Φτώχεια και χρέη εγκλωβίζουν έναν στους τρεις Έλληνες ,όπως δείχνουν τα στοιχεία της έρευνας «Εισόδημα- Δαπάνες νοικοκυριών 2014» που διενήργησε το ΙΜΕ-ΓΣΕΒΕΕ.
Τα στοιχεία της δείχνουν ότι τα ελληνικά νοικοκυριά αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες προκειμένου να ανταποκριθούν στις καθημερινές τους υποχρεώσεις και ότι οι επιπρόσθετες επιβαρύνσεις που επιβλήθηκαν μέσα στο 2014 αποψίλωσαν κάθε προοπτική ανάσχεσης της αρνητικής πορείας που είχε διαμορφωθεί με την εξισορρόπηση των δημοσιονομικών μεγεθών.
Η απουσία νομοθετικών ρυθμίσεων για τη μη άρση των πλειστηριασμών, η αύξηση του φόρου ακινήτων και οι κατασχέσεις καταθέσεων για ληξιπρόθεσμες οφειλές, που συνεχίστηκαν, έχουν τροφοδοτήσει ένα νέο κύμα ανασφάλειας και μείωσης της εγχώριας ζήτησης.
Καταδεικνύεται επίσης ότι παγιώνεται η τάση που οδηγεί τα νοικοκυριά σε χαμηλότερη κατανάλωση και υποβαθμισμένη ποιότητα ζωής, σε υπερσυσσώρευση ιδιωτικού χρέους (άλλωστε σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία το σύνολο του ιδιωτικού χρέους ανέρχεται πλέον στα 180 δισ. ευρώ, ενώ οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς δημόσιο έχουν αγγίξει τα 100 δισ. ευρώ) και σε εντεινόμενη ανασφάλεια ως προς τις μελλοντικές προσδοκίες.
Σύμφωνα με την έρευνα:
1) Περισσότερα από 3 στα 10 νοικοκυριά δηλώνουν ότι διαβιούν με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα που βρίσκεται στην κατώτερη εισοδηματική κλίμακα (<10.000 ευρώ). Το ποσοστό είναι πιο υψηλό στις κατηγορίες νοικοκυριών με 2 και 4 μέλη.
2) Ποσοστό 93,7% των νοικοκυριών παρουσίασαν σημαντική μείωση των εισοδημάτων μετά το ξέσπασμα της κρίσης, με σαφέστατη την τάση διεύρυνσης της ανισότητας.
3) Ποσοστό 46,9% του πληθυσμού δήλωσε ότι το οικογενειακό εισόδημα δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών και 55% του πληθυσμού δήλωσε ότι χρειάστηκε επιπρόσθετους μη ίδιους πόρους (δανεισμό από συγγενείς- φίλους, τραπεζικό δανεισμό, εκποίηση περιουσιακών στοιχείων, ενεχυροδανειστήριο).
4) Το 35,9% των νοικοκυριών, δηλαδή πάνω από 1 εκατ. νοικοκυριά έχουν στην οικογένεια ένα τουλάχιστο άτομο σε ανεργία. Από αυτό το ποσοστό μόνο 8,9% λαμβάνουν επίδομα ανεργίας.
5) Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι οι συντάξεις αποτελούν για το 52% των νοικοκυριών την κυριότερη πηγή εισοδήματος. Το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 42% το 2012.
6) Η συσσώρευση των οικονομικών υποχρεώσεων των νοικοκυριών μέσα στο 2014 συνεχίστηκε και διευρύνθηκε οριακά σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Περισσότερα από 1 στα 3 νοικοκυριά βρίσκονται στο όριο καθυστέρησης πληρωμών προς το δημόσιο, ταμεία ΔΕΚΟ, τράπεζες, δάνεια κλπ, λόγω αδυναμίας πληρωμής.
7) Ποσοστό 42,5% των νοικοκυριών διατηρούν αρνητικές προσδοκίες ως προς την δυνατότητά τους να καλύψουν βασικές υποχρεώσεις το επόμενο έτος (Πίνακας 4). Εξάλλου, 35,4% θεωρούν ότι δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις φορολογικές υποχρεώσεις το επόμενο έτος.
8) Σημαντική αύξηση, παρά τη μείωση της συνολικής πιστωτικής επέκτασης, σημείωσε η χρήση του πλαστικού χρήματος για την κάλυψη των υποχρεώσεων του νοικοκυριού. Η χρήση πιστωτικής κάρτας αυξήθηκε από το 15,8% το 2012 στο 25,4% το 2014.
9) Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι τα νοικοκυριά αύξησαν την ιδιωτική τους δαπάνη για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, λόγω της αύξησης της ιδιωτικής συμμετοχής και της μείωσης της δημόσιας δαπάνης στην υγεία (στη μοναδική κατηγορία στην οποία υπήρξε θετικό ισοζύγιο δαπάνης).
10) Μέσα στο 2014, πάνω από 54% των νοικοκυριών κλήθηκαν να πληρώσουν περισσότερο από 500 ευρώ για φόρο ακινήτων. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2013 ήταν 46,8%. Τρία στα δέκα νοικοκυριά εκφράζουν φόβο ότι θα χάσουν το σπίτι τους εξ αιτίας τόσο των συσσωρευμένων υποχρεώσεων όσο και των επιπρόσθετων επιβαρύνσεων (δανειακών, φορολογικών και άλλων).
Η συγκεκριμένη έρευνα εντάσσεται στις ετήσιες τακτικές έρευνες του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ σε συνεργασία με την εταιρία MARC AE.
Έγινε σε δείγμα 1025 αντιπροσωπευτικών νοικοκυριών στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας τον Δεκέμβριο του 2014.
Στόχος, η καταγραφή των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης στο εισόδημα, τις δαπάνες των νοικοκυριών, στη ζήτηση καθώς και η αποτύπωση της στάσης των νοικοκυριών σχετικά με την ποιότητα διαβίωσης και τις φορολογικές και άλλες οικονομικές υποχρεώσεις.