Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ κάθισαν για το δείπνο στο προεδρικό μέγαρο της Βαρσοβίας την Παρασκευή, ολοκληρώνοντας μια ημέρα σκληρών διαπραγματεύσεων για τη Ρωσία και την ανάγκη να σταλεί ένα ισχυρό σήμα στο Κρεμλίνο για την θέση της Ανατολικής Ευρώπης στην «αγκαλιά» της Ευρωατλαντικής Συμμαχίας.
Ο ένας μετά τον άλλον οι ηγέτες της ισχυρότερης στρατιωτικής συμμαχίας του κόσμου επανέλαβαν τις προσεκτικά εκφρασμένες δεσμεύσεις για ενότητα –μέχρι που μίλησε ο Έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας.
Ο κ. Τσίπρας, σε αντίθεση με τους άλλους, είπε ότι ήρθε η ώρα να σταματήσει η αντιπαράθεση με τη Ρωσία. Υπό τους ίδιους αστραφτερούς πολυελαίους που φώτισαν την υπογραφή του Συμφώνου της Βαρσοβίας πριν από 61 χρόνια, έσπασε την επίσημη γραμμή και υποστήριξε πως πρέπει να υπάρξει συνεργασία με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Τη θέση του έκοψε γρήγορα ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα.
Εν μέσω των δεκάδων δημοσίων δεσμεύσεων ενότητας στη σύνοδο στη Βαρσοβία –την πρώτη συγκέντρωση όλων των αρχηγών των μελών του ΝΑΤΟ από το 2014- υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις διχασμού αναφορικά με τις σχέσεις με τη Μόσχα.
Δυο ημέρες επίσημων συναντήσεων στην Πολωνική πρωτεύουσα απέφεραν μια σειρά τεχνικών εγγράφων και πολιτικών που καθορίζουν τη νέα στρατιωτική θέση του ΝΑΤΟ, όμως η πραγματική προσπάθεια των διπλωματών ήταν να προσπαθήσουν να κρατήσουν ενωμένο το μπλοκ των 29 κρατών εν μέσω μιας περίπλοκων απειλών για την ασφάλεια και πολιτικών αλλαγών που σείουν τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής τάξης.
Πριν τη σύνοδο, ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγιερ, είχε κατηγορήσει τη συμμαχία για «φιλοπόλεμη» στάση έναντι της Ρωσίας, λόγω των αμυντικών ασκήσεων που πραγματοποιεί στην Πολωνία. Και την παραμονή της συνόδου, ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ δήλωσε πως η Ρωσία θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως «εταίρος» και όχι ως αντίπαλος.
Αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ και αρκετά άλλα ανώτατα στελέχη της Συμμαχίας απέρριψαν και τις δυο θέσεις αυτό το Σαββατοκύριακο, χαρακτηρίζοντάς τις πολιτικά τερτίπια για εσωτερική κατανάλωση. Πίσω από τις κλειστές πόρτες του ΒορειοΑτλαντικού Συμβουλίου, ανέφερε αξιωματούχος του ΝΑΤΟ, «ο πρόεδρος Ολάντ ήταν σαν να ήταν ένας τελείως διαφορετικός άνθρωπος».
Ωστόσο, δεν τηρούν όλοι την ίδια γραμμή. Άλλος ανώτατος αξιωματούχος του ΝΑΤΟ περιέγραψε τις ανησυχίες του: είναι εύκολο να θεωρηθούν οι αυξανόμενες φωνές που ζητούν επαναπροσέγγιση με τη Ρωσία αφορούν ξεκάθαρα μια πολιτική για εσωτερική κατανάλωση, όμως στην Ευρώπη –όπως έδειξε ξεκάθαρα το βρετανικό δημοψήφισμα- η εσωτερική πολιτική καθορίζει όλο και περισσότερο τη διεθνή ατζέντα.
Τα μέλη του ΝΑΤΟ από την Ανατολική Ευρώπη, που από καιρό τηρούν την πιο επιθετική στάση σε ότι αφορά την αντιμετώπιση της Μόσχας, γίνονται όλο και πιο νευρικά.
«Οι Γάλλοι έφερναν τις μεγαλύτερες αντιρρήσεις σε όλη αυτή τη διαδικασία ενίσχυσης», σχολίασε υπουργός Άμυνας χώρας του ΝΑΤΟ από την Ανατολική Ευρώπη. «Μέχρι και τη σύνοδο προσπαθούσαν να διυλίσουν όλες τις πτυχές της».
O υπουργός, που μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας, τόνισε ότι το Παρίσι ενδιαφέρθηκε για μείωση των στρατευμάτων και για έκδοση δημόσιων παραπόνων για τη ρωσική στάση. Επίσης, υποστήριξε ότι η Πολωνία δεν έχει ανάγκη για αντιπυραυλική άμυνα.
«Το Παρίσι είναι μεγαλύτερο πρόβλημα για εμάς από ότι το Βερολίνο», δήλωσε ο υπουργός. «Σε αντίθεση με τους Γερμανούς δεν ενδιαφέρονται όντως για την προώθηση στενής διατλαντικής συμμαχίας ή για την ενίσχυση των σχέσεων με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
Αλλοι ήταν πιο περιορισμένοι στις εκφράσεις τους, αλλά ανησυχούν αντίστοιχα για τις προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η ενότητα του ΝΑΤΟ. «Είχαμε πολλές σκληρές δοκιμασίες πρόσφατα», σημείωσε ο υπουργός εξωτερικών και πρώην υπουργός άμυνας της Λιθουανίας, Linas Linkevicius. «Το περιβάλλον δεν είναι πολύ σταθερό… πρέπει να είμαστε σταθεροί και να σεβόμαστε τις ίδιες μας τις αποφάσεις».
Αναφορικά με τη Ρωσία, υπογράμμισε ο κ. Linkevicius, «ακόμη υπάρχει προσπάθεια να κατανοήσουν όλοι την κατάσταση. Δεν ξέρω πόσα γεγονότα χρειάζονται για να αφυπνιστούν, εξαρτάται από κάθε χώρα ξεχωριστά, αλλά προφανώς, δεν είναι ακόμα αρκετά».
Μεγάλη ανησυχία προκάλεσε και η απόφαση της Βρετανίας να αποσυρθεί από την Ε.Ε., καθώς απομακρύνει έναν από τους πιο ξεκάθαρους υποστηρικτές μιας σκληρής στάσης απέναντι στη Ρωσία, στην Ε.Ε.
Αν και η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ θα χρειαστεί δυο χρόνια, πολλοί φοβούνται ότι όταν θα χρειαστεί η επόμενη απόφαση για διατήρηση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας στα τέλη Ιανουαρίου, που θα χρειαστεί ομόφωνη ψήφιση, η φωνή της Βρετανίας θα «μετράει» λιγότερο.
«Σε αυτή τη διαδικασία (σ.σ. το Brexit) δεν υπάρχουν νικητές, τόνισε η υπουργός εξωτερικών της Εσθονίας Marina Kaljurand. «Ολοι βγαίνουν χαμένοι. Η ΕΕ βγαίνει χαμένη, η Εσθονία βγαίνει χαμένη, η Μεγάλη Βρετανία βγαίνει χαμένη. Και θα βγούμε χαμένοι με την πραγματική έννοια της λέξης. Θα χάσουμε έναν πολύ στενό σύμμαχο στην ΕΕ που συμμερίζεται τις θέσεις μας περισσότερο από κάποιες άλλες χώρες όσον αφορά την ασφάλεια».
Σύμφωνα με τον βρετανό υπουργό εξωτερικών, Philip Hammond, το Brexit «ήταν το μόνο θέμα στο τραπέζι» στις συζητήσεις με τους ομολόγους του στη Βαρσοβία. Ο κ. Hammond είπε ότι προβληματίζεται μήπως, όταν η Βρετανία αποσυρθεί από την Ευρώπη, αλλάξουν και οι θέσεις της ΕΕ απέναντι στη Ρωσία.
«Η Βρετανία πάντα ήταν στην πρώτη γραμμή στην διατήρηση της ενότητας της ΕΕ και της ισχυρής αντίδρασης στην ρωσική επιθετικότητα», σημείωσε. «Ανησυχώ για το αν η ΕΕ θα διατηρήσει την ίδια στιβαρή προσέγγιση όταν η Βρετανία δεν θα είναι μέλος. Πάντα υπήρχαν άνθρωποι στην Ευρώπη που ήταν λιγότερο ξεκάθαροι ως προς αυτό και αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχουν πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία και τη Γερμανία, που αποκαλύπτουν διαφορετικές θέσεις, ας το πούμε έτσι, μεταξύ ανθρώπων με διαφορετικές πολιτικές πεποιθήσεις».
Τελικά, ο κ. Ομπάμα, στο κλείσιμο των διαβουλεύσεων το Σάββατο το απόγευμα, έδωσε έναν τελικό τόνο ενότητας. Σε καιρούς μεγάλων αλλαγών, δήλωσε ο αμερικανός πρόεδρος, «συχνά ακούγονται υπερβολές. Είμαστε ενωμένοι στο ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ότι δεν συμβαίνει τίποτα με τη Ρωσία. Σε καλούς και σε κακούς καιρούς, η Ευρώπη μπορεί πάντα να βασίζεται στις ΗΠΑ. Πάντα».
Πηγή: Financial Times, Euro2day.gr