Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης εφιστά την προσοχή στους εργοδότες για την τήρηση των προληπτικών οργανωτικών και τεχνικών μέτρων, καθώς και των μέτρων ατομικής προστασίας των εργαζομένων στους εργασιακούς χώρους σε όλη τη διάρκεια του καύσωνα «ΚΛΕΩΝ (CLEON)».
Επισημαίνεται ότι εξακολουθούν να ισχύουν τα οριζόμενα στην υπ’ αριθμ. 65581/12- 7-2023 (4491 Β΄) Υπουργική Απόφαση ως προς τα έκτακτα μέτρα που αφορούν την αντιμετώπιση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένης της υποχρεωτικής παύσης εργασιών σε εξωτερικούς χώρους, υπό τις προϋποθέσεις που η ανωτέρω απόφαση περιγράφει καθ’ όλη τη διάρκεια εξέλιξης του καιρικού φαινομένου – καύσωνα «ΚΛΕΩΝ (CLEON)» σύμφωνα πάντοτε και με τις επικαιροποιημένες οδηγίες της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη υπουργική απόφαση μεταξύ άλλων προβλέπει:
Λαμβάνονται έκτακτα μέτρα για την προστασία των εργαζομένων του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα εν μέσω του καύσωνα «Κλέων» καθώς σημειώνονται ακραία υψηλές θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών κελσίου.
Αναλυτικά:
Α. Δημόσιο
Σύμφωνα με την εγκύκλιο που εξέδωσε το υπουργείο Εσωτερικών, από σήμερα Πέμπτη 13 Ιουλίου 2023 μέχρι και το Σάββατο 15 Ιουλίου τα μέτρα που λαμβάνονται για τους δημόσιους υπαλλήλους είναι τα εξής:
1.Για την τηλεργασία
- Παροχή τηλεργασίας, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του αρ. 7 του ν. 4807/2021, οι οποίες ορίζουν τα εξής: «3. Σε περίπτωση κινδύνου της δημόσιας υγείας και εκτάκτων συνθηκών
και αναγκών, ο υπάλληλος οφείλει να αποδεχθεί την πρόταση του φορέα για τηλεργασία για τον απαιτούμενο χρόνο μέχρι την άρση των εν λόγω συνθηκών.». Επισημαίνεται ότι οι ασκούντες καθήκοντα προϊσταμένου σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν.4807/2021 εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του νόμου αυτού, ωστόσο αποκλειστικά για το επίμαχο χρονικό διάστημα του καύσωνα δύναται κατ΄ εξαίρεση να χορηγηθεί η τηλεργασία ως πρόσφορο μέσο για την προστασία της υγείας των υπαλλήλων αυτών, καθώς το γεγονός ότι ο υπάλληλος- προϊστάμενος ανήκει σε ευπαθή ομάδα θα πρέπει εν προκειμένω να προταχθεί. - Εφόσον δεν είναι δυνατή η παροχή τηλεργασίας λόγω της φύσης των καθηκόντων των υπαλλήλων, χρήση άδειας σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις της παρ. 11 του αρ. 50 του Υπαλληλικού Κώδικα, ν. 3528/2007, όπως ισχύει, καθώς και την αντίστοιχη του Κώδικα Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων, παρ. 11 αρ. 57 του ν. 3584/2007, όπως ισχύει, σύμφωνα με τις οποίες «11. Σε περίπτωση ανυπαίτιας αδυναμίας προσέλευσης στην εργασία για λόγους που οφείλονται σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες και εφόσον έχει εκδοθεί Η αρμοδίως σύσταση για περιορισμό των μετακινήσεων, δύναται να χορηγείται στους υπαλλήλους ειδική άδεια έως δύο (2) εργασίμων ημερών ανά ημερολογιακό έτος.».
2. Η άδεια
- Η χρήση της ως άνω άδειας θα γίνει από εκείνους τους υπαλλήλους που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες, αλλά δεν δύνανται, λόγω της φύσης των ασκούμενων από αυτού καθηκόντων, να παρέχουν κατά τις επίμαχες ημέρες τηλεργασία, οπότε και για τη δικαιολόγηση της απουσίας αρκεί η διαπίστωση των συνθηκών καύσωνα στην περιοχή, όπου εδρεύει η Υπηρεσία με θερμοκρασία ίση ή ανώτερη των 40οC και σχετικό αίτημα του υπαλλήλου, δεδομένου ότι η σύσταση για την αποφυγή μετακινήσεων έχει ήδη δοθεί με την ως άνω 1 σχετική εγκύκλιο και προσκόμιση σχετικής ιατρικής γνωμάτευσης (σχετική η αριθ. ΔΙΔΑΔ/Φ.49Κ/1193/οικ. 4758/20-3-2023 εγκύκλιος, ΑΔΑ: 63ΤΠ46ΜΤΛ6-ΦΘΧ).
3. Τι ισχύει εάν δεν είναι δυνατή η τηλεργασία
- Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η παροχή τηλεργασίας ούτε υπάρχει υπόλοιπο αδειών προς χρήση βάσει της παρ. 11 του άρθρου 50 του Υ.Κ., ή δεν προβλέπεται αντίστοιχη άδεια σε άλλες διατάξεις, οι υπάλληλοι που υπάγονται στις ευπαθείς ομάδες δύνανται να απουσιάσουν δικαιολογημένα από την Υπηρεσία τους λόγω του καύσωνα.
- Και για την εφαρμογή του μέτρου αυτού απαιτείται η προσκόμιση σχετικής ιατρικής γνωμάτευσης. Στο σημείο αυτό διευκρινίζεται ότι, βάσει των σχετικών στοιχείων που τηρούνται ήδη για τον υπάλληλο στην Υπηρεσία ή σε συνεργασία με τον Ελεγκτή Ιατρό της Υπηρεσίας ή τον ιατρό εργασίας ή κατόπιν προσκόμισης από τον ίδιο τον υπάλληλο σχετικής ιατρικής γνωμάτευσης, από την οποία θα προκύπτει ότι ο υπάλληλος υπάγεται στις ευπαθείς ομάδες, οι αρμόδιες Υπηρεσίες Προσωπικού θα πρέπει ακολούθως να επιλέξουν το κατάλληλο μέτρο για την προστασία της υγείας του υπαλλήλου από τον καύσωνα, προτάσσοντας σε κάθε περίπτωση για τις ομάδες αυτές το μέτρο της τηλεργασίας.
4. Οι ευπαθείς ομάδες
Στις ευπαθείς ομάδες, σύμφωνα με τις εγκύκλιες οδηγίες της Υπηρεσίας μας και τις ως άνω σχετικές εγκύκλιες οδηγίες των συναρμόδιων Υπουργείων Υγείας και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης εμπίπτουν:
• Υπάλληλοι 60 ετών και άνω
• Άτομα με χρόνιες καρδιοαγγειακές ή αναπνευστικές παθήσεις ή πνευμονοπάθεια
• Καρκινοπαθείς που κάνουν θεραπεία
• Άτομα με σοβαρά νευρολογικά και ψυχικά νοσήματα, σκλήρυνση κατά πλάκας, επιληψία.
• Άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, νεφρική ανεπάρκεια, νεφροπάθεια, ηπατοπάθεια, συστηματικό ερυθηματώδη λύκο, ρευματοειδή αρθρίτιδα, αιμοσφαιρινοπάθεια (δρεπανοκυτταρική αναιμία).
• Έγκυοι και θηλάζουσες
• Άτομα με διαταραχές αρτηριακής πίεσης
• Άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα, υψηλός δείκτης μάζας σώματος (>30)
• Άτομα που για καθαρά ιατρικούς λόγους παίρνουν φάρμακα για τα χρόνια νοσήματά τους, όπως π.χ. διουρητικά, αντιχολινεργικά, ψυχοφάρμακα, ορμονούχα (συμπεριλαμβανομένης της ινσουλίνης και των αντιδιαβητικών δισκίων).
• Άτομα με οξεία νόσο, όπως λοίμωξη με πυρετό ή γαστρεντερίτιδα
Εν προκειμένω διευκρινίζεται ότι όσοι υπάλληλοι εμπίπτουν στις ως άνω ευπαθείς ομάδες και απουσιάζουν με αναρρωτική άδεια λόγω της πάθησης αυτής, η άδεια αυτή δεν διακόπτεται.
5.Τα μέτρα προστασίας υπαλλήλων που δεν εμπίπτουν στις ευπαθείς ομάδες
Για την προστασία των υπαλλήλων εκείνων που δεν εμπίπτουν σε ευπαθείς ομάδες, αλλά θα πρέπει ωστόσο και για αυτούς να ληφθεί μέριμνα για την προστασία της υγείας τους κατά τις
επίμαχες ημέρες του καύσωνα, οι Υπηρεσίες Προσωπικού δύνανται βάσει των ασκούμενων αρμοδιοτήτων της κάθε Υπηρεσίας, να προβούν στην λήψη των κάτωθι μέτρων:
1. Ευέλικτη προσέλευση και αποχώρηση των υπαλλήλων, ήτοι αλλαγή του ωραρίου προσέλευσης και αποχώρησης κατά τις επίμαχες ημέρες του καύσωνα. Σε κάθε περίπτωση οι αρμόδιες Διευθύνσεις Προσωπικού και οι οικείοι προϊστάμενοι λαμβάνοντας υπόψη και τη φύση των καθηκόντων των υπαλλήλων, αλλά και τις συνθήκες του τόπου παροχής εργασίας (εσωτερικός ή εξωτερικός χώρος, κλιματισμός κ.ά) μπορούν επίσης να επιτρέπουν την πρόωρη αποχώρηση των υπαλλήλων εφόσον κρίνουν ότι υφίσταται θέμα υγείας και ασφάλειας λόγω των ειδικών συνθηκών καύσωνα.
2. Παροχή τηλεργασίας σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του αρ. 7 του ν. 4807/2021, εφόσον αυτό συμβιβάζεται με τα καθήκοντα της θέσης τους. Στο σημείο αυτό διευκρινίζεται ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες προσωπικού κατά την επιλογή του μέτρου της τηλεργασίας και δεδομένου ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ανάγκη εύρυθμης λειτουργίας των υπηρεσιών προς εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, θα προτάσσουν τους υπαλλήλους που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες.
3. Ειδικά για τους υπαλλήλους που η φύση των καθηκόντων τους απαιτεί την παροχή εργασίας σε εξωτερικούς χώρους, απαιτείται η λήψη εκείνων των μέτρων, όπως προσδιορίζονται στις ως
άνω σχετικές εγκυκλίους του Υπουργείου Υγείας και του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Επιπλέον, για τους υπαλλήλους αυτούς θα κριθεί, βάσει των υπηρεσιακών αναγκών, η δυνατότητα χρήσης ευέλικτου ωραρίου εργασίας που θα προσδιοριστεί από τις αρμόδιες Υπηρεσίες με ιδιαίτερη σύσταση την αποφυγή παροχής εργασίας κατά τις ώρες αιχμής
(12.00 – 17.00).
Επίσης, θα πρέπει να παρασχεθούν επαρκή μέσα ατομικής προστασίας των υπαλλήλων αυτών.
6.Πώς θα λειτουργήσουν οι δημόσιες υπηρεσίες
1. Προς αποφυγή της ταλαιπωρίας των πολιτών, αλλά και προς προστασία της υγείας αυτών, διευκρινίζεται ότι τυχόν ραντεβού με Δημόσιες υπηρεσίες που έχουν προγραμματιστεί κατά τις
ώρες αιχμής του καύσωνα (12.00-17.00), θα πρέπει να επανεκτιμηθεί η πραγματοποίησή τους και οι δημόσιες υπηρεσίες αυτές θα πρέπει να ενημερώσουν με κάθε πρόσφορο τρόπο τους ενδιαφερομένους πολίτες και να μεριμνήσουν άμεσα για τον επαναπρογραμματισμό νέου ραντεβού ή για την εξυπηρέτησή τους άμεσα ακόμα και χωρίς ραντεβού, εφόσον τίθεται θέμα υπέρβασης προθεσμιών, σε άλλη ώρα της ίδιας ημέρας ή σε άλλη ημέρα εκτάκτως.
2. Δεδομένου ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η θερινή περίοδος και έχουν ήδη προγραμματιστεί οι καλοκαιρινές άδειες του προσωπικού ή το προσωπικό τελεί ήδη σε κανονική άδεια, κατά την
επιλογή των μέτρων προστασίας της υγείας των υπαλλήλων καλούνται οι αρμόδιες Υπηρεσίες Προσωπικού να σταθμίσουν, το πλέον πρόσφορο μέτρο που θα διασφαλίζει τόσο την επαρκή στελέχωση της Υπηρεσίας προς εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος και των πολιτών όσο και την προστασία της υγείας των υπαλλήλων.
3. Όσον αφορά τις συνεδριάσεις συλλογικών οργάνων, υπενθυμίζεται η δυνατότητα εφαρμογής της τηλεδιάσκεψης προς αποφυγή των μετακινήσεων.
4. Ο ελεγκτής ιατρός της Υπηρεσίας, όπου υπάρχει, ή ο ιατρός εργασίας καλούνται να παράσχουν κάθε αναγκαία οδηγία προς τους εργαζομένους καθώς και να είναι σε ετοιμότητα για την παροχή άμεσης βοήθειας, εφόσον παραστεί ανάγκη
Διαβάστε ολόκληρη την εγκύκλιο του ΥΠΕΣ εδώ
Β. Ιδιωτικός Τομέας
Το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης εξέδωσε υπουργική Απόφαση στην οποία αναφέρονται όλα τα έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων ιδιωτικού τομέα κατά τη διάρκεια του καύσωνα «Κλέων» . Στην απόφαση αυτή αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής:
1.Tα οργανωτικά μέτρα για την πρόληψη της θερμικής καταπόνησης
- Οργάνωση του χρόνου εργασίας με προγραμματισμό διαλειμμάτων κατάλληλης διάρκειας για τη μείωση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων.
- Προγραμματισμός των εργασιών που συνεπάγονται υψηλή θερμική καταπόνηση των εργαζομένων, κατά το δυνατόν, σε ώρες εκτός θερμοκρασιακών αιχμών.
- Μείωση της απασχόλησης ή παύση εργασιών σε ιδιαίτερα επιβαρυμένους θερμικά χώρους όπως είναι τα μηχανοστάσια, χυτήρια, υαλουργεία, κεραμοποιεία, ναυπηγικές εργασίες κ.λπ. μεταξύ των ωρών 12.00-17.00.
- Διαμόρφωση κυλικείων, ή άλλων κατάλληλων χώρων για τον χρόνο διαλείμματος. Οι χώροι αυτοί, ανάλογα με τις αντικειμενικές ανάγκες και δυνατότητες, να εξοπλίζονται με σύστημα κλιματισμού. Οι χώροι αυτοί θα επιλεγούν μετά από συνεργασία του εργοδότη και του Τεχνικού Ασφάλειας, Ιατρού Εργασίας και μελών ΕΥΑΕ και όπου δεν υπάρχουν των εκπροσώπων των εργαζομένων.
- Παροχή πόσιμου δροσερού νερού σε θερμοκρασία 10 -15 C.
2. Ειδικές προβλέψεις για υπαίθριες προβλέψεις για υπαίθριες εργασίες
Τα μέτρα που μπορεί να ληφθούν για να αντιμετωπιστεί τυχόν θερμική καταπόνηση των εργαζομένων περιλαμβάνουν:
- Χορήγηση και χρήση κατάλληλου καλύμματος κεφαλής όπου δεν προβλέπεται χρήση κράνους προστασίας, καθώς και προστατευτικών μέσων δέρματος.
- Διαμόρφωση/επιλογή σκιερού μέρους για διαλείμματα.
- Διαμόρφωση/επιλογή σκιερού μέρους ή κατασκευή κατάλληλων στεγάστρων για την εκτέλεση των εργασιών, όπου αυτό είναι δυνατόν.
- Προγραμματισμός των εργασιών έτσι ώστε οι πλέον επιβαρυμένες (π.χ. εργασίες ασφαλτόστρωσης) να γίνονται τις ώρες που οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες.
- Μείωση της απασχόλησης ή/και παύση εργασιών κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ των ωρών 12.00-17.00.
- Χορήγηση πόσιμου δροσερού νερού (10-15 C).
3. Χορήγηση μέσων ατομικών προστασίας
Πέραν της συσσώρευσης θερμότητας από την άμεση ηλιακή ακτινοβολία υπό συνθήκες καύσωνα – για την αντιμετώπιση της οποίας προβλέπεται η χρήση καλυμμάτων κεφαλής και αυχένα και άλλων προστατευτικών μέσων του δέρματος, π.χ. αντηλιακών κρεμών – οι υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος κατά το θέρος αποτελούν πρόσθετο επιβαρυντικό παράγοντα για τους εργαζόμενους που εκτίθενται ήδη σε ακτινοβολούμενη θερμότητα λόγω της παραγωγικής διαδικασίας (π.χ. σε εγκαταστάσεις χυτηρίων και μεταλλουργίες).
Για τις περιπτώσεις τέτοιων δυσμενών συνθηκών στους χώρους εργασίας διατίθενται, ούτως ή άλλως, μια σειρά από μέσα ατομικής προστασίας μερών ή ολόκληρου του σώματος (π.χ. σκούρα γυαλιά προστασίας των οφθαλμών σε κλιβάνους βιομηχανιών τροφίμων, ασπίδες προστασίας του προσώπου, ολόσωμες θερμομονωτικές στολές κ.ά.), τα οποία ο εργοδότης οφείλει να χορηγεί στους εργαζόμενους αφού πρώτα λάβει υπόψη του την έγγραφη γνώμη του Τεχνικού Ασφαλείας και του Ιατρού Εργασίας (αν προβλέπεται) και αξιολογήσει κατά πόσον ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της εργασίας.
4 .Οι εργαζόμενοι που εντάσσονται σε ομάδες υψηλού κινδύνου
Οι παράγοντες κινδύνου για εκδήλωση ασθενειών/ βλαβών που σχετίζονται με τη θερμότητα λόγω έκθεσης στο χώρο εργασίας περιλαμβάνουν:
1) Έλλειψη εγκλιματισμού στις αυξημένες θερμοκρασίες.
2) Μέτριο ή χαμηλό επίπεδο φυσικής κατάστασης.
3) Αφυδάτωση.
4) Ηλικία>60 έτη.
5) Υψηλό δείκτη μάζας σώματος (>30).
6) Συγκεκριμένα υποκείμενα νοσήματα.
7) Λήψη ορισμένων ουσιών και φαρμάκων.
Ο Πίνακας 1 παρουσιάζει ατομικούς, περιβαλλοντικούς και φαρμακευτικούς παράγοντες καθώς και παθολογικές καταστάσεις που προδιαθέτουν σε εκδηλώσεις/ βλάβες που σχετίζονται με τη θερμική έκθεση στο χώρο εργασίας.
Πρόκειται για έναν ενδεικτικό, μη εξαντλητικό κατάλογο των εργαζομένων που εντάσσονται στις ομάδες υψηλού κινδύνου, όσον αφορά την απασχόληση σε εργασίες ή χώρους εργασίας με αυξημένο κίνδυνο θερμικής καταπόνησης, ιδιαίτερα σε περιόδους καύσωνα, λόγω της μειωμένης θερμορυθμιστικής ικανότητας του
οργανισμού τους.
Είναι ζωτικής σημασίας να τονιστεί ωστόσο ότι αυτές οι βλάβες μπορούν να εμφανιστούν ακόμη και σε άτομα χαμηλού κινδύνου που εφαρμόζουν ορθές διαδικασίες μετριασμού της έκθεσης στη θερμότητα. Για παράδειγμα, οι διαδοχικές ημέρες εργασίας σε συνθήκες αυξημένης θερμοκρασίας μπορεί να μειώσουν την ικανότητα αποβολής θερμότητας, ακόμη και σε εγκλιματισμένους εργαζόμενους, θέτοντάς τους έτσι σε μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών ή καταστάσεων που σχετίζονται με τη θερμότητα.
Διαβάστε ολόκληρη την υπουργική απόφαση για τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα εδώ
5.Καύσωνας: Νέες διευκρινίσεις από το υπουργείο Εργασίας για τα μέτρα προστασίας των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα
Νέες διευκρινίσεις για τα μέτρα προστασίας που λαμβάνονται για τους εργαζόμενους του ιδιωτικού ιδιωτικού τομέα εν μέσω καύσωνα δίνει σήμερα με εγκύκλιο του το υπουργείο Εργασίας .
Όπως επισημαίνεται σχετικά με την διάταξη του άρθρου 2 [Υποχρεωτική παύση εργασιών κατά τη διάρκεια του καιρικού φαινομένου καύσωνα με την ονομασία «ΚΛΕΩΝ (CLEON)]» της υπ.απόφασης 65581/12.07.2023:
«Διευκρινίζεται ότι η διάταξη του άρθρου 2 της υπ’ αριθμ. 65581/12.07.2023 υπουργικής απόφασης «Έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπιση της θερμικής καταπόνησης των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα κατά τη διάρκεια του καιρικού φαινομένου – καύσωνα με την ονομασία «ΚΛΕΩΝ (CLEON) » (4491 Β’), περί υποχρεωτικής παύσης εργασιών, δεν εφαρμόζεται στην περίπτωση εργασιών σε οικονομικές δραστηριότητες που αφορούν σημαντικές και κοινωνικά κρίσιμες υποδομές στους τομείς της υγείας, των μεταφορών και της κοινής ωφέλειας (υγειονομικές μονάδες, ύδρευση, ηλεκτρισμός, αεροπορικές μεταφορές, handling, θαλάσσιες, χερσαίες και σιδηροδρομικές μεταφορές) » .
στο 