Δεκαπέντε χρόνια έχουν περάσει από την «ατζέντα της Θεσσαλονίκης», η οποία, επί ελληνικής προεδρίας στην ΕΕ, δρομολογούσε την ενταξιακή πορεία των δυτικών Βαλκανίων, διευκρινίζοντας όμως ότι οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να εκπληρώνουν τα κριτήρια της Κοπεγχάγης.
Τώρα η βουλγαρική προεδρία επιχειρεί μία επανεκκίνηση της ατζέντας, ενώ το απόγευμα της Τρίτης η Κομισιόν ανακοίνωσε μία νέα στρατηγική για τα δυτικά Βαλκάνια και τη «σαφή δέσμευση» να υποδεχθεί τουλάχιστον έξι νέα κράτη-μέλη.
Ο Μίλτος Κύρκος, ευρωβουλευτής με «Το Ποτάμι» πιστεύει ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι για το αυξημένο ενδιαφέρον των Βρυξελλών, μετά από χρόνια απραξίας. «Όταν κάνουμε διάφορες επιλογές, πιστεύουμε πως δεν θα έχουν κανένα κόστος» λέει ο έλληνας ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle. «Περνούν τα χρόνια και βλέπουμε μπροστά μας δυσθεώρητο το κόστος. Και τώρα ξαφνικά πρέπει να αντιμετωπίσουμε δύο πράγματα: το ένα είναι η ρωσική διείσδυση και επιπλέον βλέπουμε μία ισλαμική διείσδυση στα Βαλκάνια. Βλέπουμε δηλαδή ότι το παιχνίδι έχει ξεφύγει απ’ τα χέρια μας».
Η Κομισιόν θέτει ως στόχο την ένταξη των δυτικών Βαλκανίων μέχρι το 2025. Αλλά τόσο η ύπατη εκπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική, Φεντερίκα Μογκερίνι, όσο και ο Επίτροπος για θέματα διεύρυνσης, Γιοχάνες Χαν, λένε ότι πρόκειται για ενδεικτική αναφορά και όχι για προθεσμία, πόσο μάλλον για υπόσχεση. Κι επειδή κάποιοι επιμένουν να εκλαμβάνουν το 2025 ως «χρονιά ένταξης», ο Επίτροπος Χαν, στη δευτερολογία του, επανέρχεται στο ζήτημα. «Ξαναλέω: είναι ενδεικτική ημερομηνία, δίνει μία προοπτική, αλλά μόνο υπό την προϋπόθεση ότι στις υποψήφιες χώρες υπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση και δέσμευση για μεταρρυθμίσεις» λέει ο καθ’ ύλην αρμόδιος Επίτροπος.
«Όχι καινούρια, αλλά σημαντική η στρατηγική της Κομισιόν»
Η κεντρική ιδέα της Θεσσαλονίκης παραμένει: η Ευρώπη δείχνει την πόρτα της εισόδου στους ενδιαφερόμενους, εκείνοι όμως θα πρέπει να την περάσουν μόνοι τους. Αλλά τότε «τί νέο κομίζει η νέα στρατηγική της Κομισιόν;» ρωτάμε τον Έντουαρντ Κούκαν, πρόεδρο της κοινοβουλευτικής επιτροπής ΕΕ-Σερβίας. «Κατά κάποιον τρόπο έχετε δίκιο, κι εγώ δεν βλέπω κάτι πρωτόγνωρο σε πρώτη ανάγνωση» λέει ο σλοβάκος ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle. «Αλλά νομίζω ότι είναι σημαντική η στρατηγική της Κομισιόν, γιατί επαναφέρει τη συζήτηση για τα δυτικά Βαλκάνια σε όλα τα θεσμικά όργανα. Το ζήτημα είναι να συνοδεύσουμε την ενθουσιώδη ρητορική μας με συγκεκριμένες ενέργειες, γιατί διαφορετικά η ρητορική θα γίνει μπούμερανγκ».
Σε πολιτικό επίπεδο ακολουθούν συγκεκριμένες ενέργειες: μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ επισκέπτεται την περιοχή. Τον Μάιο η βουλγαρική προεδρία διοργανώνει σύνοδο κορυφής με τη συμμετοχή των δυτικών Βαλκανίων, την πρώτη μετά το 2003 στη Θεσσαλονίκη. Τον Ιούνιο αναμένονται ανακοινώσεις από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Στο γενικότερο πλαίσιο εξομάλυνσης των διαφορών εντάσσεται και η προσπάθεια να λυθεί το ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων, υπενθυμίζει ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Δημήτρης Παπαδημούλης, μιλώντας στην Ολομέλεια. «Αυτή ακριβώς την ευκαιρία επιδιώκουν να αξιοποιήσουν η κυβέρνηση Τσίπρα και η νέα κυβέρνηση της πΓΔΜ για να λύσουν μία μακρόχρονη διαμάχη γύρω από το όνομα, που εμποδίζει την συνανάπτυξη όλων των βαλκανικών λαών. Και χαίρομαι γιατί και η Κομισιόν και το σύνολο σχεδόν του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και του Σοσιαλιστικού Κόμματος, υποστηρίζει αυτή την προσπάθεια. Κι όχι ανιστόρητους λαϊκισμούς και εθνικισμούς που βλάπτουν τα συμφέροντα και των βαλκανικών λαών και της ευρωπαϊκής προοπτικής» λέει ο έλληνας ευρωβουλευτής.
«Διαφορετικό» το ζήτημα της ονομασίας
Η στρατηγική της Κομισιόν δεν περιλαμβάνει αναφορές σε συγκεκριμένες χώρες, καθώς τον Απρίλιο αναμένονται οι «εκθέσεις προόδου» για τα δυτικά Βαλκάνια με πλήρη αξιολόγηση για όλους. Πάντως τόσο ο πρόεδρος της Κομισιόν όσο και ο Επίτροπος Χαν ζήτησαν από όλες τις χώρες της περιοχής να «επιλύσουν διμερείς διαφορές με τους γείτονές τους» πριν προσχωρήσουν στην ΕΕ. Μία έμμεση αναφορά και στο ακανθώδες ζήτημα της ονομασίας; Ο ευρωβουλευτής Έντουαρντ Κούκαν έχει διαφορετική άποψη. «Κοιτάξτε, είχαμε κι εμείς κάποια προβλήματα ως προς το καθεστώς της ουγγρικής μειονότητας στη Σλοβακία και, για να τα διευθετήσουμε, υπογράψαμε συνθήκη με την Ουγγαρία στις Βρυξέλλες μόλις μία μέρα πριν από την ένταξή μας» επισημαίνει. «Νομίζω ωστόσο ότι το ζήτημα της ονομασίας είναι λίγο διαφορετικό και όχι αυστηρά διμερές. Το ιδανικό θα ήταν να λυθεί πριν αρχίσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Τί να πω, το ίδιο ελπίζαμε και στο παρελθόν, αλλά χωρίς αποτέλεσμα…».
Πηγή Πληροφοριών: DW