FT: Το ΔΝΤ «βλέπει τη μπλόφα» Βερολίνου για την Ελλάδα

Όμως, θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε για στιγμές έντασης της επόμενες εβδομάδες και τους επόμενους μήνες καθώς η Ελλάδα και οι πιστωτές της προσπαθούν να συμφωνήσουν στην πρώτη αξιολόγηση του περυσινού προγράμματος διάσωσης.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, στο 180% του ΑΕΠ, δεν είναι βιώσιμο, ούτε και ο συμφωνημένος στόχος για ετήσιο πρωτογενές πλεόνασμα, προ τόκων, ύψους 3,5% του ΑΕΠ. Το Ταμείο επιμένει στην ελάφρυνση του χρέους, όμως η Γερμανία αντιστέκεται.

Πριν από έναν χρόνο, η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και ο υπουργός Οικονομικών της Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, «πούλησαν» την ελληνική διάσωση στο κόμμα τους και στο γερμανικό κοινοβούλιο ως απλώς ένα δάνειο. Υποστήριξαν πως αν γίνει αποδεκτή η απομείωση του χρέους, τότε το δάνειο μετατρέπεται σε μεταφορά. Και άπαξ και γίνει αποδεκτή η αρχή της έκτακτης μεταφοράς στην Ελλάδα, τότε μπαίνεις στον ολισθηρό δρόμο αυτού που οι Γερμανοί αποκαλούν μια ένωση μεταφορών, μια ένωση όπου αυτοί πληρώνουν και οι άλλοι λαμβάνουν.

Κατ’ ιδίαν, ανώτατοι γερμανοί αξιωματούχοι συμφωνούν πως η Αθήνα χρειάζεται ελάφρυνση χρέους. Δεν είναι τυφλοί.

Όμως είναι παγιδευμένοι στο ψέμα πως η Ελλάδα είναι φερέγγυα, αυτό δηλαδή που είπαν και στα μέλη των κομμάτων τους. χωρίς αυτό το ψέμα, η Ελλάδα δεν θα ήταν πλέον μέλος της ευρωζώνης. Όμως, το ψέμα δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Η επιμονή του ΔΝΤ στην ελάφρυνση χρέους είναι αυτό που θα μπορούσε να εκθέσει αυτό το δέμα. Η επικεφαλής του Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ, πέρυσι έθεσε ως όρο για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στη διάσωση, τη συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους.

Ο κ. Σόιμπλε συμφώνησε απρόθυμα, όμως κατάφερε να εισάγει τις λέξεις «αν χρειαστεί», που του δίνουν περιθώριο ελιγμού. Όμως το Βερολίνο έθεσε έναν ακόμα όρο: στη διάσωση πρέπει να συμμετέχει το ΔΝΤ.

Αυτό είναι που καθιστά ευάλωτη τη θέση της Γερμανίας. Γνωρίζουμε πως το τεχνικό κλιμάκιο του ΔΝΤ εμμένει σταθερά στην αντίθεσή του να εμπλακεί σε μια διάσωση χωρίς συμφωνία για την ελάφρυνση χρέους. Το πρόβλημα είναι πως οι πολιτικές δεν καθορίζονται από το τεχνικό κλιμάκιο αλλά από τους μετόχους του ΔΝΤ.

Οι Ευρωπαίοι και οι ΗΠΑ είναι οι κυρίαρχοι μέτοχοι άρα το αποτέλεσμα αυτής της μάχης θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την άποψη της Ουάσινγκτον.

Για να βγει από το αδιέξοδο, ο κ. Σόιμπλε πρόσφατα έκανε μια αντιπρόταση: η Γερμανία θα δεχθεί επί της αρχής τη συζήτηση για το χρέος, μόνο όμως από το 2018.

Η ημερομηνία επιλέχθηκε προσεκτικά. Είναι μετά τις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές. Δεν είναι ξεκάθαρο αν θα εξακολουθήσει να είναι υπουργός Οικονομικών, ή ακόμα και στην κυβέρνηση. Υποπτεύομαι πως η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση, το κόμμα του, θα ηγηθεί της επόμενης κυβέρνησης, καθώς η εκλογική αριθμητική καθιστά απίθανο κάποιον άλλον σχηματισμό. Ωστόσο, προτείνει να δεσμεύσει τον όποιον διάδοχό του σε αυτή την πορεία δράσης. Μια τέτοια δέσμευση δεν έχει καμία αξιοπιστία.

Το ΔΝΤ απέρριψε την ιδέα αυτή την προηγούμενη εβδομάδα, και δικαίως. Θέλει να ξεκαθαρίσει τώρα η κατάσταση, ή, όπως μου είπε πρόσφατα αξιωματούχος, θέλει να… ανακτήσει την χαμένη του παρθενία. Κάνοντάς το αυτό, θα αποκαταστήσει την φήμη του και θα «δει» την «μπλόφα» του Βερολίνου. Υπάρχει, βέβαια, κίνδυνος αυτή η αναμέτρηση να πυροδοτήσει μια ακόμα κρίση στην ευρωζώνη. Η κα Μέρκελ έχει καλό λόγο να μην αφήσει την κατάσταση να κλιμακωθεί.

Η απομείωση του ελληνικού χρέους μπορεί να μην είναι δημοφιλής στην Bundestag όμως μια ακόμα κρίση στην ευρωζώνη θα ήταν μια πολιτική καταστροφή γι’ αυτήν. Θα εξέθετε την ατιμία της στρατηγικής της για διάσωση της ευρωζώνης. Δεν βλέπω πιθανότητα να ρισκάρει ένα Grexit σε μια φάση που η συμφωνία της με την Τουρκία για την επαναπροώθηση των προσφύγων που φτάνουν στην Ελλάδα βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Πολλές κρίσεις αιωρούνται στην Ευρώπη. Η ιδέα μιας ακόμα συνόδου για να συζητηθεί η Ελλάδα γεμίζει με τρόμο τους αξιωματούχους.

Το συμπέρασμά μου είναι πως μια αξιόπιστη απειλή από το ΔΝΤ να «τραβήξει την πριζα» στη συμμετοχή της στην ελληνική διάσωση θα μπορούσε να αναγκάσει τους Ευρωπαίους, και ιδιαίτερα τους Γερμανούς, να ξεκαθαρίσουν τη θέση τους.

Αν οι ευρωπαίοι θέλουν να συνεχίσουν το «παράταση και προσποίηση», να δίνουν τα δάνεια και να προσποιούνται πως η Ελλάδα είναι φερέγγυα, ας είναι. Όμως θα πρέπει τουλάχιστον να το κάνουν αυτό με δικά τους χρήματα. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να εξαγοράσουν τα δάνεια διάσωσης του ΔΝΤ προς την Αθήνα, κάτι που σημαίνει πως θα πρέπει να αναλάβουν τις πιστώσεις του Ταμείου προς την Ελλάδα.

Η Ελλάδα τότε θα μπορούσε στο διηνεκές να συνεχίσει να μην μπορεί να αποπληρώσει τα χρέη της, να βρίσκεται στο διηνεκές σε ύφεση, όμως να είναι επαρκώς χρηματοδοτημένη και εντός της ευρωζώνης. Η καλύτερη λύση, βεβαίως, θα ήταν το ΔΝΤ να παραμείνει και να ξεκινήσουν οι συζητήσεις για μείωση του χρέους.

Οι πιστωτές δεν χρειάζεται καν να συμφωνήσουν σε «κούρεμα», σε επίσημη μείωση του αρχικού χρέους. Θα μπορούσαν να αυξήσουν τις περιόδους χάριτος, να επιμηκύνουν τις λήξεις και να μειώσουν τα επιτόκια προς το μηδέν. Θα μπορούσαν να συνδέσουν μέρος του ελληνικού χρέους με τις οικονομικές επιδόσεις της χώρας. Όσο χαμηλότερη η ανάπτυξη, τόσο μεγαλύτερη η διαγραφή. Ή θα μπορούσαν να συμφωνήσουν να τιτλοποιήσουν μέρος του χρέους. Υπάρχουν πολλές τεχνικές επιλογές για την αποκατάσταση της δημοσιονομικής φερεγγυότητας της χώρας. Ο συνδυασμός της ελάφρυνσης χρέους, μιας ρεαλιστικής δημοσιονομικής προοπτικής και οικονομικών μεταρρυθμίσεων, θα έβαζαν με τη μια τέλος στην ελληνική κρίση.