Κατάινεν: Η ανάπτυξη έχει επιστρέψει, οι μεταρρυθμίσεις έχουν γίνει

Ταυτοχρόνως, την ικανοποίησή του για το βαθμό αξιοποίησης του σχεδίου Γιούνκερ από την Ελλάδα κυρίως σε ό,τι αφορά τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δεν έχουν πρόσβαση σε δάνεια από τράπεζες, εκφράζει ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για την Απασχόληση, την Ανάπτυξη, τις Επενδύσεις και την Ανταγωνιστικότητα, στη συνέντευξη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Όπως αναφέρει, η Ελλάδα είναι όγδοη στην στην κατάταξη των χωρών που κάνουν μεγαλύτερη χρήση του επενδυτικού ταμείου με βάση το ΑΕΠ.

Εξάλλου, ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής επισημαίνει μιλώντας στο Πρακτορείο πως οι μεταρρυθμίσεις που έχει εφαρμόσει η χώρα έχουν βελτιώσει κατά πολύ το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα, ενώ δηλώνει αισιόδοξος ότι η εμπιστοσύνη επιστρέφει με αποτέλεσμα την τόνωση του επενδυτικού ενδιαφέροντος, μεταξύ άλλων και από το εξωτερικό.

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Επιτρόπου Γίρκι Κατάινεν στην Χριστίνα Βασιλάκη για το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων:

Ερ: Πριν από λίγες ημέρες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι το λεγόμενο σχέδιο Γιούνκερ υποστήριξε συμφωνία δανείου με την Cosmote και ακόμα πιο πρόσφατα για τα αιολικά πάρκα στη Βοιωτία. Ποια είναι η απόδοση της Ελλάδας σε ό,τι αφορά την κινητοποίηση επενδύσεων μέσω του σχεδίου Γιούνκερ εν γένει;

Απ: Η Ελλάδα τα πάει σχετικά καλά. Είναι όγδοη στην κατάταξη των χωρών που κάνουν μεγαλύτερη χρήση του επενδυτικού ταμείου με βάση το ΑΕΠ. Είμαι πολύ χαρούμενος που η Ελλάδα και συγκεριμένα οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν ανακαλύψει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) γιατί αυτό το Ταμείο φτιάχτηκε για να αντιμετωπιστεί η αδυναμία πρόσβασης στις αγορές. Η Ελλάδα, λοιπόν, πληροί όλα τα κριτήρια αφού οι τράπεζές της δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν τις επιχειρήσεις όσο χρειάζεται. Γι’ αυτό το ΕΤΣΕ είναι το τέλειο εργαλείο για την Ελλάδα και μακάρι να το χρησιμοποιήσει ακόμα περισσότερο, γιατί όχι να φτάσει στην πρώτη θέση. Συγκεκριμένα, μέχρι στιγμής το ΕΤΣΕ έχει υποστηρίξει έργα ύψους 1,2 δις. τα οποία αναμένεται να κινητοποιήσουν πραγματικές επενδύσεις ύψους 3,4 δις. στην Ελλάδα. Μεταξύ των δικαιούχων βρίσκεται το Diorama Hellenic Growth, ένα ταμείο ιδιωτικών συμμετοχών που χρηματοδοτεί καινοτόμες επιχειρήσεις αλλά και η Creta Farm. Αυτές αποτελούν συμφωνίες χρηματοδότησης μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αλλά υπάρχουν και άλλα έργα όπως η Cosmote για επενδύσεις στον τομέα τηλεπικοινωνιών. Όλα αυτά είναι σίγουρα καλά αλλά οι δυνατότητες είναι άπειρες. Το μήνυμά μου λοιπόν προς τις ελληνικές επιχειρήσεις αλλά και τους Δήμους και τις Περιφέρειες είναι να υποβάλουν αιτήσεις για χρηματοδοτήσεις από το ΕΤΣΕ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων απευθείας, καθώς δε χρειάζεται έγκριση της κυβέρνησης. Το μόνο που χρειάζεται να ξέρουν είναι η διεύθυνση του γραφείου της ΕΤΕπ στην Αθήνα.

Ερ: Πιστεύετε ότι η κατάσταση στην Ελλάδα σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις έχει βελτιωθεί; Υπάρχουν ακόμα εμπόδια που πρέπει να αρθούν;

Απ: Όλα τα κράτη έχουν εμπόδια γι΄αυτό και η Επιτροπή επικεντρώνεται στην επίλυση όσων δυσκολεύουν τις επενδύσεις. Η Ελλάδα έχει διευθετήσει πολλά από αυτά τα εμπόδια στο πλαίσιο του προγράμματος. Για παράδειγμα, οι διαδικασίες για τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις σε επενδύσεις έχουν βελτιωθεί, τα εμπόδια ανταγωνισμού στο λιανικό εμπόριο έχουν αρθεί, η πρόσβαση και η άσκηση ορισμένων επαγγελμάτων έχει γίνει πιο εύκολη και τέλος, οι τελωνειακές διαδικασίες έχουν εξυγιανθεί. Όλα αυτά μπορεί να ακούγονται γραφειοκρατικά μέτρα, αλλά είναι πολύ σημαντικά προκειμένου να δημιουργηθεί ένα καλύτερο επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα. Είμαι σίγουρος ότι αυτά τα τέσσερα συγκεκριμένα μέτρα θα δημιουργήσουν στην Ελλάδα ένα πιο θετικό περιβάλλον για επενδύσεις. Όλα όμως εξαρτώνται από την εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.

Ερ: Ένα από τα βασικά εμπόδια είναι η απαίτηση συμμετοχής ιδιωτικών κεφαλαίων (private equity requirement). Οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα δεν είναι ακόμη σε θέση να παράσχουν τα απαιτούμενα χρήματα. Πώς θα μπορούσε να λυθεί αυτό;

Υπάρχουν δύο ζητήματα εδώ. Πρώτον, η καλύτερη χρήση του επενδυτικού ταμείου μπορεί να παράσχει ιδιωτική συμμετοχή ως χρηματοδότηση στην Ελλάδα και γι’ αυτό τέτοιες εταιρίες ιδιωτικών συμμετοχών πρέπει να απευθυνθούν στο ταμείο και να διαμοιράσουν τα χρήματα μετά σε καινοτόμες επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Το δεύτερο αφορά τον κανονισμό της κεφαλαιαγοράς και εάν θέλει η Ελλάδα να χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες μας, μπορούμε να βοηθήσουμε στην εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στον τομέα αυτό, όπως έχει γίνει και σε άλλα κράτη-μέλη που είχαν τα ίδια προβλήματα και τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά. Δεν αφορά επομένως τόσο πολύ την έλλειψη κεφαλαίων, αλλά κυρίως τη δημιουργία ενός ευνοϊκού κανονιστικού περιβάλλοντος.

Ερ: Ποιες χώρες αποκομίζουν τα μεγαλύτερα οφέλη από το σχέδιο Γιούνκερ και ποια είναι τα κριτήρια επιλογής των δικαιούχων, είναι αυτοί που τα χρειάζονται περισσότερο;

Απ: Σύμφωνα με τη λίστα των χωρών που επωφελούνται περισσότερο του σχεδίου Γιούνκερ ανάλογα με το ΑΕΠ, πρώτη είναι η Εσθονία, μετά η Ισπανία, η Βουλγαρία και η Πορτογαλία. Επομένως, το ΕΤΣΕ φαίνεται ότι λειτουργεί σύμφωνα με το σχεδιασμό, δηλαδή αντιμετωπίζοντας τις αδυναμίες της αγοράς. Σε ό,τι αφορά τον αριθμό των έργων η Γερμανία τα πάει πολύ καλά αλλά το ίδιο και η Ιταλία και η Ισπανία. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να αξιολογήσει κανείς εάν το ταμείο μπορεί να κάνει τη διαφορά σε ένα συγκεκριμένο κράτος-μέλος. Αυτό που θέλουμε να προωθήσουμε στην Ελλάδα είναι το συνδυασμό κεφαλαίων από ΕΤΣΕ με τα διαρθρωτικά ταμεία. Γιατί με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να πολλαπλασιάσουμε τον αντίκτυπο των διαρθρωτικών ταμείων. Επίσης, θέλουμε να ενθαρρύνουμε την Ελλάδα να αναπτύξει επενδυτικές πλατφόρμες, οι οποίες θα συγκεντρώνουν μεγάλα ποσά από μικρές επενδύσεις. Είχα μια ιδέα που δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί αλλά την πρότεινα στις ελληνικές αρχές. Να δημιουργηθεί μια πλατφόρμα επενδύσεων στον τουριστικό τομέα. Να φτιαχτεί μια εταιρία δημόσιων και ιδιωτικών συμφερόντων στην οποία το ΕΤΣΕ θα μπορούσε να βάλει κάποια κεφάλαια, όπως και τα διαρθρωτικά ταμεία αλλά και ιδιώτες, τράπεζες ή επενδυτικές εταιρίες και βάσει αυτού του κεφαλαιακού υπόβαθρου θα μπορούσαν να παρέχονται μακροπρόθεσμα δάνεια από το ΕΤΣΕ σε επιχειρηματίες. Αυτή η πλατφόρμα θα μπορούσε δηλαδή να χορηγεί δάνεια σε επιχειρηματίες που θέλουν να βελτιώσουν την επιχείρησή τους ή να επενδύσουν σε κάτι καινούργιο και δεν έχουν πρόσβαση σε δάνεια από τράπεζες. Συγκεντρώνοντας δέκα εκατομμύρια από το ΕΤΣΕ, και δύο ή περισσότερα από ιδιώτες, ο αντίκτυπος θα είναι δεκάδες εκατομμύρια σε δάνεια προς επιχειρηματίες.

Ερ: Το πρόβλημα όμως αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα είναι ακριβώς οι τράπεζες. Πιστεύετε ότι σε ένα τέτοιο σχήμα οι τράπεζες θα μπορέσουν να συμμετάσχουν;

Απ: Ναι, μπορώ να φανταστώ ότι κάποιες τράπεζες θα μπορούσαν να συμμετάσχουν. Γιατί το ΕΤΣΕ και τα διαρθρωτικά ταμεία καλύπτουν τις πρώτες απώλειες. Το ρίσκο λοιπόν της επένδυσης κεφαλαίων είναι πολύ μικρότερο για τις τράπεζες, απ’ ό,τι θα ήταν χωρίς το ΕΤΣΕ και ακόμα μικρότερο σε σχέση με την απλή χορήγηση δανείων σε ΜμΕ. Αλλά θα μπορούσε να μην αφορά μόνο τράπεζες αλλά και οποιοδήποτε ιδιώτη επενδυτή, υπάρχουν άλλες επιχειρήσεις που θα εξέταζαν το ενδεχόμενο να επενδύσουν κεφάλαια σε μια τέτοια πλατφόρμα. Θα ήθελα πραγματικά να δω κάτι τέτοιο να γίνεται στην Ελλάδα για να βοηθηθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αλλά και ο τουριστικός τομέας που είναι η μεγάλη βιομηχανία της Ελλάδας. Επίσης, είμαι σίγουρος ότι κάτι τέτοιο θα δημιουργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας γιατί υπάρχει μεγάλη ανάγκη για επενδύσεις στις υποδομές. Και μιλάμε και για μικρές επενδύσεις, της τάξης των 50.000 ευρώ μέχρι 2 εκατομμύρια.

Ερ: Κάτι τέτοιο θα μπορούσε επίσης να διευκολύνει τις ξένες επενδύσεις, δεδομένου ότι ένας από τους στόχους του ETΣΕ είναι οι συνεργασίες μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ ;

Απ: Ναι, είμαι σίγουρος ότι η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει και ξένες επενδύσεις. Έχω ήδη συναντηθεί με ανθρώπους από δύο διαφορετικούς τομείς βιομηχανίας που ενδιαφέρονται να επενδύσουν περισσότερο στην Ελλάδα. Ο πρώτος τομέας είναι οι εξορύξεις και ο δεύτερος η ενέργεια. Οι εταιρίες ενέργειας για παράδειγμα ενδιαφέρονται για υδραυλική ενέργεια στην Ελλάδα, θα ήθελαν να αναλάβουν τις ήδη υπάρχουσες μονάδες και ενδεχομένως να επενδύσουν περαιτέρω. Όλα εξαρτώνται από το επενδυτικό κλίμα και το πόσο ασφαλείς αυτές οι επενδύσεις είναι. Ο τομέας της ενέργειας είναι ένα ζήτημα ιδιωτικοποιήσεων, οι οποίες εάν γίνουν σωστά μπορούν να προωθήσουν ιδιωτικές ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα. Επίσης, στις εξορύξεις, εκτός από το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει ορυκτά στο έδαφος, έχει και την τεχνογνωσία. Πολλές εταιρίες υποστηρίζουν ότι δύο χώρες έχουν τεχνογνωσία πολύ υψηλότερου επιπέδου από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο σε αυτόν τον τομέα, η Ελλάδα και η Φινλανδία. Η Ελλάδα έχει κάνει πολλές μεταρρυθμίσεις, αν και επίπονες, και τώρα το μέλλον είναι πιο αισιόδοξο για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων.

Ερ: Σύμφωνα με την απόφαση του Eurogroup του Ιουνίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα στηρίξει την Ελλάδα στη δημιουργία μιας Εθνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ). Ποιος είναι ο κύριος στόχος αυτής της Τράπεζας και πόσο σημαντική είναι για τις επενδύσεις;

Απ: Είναι πολύ σημαντική. Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε επίσης δημιουργήσει έναν οργανισμό, το λεγόμενο Institution for Growth, ενός είδους δημόσιας αναπτυξιακής τράπεζας, η οποία, όμως, απ’όσο γνωρίζω δε λειτουργεί όσο θα έπρεπε. Οι ΕΑΤ είναι συνήθως πολύ σημαντικά επενδυτικά οχήματα γιατί μπορούν να παράξουν πόρους για την κοινωνία. Αν κοιτάξουμε τις χώρες που επωφελούνται περισσότερο από το ETΣΕ, όπως η Ισπανία, η Φινλανδία, η Ιταλία, η Γερμανία και η Γαλλία και άλλες χώρες έχουν πολύ καλές ΕΑΤ. Οι αναπτυξιακές τράπεζες μπορούν να λειτουργήσουν ως διαμεσολαβητές μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα και να χορηγούν χρηματοδοτήσεις με χαμηλό ρίσκο σε ιδιώτες επενδυτές. Και επίσης γνωρίζουν την αγορά, τη χώρα και τους κανονισμούς και έτσι μπορούν να βοηθήσουν τους ξένους επενδυτές. Θέλω, λοιπόν, πραγματικά να βοηθήσω τις ελληνικές αρχές να δημιουργήσουν ή να κάνουν πιο λειτουργική μια τέτοια τράπεζα.

Ερ: Επίσης, η Ελλάδα μαζί με τα θεσμικά όργανα θα πρέπει να αναπτύξουν μια συνολική στρατηγική ανάπτυξης. Ποιο θα πρέπει να είναι οι κύριοι πυλώνες αυτής της στρατηγικής;

Απ: Ένα από τα πιο σημαντικά πράγματα για τις επενδύσεις είναι η εκπαίδευση και η έρευνα. Τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι ήδη αρκετά καλά και υπάρχουν κάποια που είναι πολύ καλά, αλλά η έρευνα είναι περιορισμένη. Προσωπικά θα ήθελα να βασιστούμε σε αυτό γιατί αυτός είναι ο τρόπος η χώρα να δημιουργήσει καινοτόμα οικονομία. Δε λέω όλη η έρευνα των πανεπιστημίων να προσανατολίζεται στον ιδιωτικό τομέα αλλά συνήθως η υψηλού επιπέδου έρευνα έχει σημαντικό αντίκτυπο στον ιδιωτικό τομέα. Αυτή είναι μια μακροπρόθεσμη επένδυση. Eπίσης, πολύ σημαντικές είναι οι δεξιότητες του εργατικού δυναμικού, όπως οι ψηφιακές δεξιότητες. Oπότε, θα πρέπει να επικεντρωθούμε στην επαγγελματική κατάρτιση των πολιτών προκειμένου να δημιουργηθεί ένα εργατικό δυναμικό υψηλού επιπέδου. Τέλος, το κανονιστικό πλαίσιο είναι εξίσου σημαντικό έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τον ανταγωνισμό. Υπάρχει ανάγκη απελευθέρωσης της οικονομίας και αυτό δεν έχει πολιτικό ή ιδεολογικό χαρακτήρα, αλλά βοηθάει στη μείωση των τιμών.

Ερ: Έχετε παρακολουθήσει την ελληνική κρίση πολύ στενά για πολλά χρόνια. Πόσο αισιόδοξος είστε ότι αυτή τη φορά η Ελλάδα αλλάζει σελίδα;

Απ: Είμαι ευτυχής που τα πράγματα στην Ελλάδα δείχνουν εξαιρετικά πιο αισιόδοξα. Και εγώ έχω εμπιστοσύνη στη χώρα από δω και πέρα. Ο μόνος κίνδυνος είναι η μη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Αλλά θέλω να πιστεύω ότι εφόσον η κυβέρνηση έχει ήδη πάρει τις αποφάσεις και το Κοινοβούλιο τις έχει ψηφίσει παρ’όλο που ήταν πολιτικά πολύ δύσκολο, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην εφαρμοστούν. Τώρα μπαίνουμε σε μία καινούρια, πιο θετική εποχή με τη σταθερότητα και την εμπιστοσύνη να επιστρέφουν στη χώρα. Και αυτό είναι πολύ θετικό. Η ανάπτυξη έχει επιστρέψει, οι μεταρρυθμίσεις έχουν γίνει, το πρωτογενές πλεόνασμα είναι μεγάλο και υπάρχει μεγάλη ανάγκη επενδύσεων στη χώρα, οι οποίες μπορούν να γίνουν από τον ιδιωτικό τομέα μόλις επιστρέψει η εμπιστοσύνη. Είμαι αρκετά αισιόδοξος ως προς αυτό.