Μεγάλο θόρυβο προκάλεσε την περασμένη εβδομάδα το πρωτοσέλιδο, ειρωνικό ευχαριστήριο δημοσίευμα της μεγαλύτερης σε κυκλοφορία βουλγαρικής εφημερίδας «Sega» με τίτλο «Thanks Greece».
Ενα δημοσίευμα που ευχαριστούσε για τη δημιουργία 250.000 νέων θέσεων εργασίας από την έλευση, όπως έγραφε, 60.000 ελληνικών επιχειρήσεων που έφυγαν λόγω των capital controls ως συνέπεια της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές αναφέρει το Πρώτο Θέμα.
Οπως σημείωνε η βουλγαρική εφημερίδα, καθημερινά κατά μέσο όρο η Βόρεια Ελλάδα «έστελνε» 335 επιχειρήσεις στη Σόφια εξαιτίας του φόβου κατάρρευσης του ντόπιου τραπεζικού συστήματος δημιουργώντας διά της επαγωγικής μεθόδου χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας.
Η αλήθεια βέβαια είναι διαφορετική – αν και δεν απέχει πολύ απ’ όσα οι Βούλγαροι για προφανείς προπαγανδιστικούς λόγους φουσκώνουν. Οπως αναφέρει στο «Πρώτο Θέμα» ο πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), Βασίλης Κορκίδης, ο οποίος πρώτος είχε αναδείξει το θέμα προ μηνών, η αλήθεια είναι ότι έφυγαν συνολικά 60.000 ΑΦΜ προς τη Βουλγαρία και όχι αποκλειστικά επιχειρήσεις.
«Αυτό δεν μειώνει καθόλου το πρόβλημα και θα πρέπει να προβληματίσει την κυβέρνηση που ακόμα πανηγυρίζει το ότι δεν υπήρξε μεγάλος αντίκτυπος από τους κεφαλαιακούς ελέγχους», αναφέρει ο κ. Κορκίδης και συμπληρώνει ότι το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως σε αγροτικές επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας που μετέφεραν τη φορολογική τους έδρα στη Βουλγαρία, μεταποιητικές επιχειρήσεις αλλά και απλά φυσικά πρόσωπα που φοβήθηκαν τις εξελίξεις στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
«Αυτή η φυγή δεν υπήρξε μόνο προς τη Βουλγαρία αλλά και προς την Κύπρο, η οποία βγήκε πρόσφατα από τα capital controls. Γνωρίζετε πως έφυγαν 10.000 ΑΦΜ προς τα εκεί και κανένας δεν μιλάει», σχολιάζει ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ. Κι εδώ είναι που παρακολουθούμε το κρίσιμο για τη χώρα μας πρόβλημα, ότι η Ελλάδα, δηλαδή, χάνει διαρκώς έδαφος ακόμα και προς χώρες με μεγάλα οικονομικά προβλήματα, που έχουν υστέρηση ετών σε σχέση με την Ελλάδα ή βρέθηκαν σε μνημόνια και capital controls με τη σειρά τους.
Σύμφωνα με εκπροσώπους του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ), σαφώς και δεν έχουν δημιουργηθεί 250.000 θέσεις εργασίας στη Βουλγαρία από ελληνικές εταιρείες, έχει σημειωθεί όμως ξεκάθαρη απώλεια κεφαλαίων από τη Μακεδονία, με αποτέλεσμα να έχει πληγεί η εγχώρια απασχόληση σε εθνικά κρίσιμες περιοχές. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι ακόμα και μικροί καταστηματάρχες ή μικρομεσαίοι έμποροι και βιοτέχνες φρόντισαν μέσω συγκεκριμένων ανθρώπων και εταιρειών συμβούλων να δημιουργήσουν έστω και υποτυπώδεις θυγατρικές ή φορολογικές έδρες στη νότια Βουλγαρία, στη Σόφια και τη Βάρνα.
Ο γνωστός στον χώρο των εξαγωγών επιχειρηματίας Παντελής Σκαρλάτος, ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης εταιρείας συμβούλων εξαγωγών στη χώρα, της Οικονομοτεχνική, που έχει βοηθήσει χιλιάδες βορειοελλαδίτικες εταιρείες να εξαγάγουν ελληνικά προϊόντα σε τρίτες χώρες, περιγράφει μια εικόνα ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα. «Μια απλή ημέρα της εβδομάδας να πάμε στο πρώτο ΑΤΜ μετά τα σύνορα, θα δείτε δεκάδες Ελληνες να συναλλάσσονται. Υπολογίζεται ότι έχουν βγει από τη Βόρεια Ελλάδα δισεκατομμύρια ευρώ και έχουν καταλήξει σε καταθέσεις στη γειτονική Βουλγαρία. Λεφτά που δεν αφορούν μόνο μεγάλες επιχειρήσεις αλλά και απλούς πολίτες που φοβήθηκαν για την τύχη των περιουσιών τους», υπογραμμίζει. Και είναι αλήθεια ότι μικροκαταστηματάρχες από την Τσιμισκή ή άλλες εμπορικές γωνιές της Θεσσαλονίκης ή συνολικά των άλλων νομών της Βόρειας Ελλάδας -συνεταιριστές, αγρότες, ακόμα και υδραυλικοί ή ηλεκτρολόγοι- από το καλοκαίρι και μετά με την επιβολή των capital controls βγάζουν τα λεφτά τους στην ασφαλέστερη Βουλγαρία.
Γνωστό εξάλλου είναι πως εδώ και μια δεκαπενταετία δραστηριοποιούνται στη Βουλγαρία πολλές ελληνικές εταιρείες συμβούλων που ως αποκλειστικό τους αντικείμενο έχουν ακριβώς αυτή τη δραστηριότητα: τη μετακόμιση ελληνικών κεφαλαίων προς μια πλήρως ανταγωνιστική οικονομία, με πολύ χαμηλότερη φορολογία, πλήθος παροχών προς ξένες επενδύσεις και αισθητά μειωμένη γραφειοκρατία. Και όλα αυτά ενώ η ελληνική κυβέρνηση φροντίζει καθημερινά να διογκώνει το Δημόσιο και συζητά αύξηση εργοδοτικών εισφορών και επιβολή νέων φόρων προς τις επιχειρήσεις, και μάλιστα δίχως εναλλακτικό σχέδιο.
Με γραφεία σε Θεσσαλονίκη, Χάρκοβο, Σόφια, Φιλιππούπολη και αλλού, αυτές οι εταιρείες πολλές φορές διαφημίζουν τις δραστηριότητές τους προτρέποντας επιχειρήσεις από τις Σέρρες, το Κιλκίς, την Κατερίνη, τη Δράμα, την Καβάλα, ακόμα και τη Θράκη ή τη Θεσσαλονίκη να μεταφερθούν εκτός συνόρων. Και βέβαια πρόκειται για μια καθ’ όλα νόμιμη διαδικασία καθώς η Βουλγαρία είναι χώρα-μέλος της Ε.Ε. και επί σειρά ετών ελληνικές βιομηχανίες την επέλεγαν ως τόπο επενδύσεων αλλά και προώθησης των προϊόντων τους. Να που η κρίση λοιπόν αποκαλύπτει ότι η γείτονα είναι σε πολύ καλύτερη θέση ως επενδυτικός προορισμός και θεωρείται σαφώς πιο θελκτική από τη δική μας οικονομία, όταν κάποτε εμείς μιλούσαμε για «φόβο» βουλγαροποίησης της χώρας μας.
«Εχει αντιληφθεί ποτέ κανείς πόσα από τα συνολικά 40 δισ. ευρώ που έφυγαν από τις ελληνικές τράπεζες, από το καλοκαίρι και μετά, βρίσκονται στις τράπεζες της Βουλγαρίας; Ενα κομμάτι αυτών των χρημάτων αφορά σαφώς επιχειρήσεις οι οποίες, προκειμένου να έχουν πρόσβαση στο ρευστό τους, αναγκάστηκαν να μεταφέρουν τα χρήματά τους, αφού εδώ υπόκεινται σε περιορισμούς. Ενα άλλο όμως σημαντικό μέρος αφορά απλά φυσικά πρόσωπα», τονίζει ο κ. Σκαρλάτος.
Παράγοντες της βιομηχανικής Θεσσαλονίκης αναφέρονται σε τουλάχιστον 7 με 8 δισ. ευρώ καταθέσεων που μεταφέρθηκαν από τις ελληνικές τράπεζες στη γειτονική χώρα, ποσό πολύ σημαντικό αν αναλογιστούμε με πόσα κεφάλαια αιμοδοτήθηκε πρόσφατα το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Βέβαια δεν είναι όλα τόσο ρόδινα ως προς τον τρόπο ενεργοποίησης επιχειρήσεων από την πατρίδα μας προς τα εκεί. Εγκυρες πηγές μας μιλάνε για μεγάλη εταιρεία συμβούλων με πλήθος έργων στο ΕΣΠΑ και το Ελληνικό Δημόσιο, η οποία «εξάγει» χρήματα για πρότζεκτ που αφορούν τη χώρα μας προς τη Σόφια με δήθεν αναθέσεις σε βουλγαρική θυγατρική της. Η εν λόγω συμβουλευτική εταιρεία, η οποία μάλιστα πήρε και ανάθεση πρόσφατα από το υπουργείο Οικονομίας, ελέγχεται από το ΣΔΟΕ γι’ αυτές τις περίεργες διαδρομές.
Η Ελλάδα τρίτη δύναμη στη Βουλγαρία
Αυτή τη στιγμή και παρά την κρίση η Ελλάδα καταλαμβάνει την τρίτη θέση σε ό,τι αφορά τις ξένες επενδύσεις προς τη Βουλγαρία. Για την ακρίβεια, βρίσκεται πίσω από την Αυστρία και την Ολλανδία, με συνολικές επενδύσεις στο τέλος του 2014 ύψους 2,49 δισ. ευρώ (έναντι σχεδόν 2,58 δισ. ευρώ το 2013 και 2,75 δισ. ευρώ το 2012), σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στη Σόφια. Σύμφωνα με τα προσωρινά στατιστικά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας Βουλγαρίας, το 2014 καταγράφηκαν εκροές ελληνικών επενδύσεων ύψους 30,3 εκατ. ευρώ, αν και το ποσό αυτό για το δύσκολο λόγω κεφαλαιακών ελέγχων 2015 προβλέπεται όχι απλώς αυξημένο, αλλά ακόμα και τέσσερις, πέντε ή κατά πολλές φορές μεγαλύτερο! Οι σημαντικότερες εκροές αφορούσαν στις κατηγορίες «Εμπόριο, επισκευή αυτοκινήτων οχημάτων, μοτοσικλετών και ειδών προσωπικής ή οικιακής χρήσης» (31,2 εκατ. ευρώ) και «Βιομηχανία» (10 εκατ. ευρώ).
Βασικοί λόγοι της ελκυστικότητας της Βουλγαρίας ως επενδυτικού προορισμού για τους Ελληνες είναι η γεωγραφική γειτνίαση, η χαμηλή φορολογία, το φθηνότερο σε ορισμένες περιπτώσεις εργατικό κόστος και τα χαμηλότερα κόστη λειτουργίας. Σε ό,τι αφορά την κατανομή των ελληνικών άμεσων επενδύσεων παρατηρείται ευρεία διασπορά σε διάφορους τομείς, με σημαντικότερο τον χρηματοπιστωτικό με τους τέσσερις συστημικούς τραπεζικούς ομίλους.
Σημαντική δραστηριότητα επίσης έχουν αναπτύξει οι ελληνικές επιχειρήσεις στον βιομηχανικό τομέα, με κυριότερους εκπροσώπους τη Stomana (Βιοχάλκο), τον Τιτάνα, την Belovo Paper Mill (Χαρτοβιομηχανία Θράκης) κ.ά., καθώς και στον κατασκευαστικό (ΤΕΡΝΑ, ΑΚΤΩΡ), στον ενεργειακό (Terna Energy) και τις υπηρεσίες (ICAP).
Σύμφωνα με τα στοιχεία της βουλγαρικής υπηρεσίας Εμπορικού Μητρώου, οι εγγεγραμμένες εταιρείες με ελληνική συμμετοχή το 2014 αυξήθηκαν στις 11.500, ενώ το 2013 ήταν γύρω στις 9.000. Η τάση αύξησης και το 2015 (τα στοιχεία δεν έχουν δημοσιοποιηθεί ακόμα) είναι σαφής. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι πολλές από τις εν λόγω εταιρείες ιδρύθηκαν στη Βουλγαρία με μοναδικό σκοπό την αγορά ακινήτου ή αυτοκινήτου και όχι οπωσδήποτε για τη μετεγκατάσταση παραγωγικών δραστηριοτήτων. Σε σχέση με τη γεωγραφική τους κατανομή, οι περισσότερες ελληνικές εταιρείες είναι εγκατεστημένες στη Σόφια (περίπου 5.000), στο Πετρίτσι περίπου 1.800, στο Μπλαγκόεβγκραντ περίπου 900 και στο Σαντάνσκι περισσότερες από 970 εταιρείες. Η Φιλιππούπολη συγκεντρώνει περίπου 800 εταιρείες με ελληνική συμμετοχή.
Τι ανέφερε το δημοσίευμα
Οπως επισημαίνει η εφημερίδα, από το 2012 ήταν ξεκάθαρο ότι οι ελληνικές εταιρείες που μετακόμισαν στη Βουλγαρία είχαν αυξηθεί κατά 1.582, ή κατά 72% μόλις σε έναν χρόνο. Ταυτόχρονα σημειώνεται ότι πολλοί επιχειρηματίες φοβήθηκαν πως οι επιχειρήσεις τους μπορεί να μην επιβιώσουν, καθώς η ελληνική οικονομία εξαρτάται έντονα από τις εισαγωγές. Σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Εσόδων, το 2011 οι ελληνικές εταιρείες στη Βουλγαρία έφταναν συνολικά τις 2.199 και το 2012 τις 3.781.
Το Εμπορικό Μητρώο της Βουλγαρίας έδειξε ότι από το 2013 ως το 2014, ακόμη και πριν από τους περιορισμούς στις τραπεζικές συναλλαγές, οι ελληνικές εταιρείες στη Βουλγαρία είχαν αυξηθεί κατά σχεδόν 30%, σε 11.500. Το 2014, περίπου 2.500 νέες εταιρείες με 100% ελληνικό κεφάλαιο συστάθηκαν, καθώς η Βουλγαρία έχει πολύ πιο ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς σε σχέση με την Ελλάδα. «Το κύμα μετανάστευσης ήταν ιδιαίτερα αισθητό το καλοκαίρι, κατά τη διάρκεια της τραπεζικής αργίας στη γειτονική χώρα», σημειώνει ο Βασίλ Βέλεβ, επικεφαλής της Bulgarian Industrial Capital Association (BICA). Οπως προσθέτει ο Βέλεβ, έντονη ήταν η κίνηση ελεύθερων επαγγελματιών, όπως οι οδοντίατροι, ενώ αυξημένο ενδιαφέρον υπήρξε και στην αγορά ακινήτων στη Βουλγαρία. Σύμφωνα επίσης με τη «Sofia Globe», τα capital controls επιδείνωσαν το επιχειρηματικό περιβάλλον στην Ελλάδα και έτσι από το καλοκαίρι έχει σημειωθεί τσουνάμι εγκατάστασης ελληνικών επιχειρήσεων στη Βουλγαρία.
στο 