Ευρωκοινοβούλιο: Πεδίο αντιπαράθεσης η μεταρρύθμιση για την προσβασιμότητα των ΑμεΑ

Το διακύβευμα είναι η Ευρωπαϊκή Πράξη Προσβασιμότητας, η οποία ήδη βρίσκεται εδώ και περίπου επτά χρόνια στα σκαριά, και που θα κάνει την ΕΕ ένα παράδειγμα στον κόσμο όσον αφορά τη βελτίωση της ζωής των ατόμων με αναπηρία ή με μειωμένη κινητικότητα (ΑμΕΑ). Συχνά όμως, ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες – με τους ακτιβιστές να ανησυχούν ότι η πράξη μπορεί να αποδυναμωθεί και το βιομηχανικό λόμπι να προειδοποιεί ότι η καλών προθέσεων νομοθεσία δεν εμπεριέχει κάποια ανάλυση κόστους- οφέλους, και θα μπορούσε ακόμη και να εμποδίσει τις υφιστάμενες προσπάθειες για την ενσωμάτωση των υπηρεσιών για τα άτομα με ειδικές ανάγκες .

Υπολογίζεται ότι 80 εκατομμύρια άτομα με αναπηρία σε ολόκληρη την ΕΕ, και επιπλέον 190 εκατ. ηλικιωμένοι θα επωφεληθούν από την Πράξη αυτή.

Οι απαρχές της πράξης πάνε πίσω στο 2010, όταν η ΕΕ και τα περισσότερα από τα κράτη μέλη της επικύρωσαν τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε προς έγκριση την πράξη για την προσβασιμότητα πέντε χρόνια αργότερα, τον Δεκέμβριο του 2015. Ενώ ο νόμος δεν προτίθεται να καλύψει κάθε υπηρεσία και προϊόν που διατίθεται στην ΕΕ, δίνει έμφαση στην πρόσβαση στα μέσα μαζικής μεταφοράς, το ηλεκτρονικό εμπόριο, τα ΑΤΜ και αυτόματα μηχανήματα έκδοσης εισιτηρίων, καθώς και το τηλέφωνο , τις τραπεζικές υπηρεσίες.

Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι θα υπάρξει κόστος για τη βιομηχανία. Αλλά υποστηρίζει ότι «τα δυνητικά οικονομικά οφέλη αναμένεται να είναι υψηλότερα από το δυνητικό κόστος που αφορά την προσβασιμότητα για όλους τους οικονομικούς φορείς».

Όμως ο Διεθνής Οργανισμός Δημόσιων Μεταφορών (UITP), ο οποίος εκπροσωπεί τις συγκοινωνιακές αρχές σε όλο τον κόσμο, απηύθυνε ερωτήματα κατά πόσον μια σωστή ανάλυση κόστους-οφέλους για όλους τους τομείς έχει γίνει. Ενώ ο UITP χαιρετίζει την πράξη και τους στόχους της, πιστεύει ότι ορισμένοι οικονομικοί φορείς θα ωφεληθούν περισσότερο από άλλους.

«Η πρόταση της Επιτροπής, για παράδειγμα, σημαίνει ότι όλα τα μηχανήματα εισιτηρίων [στις δημόσιες συγκοινωνίες] θα πρέπει να αντικατασταθούν εντός έξι ετών σύμφωνα την πράξη», δήλωσε η Anne-Laure Lemerre, της UITP. «Αυτό είναι, φυσικά, ένα θετικό όφελος για τους κατασκευαστές των μηχανημάτων έκδοσης εισιτήριων, αλλά θα πρότεινα ότι θα ήταν πιο λογικό να διασφαλιστεί ότι υπάρχουν τουλάχιστον ένα, ή περισσότερα, προσβάσιμα [για άτομα με μειωμένη κινητικότητα] και σε προσιτούς χώρους των σταθμών».

Η προτεινόμενη Πράξη παραλείπει επίσης να προβλέψει την τεράστια ροή της κυκλοφορίας την οποία αντιμετωπίζουν οι μεγάλοι σιδηροδρομικοί σταθμοί, είπε η Lemerre. Στις μεγάλες πόλεις όπως το Παρίσι ή το Λονδίνο, οι σιδηροδρομικοί σταθμοί δέχονται τόσους πολλούς επιβάτες, σε μια ημέρα όσους και ένα μικρό αεροδρόμιο σε ένα ολόκληρο έτος, επισήμανε.

Διαμάχη για το «δομημένο περιβάλλον»

Αλλά το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (EDF), ένας οργανισμός ο οποίος εκπροσωπεί 100 οργανώσεις για τα άτομα με αναπηρία, ανησυχεί ότι το Κοινοβούλιο τείνει στην αποδυνάμωση της οδηγίας. «Απαιτούμε και πιστεύουμε ότι η ΕΕ χρειάζεται μια «ρεαλιστική» Πράξη Προσβασιμότητας», δήλωσε σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο, ο Γιάννης Βαρδακαστάνης, πρόεδρος του EDF. «Και αυτό σημαίνει νομοθεσία που σημαίνει αγαθά και υπηρεσίες και στο δομημένο περιβάλλον», είπε στη EURACTIV.com.

«Η υπογράμμιση αφορά στο δομημένο περιβάλλον, γιατί αν υπάρχει μια προσιτή μηχανή έκδοσης εισιτήριου, αλλά προηγούνται μερικά σκαλιά, τότε δεν είναι “προσβάσιμη”», τόνισε ο κ. Βαρδακαστάνης, ο οποίος είναι ο ίδιος τυφλός.

«Οι Αμερικανοί το έκαναν χρόνια πριν – η καθολική προσβασιμότητα του iPhone είναι απόδειξη για αυτό – οπότε γιατί να μην το κάνουμε εμείς; Δεν είναι μια προσφορά [φιλανθρωπίας], αφορά τις επιχειρήσεις, τα προϊόντα της ΕΕ θα μπορούν να πωληθούν σε όλο τον κόσμο. «Το βραβείο είναι τώρα η έκταση και οι εξαιρέσεις», δήλωσε ο κ. Βαρδακαστάνης, αναφερόμενος στις τροπολογίες τις οποίες οι ευρωβουλευτές αναμένεται να εισαγάγουν για την τροποποίηση του νόμου κατά την πρώτη του ανάγνωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Μια εκπρόσωπος εκ μέρους της EDF πρόσθεσε: «Η ίδια η οδηγία είναι, αυτή καθαυτή, μια καλή είδηση. Αλλά είναι περιορισμένη και θα μπορούσε να είναι πιο φιλόδοξη. Ελπίζαμε το Κοινοβούλιο θα την ενισχύσει, καθώς το κοινοβούλιο βρίσκεται συνήθως πιο κοντά στους πολίτες».

«Θα θέλαμε να δούμε την έκθεση του Κοινοβουλίου να διευρύνει το πεδίο εφαρμογής της πράξης και να καλύπτει περισσότερες περιοχές, και να προσφέρει περισσότερη προσβασιμότητα. Για παράδειγμα, δεν καλύπτει το «δομημένο περιβάλλον».

Έτσι, ένα μηχάνημα ΑΤΜ μπορεί να είναι προσβάσιμο από άτομα με αναπηρίες – αλλά σε ένα κτίριο το οποίο δεν μπορούν να εισέλθουν. Ή ένα μηχάνημα έκδοσης εισιτηρίων θα μπορούσε να είναι «προσβάσιμο» – αλλά αν δεν έχει νόημα αν δεν μπορούν να εισέλθουν στο σταθμό του μετρό».