της ελληνικής οικονομίας, είναι φανερό ότι η Ελλάδα υστερεί ως προς όλες τις διαστάσεις σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Μεγαλύτερη υστέρηση σημειώνεται στο δείκτη του ανθρώπινου κεφαλαίου, όπου η Ελλάδα εμφανίζει από τα μικρότερα ποσοστά τακτικών χρηστών του διαδικτύου στην ΕΕ28 (59%), ενώ το 33% του πληθυσμού δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ το διαδίκτυο, όταν ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος είναι 18%.
Δεδομένων αυτών των επιδόσεων, οι στόχοι που έχουν τεθεί στο πλαίσιο της Ψηφιακής Ατζέντας για την Ευρώπη για τους δύο προαναφερθέντες υπο-δείκτες (75% και 15%, αντίστοιχα, μέχρι το 2015) φαντάζουν μάλλον ανέφικτοι. Επίσης, μόνο το 45% κατέχει βασικές ψηφιακές δεξιότητες (59% ο ευρωπαϊκός μέσος όρος), ενώ το εργατικό δυναμικό στην Ελλάδα περιλαμβάνει ένα από τα μικρότερα ποσοστά ειδικών σε ΤΠΕ (1,4%) στην ΕΕ28.
Πάντως η Ελλάδα σημείωσε σημαντική πρόοδο στην ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών της,ανεβαίνοντας έξι θέσεις (από την 27η στην 21η θέση) στην ευρωπαϊκή κατάταξη σε σχέση με την αντίστοιχη του προηγούμενου έτους. Σε αυτή την πρόοδο συνέβαλε ο μεγαλύτερος αριθμός χρηστών διαδικτύου που χρησιμοποιούν υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (e-government), ο οποίος αυξήθηκε από 32% σε 38%, αν και συνεχίζει να απέχει από τον αντίστοιχο στόχο για την Ευρώπη, σύμφωνα με τον οποίο ο μισός πληθυσμός θα πρέπει ως το 2015 να κάνει χρήση υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
Η θέση της Ελλάδας, βελτιώθηκε αναφορικά με το δείκτη της συνδεσιμότητας (από την 28η στην 26η θέση), αν και διατηρούνται τα σχετικά μικρά ποσοστά συνδρομητών σταθερού διαδικτύου (63%) και κινητού διαδικτύου (41%).
Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν γυρίσει την πλάτη στο e-business
Η θέση της Ελλάδας έχει επιδεινωθεί ως προς το δείκτη της ενσωμάτωσης της ψηφιακής τεχνολογίας (από την 20η στην 23η θέση), φανερώνοντας την αδυναμία των ελληνικών επιχειρήσεων όσον αφορά την υιοθέτηση και αξιοποίηση τεχνολογιών που συνδέονται με το ηλεκτρονικό επιχειρείν (e-business) και το ηλεκτρονικό εμπόριο (e-commerce).
Μόνο το 62% των ελληνικών επιχειρήσεων διαθέτουν ιστοσελίδα και 78% διαθέτουν μια σταθερή σύνδεση ευρυζωνικότητας, με τα αντίστοιχα ποσοστά στην ΕΕ28 να είναι 74% και 90%. Σχετικά περιορισμένη είναι επίσης η χρήση υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους, με το ποσοστό ελληνικών επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν τέτοιες υπηρεσίες (9%) να υπολείπεται κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες του μέσου όρου της ΕΕ28.
Όσον αφορά τη χρήση ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίας) από απασχολούμενους, οι ελληνικές επιχειρήσεις υστερούν σημαντικά σε σχέση με τη μέση ευρωπαϊκή επιχείρηση, με μόνο το 41% να παρέχει σε κάποιους εργαζόμενους φορητές συσκευές (π.χ. laptops, tablets, smartphones) και το 37% των εργαζόμενων να χρησιμοποιούν στην εργασία τους υπολογιστές με σύνδεση στο διαδίκτυο.
Αποθαρρυντική είναι η εικόνα που παρουσιάζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις αναφορικά και με το ηλεκτρονικό εμπόριο. Πολύ μικρό μέρος του κύκλου εργασιών τους οφείλεται στις διαδικτυακές πωλήσεις (2%), ενώ μικρά είναι και τα ποσοστά των επιχειρήσεων που χρησιμοποιούν ένα δίκτυο υπολογιστών για την πραγματοποίηση πωλήσεων ή αγορών (9% και 6%, αντίστοιχα).
Η προβληματική διαχείριση των κονδυλίων
Όπως επισημαίνεται στο μηνιαίο δελτίο του ΚΕΠΕ, μεγάλος αριθμός έργων για την τεχνολογία πρωτοβουλιών έχουν ενταχθεί στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ), όπως για παράδειγμα το επιχειρησιακό πρόγραμμα “Ψηφιακή Σύγκλιση” αλλά και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» (ΕΠΑνΕΚ) της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020.
Ωστόσο, σειρά από αδυναμίες και παθογένειες στις δομές, στους θεσμούς και στο ρυθμιστικό πλαίσιο δρουν ανασταλτικά οδηγώντας συχνά σε αναποτελεσματική διαχείριση των πόρων, προβληματική διοίκηση των έργων, περιορισμένη απορροφητικότητα κονδυλίων και γραφειοκρατικά εμπόδια, με αποτέλεσμα να καθυστερεί σημαντικά η υλοποίηση των έργων και το παραγόμενο αποτέλεσμα να απέχει από το προσδοκώμενο σε όρους ποσότητας ή ποιότητας.
Ωστόσο όπως επισημαίνεται στο μηνιαίο δελτίο του ΚΕΠΕ το πλαίσιο πολιτικής και στρατηγικής που προτείνεται στην Εθνική Στρατηγική για την Ψηφιακή Ανάπτυξη στην Ελλάδα την περίοδο 2014-2020 στοχεύει στο να αναδείξει τον τομέα της Ψηφιακής Οικονομίας σε βασικό αναπτυξιακό πυλώνα, ο οποίος θα συνεισφέρει στην ανάπτυξη της χώρας, ενισχύοντας την καινοτομία, την εξωστρέφεια της εγχώριας ψηφιακής παραγωγήςκαι την εισροή ξένων επενδυτικών κεφαλαίων στην Ελλάδα, ενώ αναμένεται να αντιμετωπίσει και να καλύψει τις ανάγκες και προκλήσεις του τομέα ΤΠΕ (Γενική Γραμμα- τεία Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων, 2014).