FAZ: Ευκλείδης Τσακαλώτος, “ο άνθρωπος των αριθμών”

Ο Γερμανός δημοσιογράφος θυμάται όταν συνάντησε για πρώτη φορά τον Ευκλείδη Τσακαλώτο. «Ήταν Οκτώβριος του 2012, σε ένα καφέ στην Αθήνα. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος πρότεινε το σημείο συνάντησης, περνά για λίγο από δω για έναν φραπέ. Κανείς δεν τον αναγνωρίζει, επειδή ακόμα δεν είναι υπουργός, αλλά μόνον ένας οικονομικός εμπειρογνώμονας στον επιδιωκόμενο “Συνασπισμό της Ριζοσπαστικής Αριστεράς” του αρχηγού της Αντιπολίτευσης, Αλέξη Τσίπρα.

«Για τους Γερμανούς φορολογούμενους η ελληνική διάσωση μπορεί να είναι ένα βαρέλι χωρίς πάτο», όπως επικρίνει ο Τσακαλώτος και διδάσκει ότι βασικά πρόκειται για κρίση της Ευρωζώνης και όχι των κρατών, αλλά των τάξεων: «Η εργατική τάξη στην Ευρώπη έχει κοινά συμφέροντα που υπονομεύονται από τον νεοφιλελευθερισμό». Αναφέρει έρευνες, στις οποίες συνέκρινε τη σοβιετική οικονομία κεντρικού σχεδιασμού με τον νεοφιλελευθερισμό και ανακάλυψε σ’ αυτές πολλούς παραλληλισμούς, όπως δικτατορικές τάσεις και στα δύο συστήματα. Ο Τσακαλώτος παραπέμπει στον Καρλ Μαρξ και καθιστά ακόμα σαφές που πρόσκειται πολιτικά. Μπορεί ο Τσακαλώτος να εκφράστηκε έτσι ιδιωτικά το 2012, αλλά δεν εμφανίζεται πλέον ως άνθρωπος των ιδεών, αλλά των αριθμών. Αυτό συμφέρει.

Ο Τσακαλώτος διηγείται για τις σπουδές του στην Αγγλία, όπου ο Γιάννης Στουρνάρας ήταν ένας από τους καθηγητές του. «Ένας εξαιρετικός δάσκαλος και καλός οικονομολόγος», δηλώνει ο Τσακαλώτος για τον άντρα που είναι στη διάρκεια της συζήτησης υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας και που ο πρώην μαθητής του ασκεί δριμεία κριτική για την πολιτική του. Κανένας Έλληνας υπουργός Οικονομικών από το 2009 δεν παρέμεινε στο αξίωμά του όσο αυτός. Αυτό ελάχιστα μπορούσε να το προσδοκά κανείς, όταν τον Ιούλιο του 2015 αναλάμβανε το υπουργείο.

Τότε λεγόταν συχνά για εκείνον ότι «είναι πιο μετριόφρων από τον προκάτοχό του». Αυτό δεν ήταν φυσικά μια ρητά αόριστη σύγκριση, επειδή όποιος δεν θεωρεί τον εαυτό του τον μεγαλύτερο οικονομολόγο όλων των εποχών, θα έπρεπε σε κάθε περίπτωση να είναι πιο μετριοπαθής από τον βραχύβιο Έλληνα υπουργό ΟικονομικώνΓιάνη Βαρουφάκη, ο οποίος ηγήθηκε του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών για ένα ταραχώδες εξάμηνο. Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα ο τελευταίος κατόρθωσε να στρέψει τους υπόλοιπους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης μαζικά κατά της Αθήνας, όπως δεν μπόρεσαν να το ονειρευτούν ακόμα και οι μεγαλύτεροι υποστηρικτές της ιδέας να αποκλειστεί η Ελλάδα από την Ευρωζώνη.

Το γεγονός ότι ο Τσίπρας έκανε τότε τον Τσακαλώτο υπουργό Οικονομικών ήταν επίσης ένα μήνυμα προς τους δανειστές: Αφήστε μας να συζητήσουμε! Θέλουμε να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη και είμαστε πρόθυμοι να προβούμε γι’ αυτό σε παραχωρήσεις. Ο Τσακαλώτος, ο οποίος προηγουμένως ήταν ήδη επικεφαλής των διαπραγματεύσεων της ελληνικής αντιπροσωπείας στις συνομιλίες με τους δανειστές, μπόρεσε να ανακτήσει την εμπιστοσύνη τους – τουλάχιστον στο εύρος που το επιτρέπουν οι συνθήκες, σημειώνει ο Μάρτενς.