Tης Αργυρώς Μαυρούλη
Την ανησυχία τους ότι το ασφαλιστικό σύστημα δεν θα είναι βιώσιμο ούτε μετά την προωθούμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση εξέφρασε η πλειοψηφία των ομιλητών κατά την διάρκεια του συνεδρίου που πραγματοποίησε το Ελληνο- Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο με θέμα «Μπορεί να υπάρξει βιωσιμότητα και επάρκεια παροχών στην κοινωνική ασφάλιση;».
Κατά κοινή ομολογία των ειδικών, η παρατεινόμενη ύφεση οδήγησε σε εκτόξευση του αριθμού των ανέργων, σε δραστική μείωση των μισθών, σε αύξηση των οφειλών προς τα ασφαλιστικά, καθώς και σε εξάντληση των αποθεματικών των ταμείων με αποτέλεσμα να χρειαστούν νέες περικοπές ακόμη και στις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις.
Ο γενικός γραμματέας Κοινωνικής Ασφάλισης Νίκος Φράγκος ανέφερε ότι τα αποθεματικά τν ταμείων ανέρχονται μόλις σε 20 δισ. ευρώ μετά τις απώλειες από το PSI συμπεριλαμβανομένου και των χρημάτων στον ΑΚΑΓΕ, όταν η Φιλανδία με το μισό πληθυσμό σε σχέση με τη χώρα μας το ασφαλιστικό σύστημα διαθέτει 200 δισ. ευρώ αποθεματικό.
Συνολικά τα ταμεία έχασαν από το PSI 11,5 δισ. ευρώ, ενώ την ίδια στιγμή η κρατική χρηματοδότηση μειώθηκε από 16,6 δισ το 2010 σε 12,7 δισ το 2015. Ο κ. Φράγκος προανήγγειλε την ένταξη των ταμείων πρόνοιας που καταβάλουν εφάπαξ με λογιστική και οικονομική αυτοτέλεια στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης κι όχι στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ). Κι αυτό γιατί οι ασφαλισμένοι μετά το 2014 θα λάβουν παροχές ίσες με τις εισφορές που θα έχουν καταβάλει, ακολουθώντας ένα σύστημα νοητής κεφαλαιοποίησης.
Ο υφυπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Τάσος Πετρόπουλος, από την πλευρά του, έθεσε θέμα βιωσιμότητας του συστήματος, λέγοντας πως τα μνημόνια αντί για τη σύγκλιση του επιπέδου διαβίωσης οδήγησαν στην αύξηση της φτώχειας και στην μετατροπή των συντάξεων σε φιλοδώρημα με μειώσεις έως 45%. Τόνισε ότι οι οφειλές στο ΙΚΑ είναι 17 δισ. ευρώ και στον ΟΑΕΕ 10 δισ. ευρώ.
Ο ίδιος άφησε ανοιχτό το παράθυρο για μείωση των ασφαλιστικών εισφορών (20% επί του εισοδήματος) μετά από τρία χρόνια, με αξιοποίηση στο μεταξύ της περιουσίας των Ταμείων και εξοικονομήσεις κλίμακας από τις ενοποιήσεις.
«Το εισόδημα των συνταξιούχων στην Ελλάδα αντιστοιχεί στο 44,7% των εισοδημάτων των συνταξιούχων στην Γερμανία, σημαντικά μειωμένο από το 2009 όταν ήταν στο 62,2%», ανέφερε ο κ. Πετρόπουλος κάνοντας λόγο για «δυσχέρειες» στη διαπραγμάτευση, επειδή στο στρατόπεδο των δανειστών υπάρχουν «στρεβλές» αντιλήψεις. Ξεκαθάρισε πάντως πως «το επίπεδο της συμφωνίας έχει ήδη διαμορφωθεί». Οι προστριβές επικεντρώνονται στην εμμονή του ΔΝΤ να προσμετρά στην συνταξιοδοτική δαπάνη και τις προνοιακές παροχές (π.χ. ΕΚΑΣ).
«Το ασφαλιστικό έχει πάψει από καιρό να είναι βιώσιμο. Με δαπάνες 16.5% του ΑΕΠ (2014), από τις οποίες το 9.5% είναι κρατικές δαπάνες και το 7% οι εισφορές, υπάρχει πρόβλημα. Με ελλείμματα και κρατικές δαπάνες 133 δισ. ευρώ μεταξύ 2001 και 2009, που αντιπροσωπεύουν το 79% της αύξησης του δημόσιου χρέους στην ίδια περίοδο, υπάρχει επίσης πρόβλημα. Η ίδια σχέση για το 2010-2014 είναι ακόμα χειρότερη: 405%. Ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα» επισήμανε ο κ. Γιαννίτσης.
Να κοπούν οι συντάξεις όσων δεν έχουν συμπληρώσει το 65ου έτος της ηλικίας τους, προκειμένου να βρεθούν οι πόροι που απαιτούν οι δανειστές πρότεινε ο καθηγητής Ιδιωτικής Ασφάλισης στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, πρώην διοικητής του ΙΚΑ και μέλος της Επιτροπής Σοφών για το ασφαλιστικό Μιλτιάδης Νεκτάριος.
Πρόκειται, όπως είπε, για περίπου 750.000 ασφαλισμένους δαπανώνται περίπου 7,7 δισ. ευρώ ετησίως, επισημαίνοντας ότι δεν είναι δυνατή η διατήρηση των παροχών σε μια οικονομία που βρίσκεται σε συνεχή και μεγάλη ύφεση. « Όσο συνεχίζεται η ύφεση της οικονομίας, οι περαιτέρω μειώσεις των συντάξεων θα γίνονται νομοτελειακά».
Σύμφωνα με το κ. Νεκτάριο, το αφανές χρέος του συστήματος συντάξεων στις αρχές του 2000 ξεπερνούσε τα 500 δισ. ευρώ και είχε προκαλέσει τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις τόσο της Κομισιόν όσο και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ενώ εάν δεν αλλάξει ριζικά το σύστημα και δεν έχει επιστρέψει σε ρυθμούς ανάπτυξης η χώρα, τότε θα καταβάλλονται συντάξεις ίσες με αυτές που δίνονται στη Βουλγαρία.
Επιβεβλημένη χαρακτήρισε την ασφαλιστική μεταρρύθμιση του 2012 ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της Επιτροπής Σοφών Παναγιώτης Τσακλόγλου τονίζοντας ότι είναι λάθος η επιλογή της κυβέρνησης για αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών καθώς επιβαρύνει το κόστος επιβίωσης των επιχειρήσεων και μειώνει την αγοραστική δύναμη των απασχολούμενων. Μάλιστα τόνισε ότι οι περικοπές είναι αναπόφευκτες αυτή τη φορά και σε χαμηλοσυνταξιούχους, καθώς σε πολλές περιπτώσεις οι καταβαλλόμενες εισφορές δεν ανταποκρίνονται στο ύψος των συντάξεων που λαμβάνουν.
Από την πλευρά του ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς και μέλος της Επιτροπής Σοφών Πλάτων Τήνιος τόνισε ότι η φτώχεια ατόμων άνω των 65ετών μειώθηκε κατά 1/3 στη διάρκεια της κρίσης από 24% το 2011 στο 15% το 2014, ενώ αντιθέτως εκτοξεύτηκε η φτώχεια εργαζομένων με προβλήματα πρόσβασης στην αγορά εργασίας (άνεργοι, οικογένειες). Ταυτόχρονα, όμως δεν προχωρά το εγγυημένο εισόδημα (που θα ωφελούσε τους άτυχους) επειδή διατίθενται οι διαθέσιμοι πόροι σε ηλικιωμένους.
Ο κ. Τήνιος υποστήριξε ότι μειώθηκαν άνω του 40% μόνο συντάξεις άνω των 2000 ευρώ, ενώ μείωση άνω του 30% υπέστησαν περίπου 48.000 άτομα, δηλαδή 2% των συνταξιούχων. Οι συντάξεις κάτω των 1000 ευρώ μειώθηκαν λιγότερο από τις αποδοχές εργαζομένων, οι οποίες κόπηκαν κατά 30%, χαρακτηρίζοντας τυχερούς της κρίσης τους χαμηλοσυνταξιούχους.