Δέκα ηγέτες αναζήτησαν κοινό τόπο στη Σύνοδο EUMED στη… σκιά της συμφωνίας μεταξύ ΗΠΑ-Βρετανίας – Αυστραλίας (AUKUS).
Η Ελλάδα προσβλέπει στην ενίσχυση της «ταυτότητας» της μεσογειακής συνιστώσας εντός της Ε.Ε. και διεκδικεί ισχυρό ρόλο στις εξελίξεις που αφορούν σε νέες προκλήσεις, όπως το κλίμα, οι εν δυνάμει κρίσεις, όπως είναι η εργαλειοποίηση του προσφυγικού και στα γνωστά στοιχήματα για τον Νότο.
Αυτό πιστοποιούν σύμφωνα με την εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», τόσο η ατζέντα που επέλεξε να προτάξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και το παρασκήνιο της Συνόδου EUMED.
Στο φόντο των γεωπολιτικών «αναταράξεων» είναι ενδεικτική η δημόσια αναφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ανάγκη για «στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης».
Ο Πρωθυπουργός χαρακτήρισε επιπλέον θεμελιώδη προτεραιότητα την ασφάλεια στη Μεσόγειο και κάλεσε την Άγκυρα «να εγκαταλείψει την επιθετική συμπεριφορά απέναντι στην Κύπρο, την Ελλάδα και συνολικά την περιοχή».
Σε μια κρίσιμη συγκυρία έγιναν ζυμώσεις και συζητήσεις κορυφής 10 Ευρωπαίων ηγετών: των 9 του Νότου (Ελλάδα, Κύπρος, Γαλλία, Ιταλία, Μάλτα, Πορτογαλία, Ισπανία, Κροατία, Σλοβενία), αλλά και της επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν.
Με την πρόεδρο της Κομισιόν ο Πρωθυπουργός είχε την ευκαιρία και για κατ’ ιδίαν συζήτηση στο δείπνο που παρέθεσε στο σπίτι του το βράδυ πριν από τη συνάντηση κορυφής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Το φετινό φόρουμ-απάντηση εξελίχθηκε στη σκιά της AUKUS, για την οποία η Ε.Ε. δεν είχε ενημερωθεί. Η αιφνίδια συμφωνία βάρυνε απότομα το κλίμα, ειδικά στο Παρίσι και επηρέασε ως έναν βαθμό και τις κεκλεισμένων των θυρών χθεσινές συζητήσεις των ηγετών.
Μετά τη EUMED στην Αθήνα η «βόμβα» AUKUS αναμένεται να περάσει στις Βρυξέλλες για αναλυτική αποτίμηση στη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. και στη Σύνοδο Κορυφής εντός του Οκτωβρίου.
Από την Αθήνα πάντως εκπέμπεται ένα σταθερό μήνυμα: η ελληνική εξωτερική πολιτική θα παραμείνει σε πλήρη κινητικότητα προς όλες τις κατευθύνσεις.
Τα μηνύματα της Συνόδου EUMED
Τη σημασία που δίνει η Αθήνα στην ισχυροποίηση του «κλαμπ» των Νοτίων στην Ευρώπη, τόσο για σημαντικά γεωπολιτικά θέματα όσο και για την ενεργοποίηση των χωρών απέναντι σε νέες «απειλές», δείχνουν δύο πρωοβουλίες.
Πρώτον, η αριθμητική ενίσχυση της EUMED με τη συμμετοχή πλέον και της Κροατίας και της Σλοβενίας και δεύτερον η πρωτοβουλία Μητσοτάκη για διπλό κείμενο συμπερασμάτων.
Το ένα εκπέμπει «πράσινο» μήνυμα και το άλλο αναφέρεται στις σταθερές προκλήσεις, όπως προκύπτει από τη διακήρυξη των 9.
Παραβατικές συμπεριφορές που θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή, την κατάσταση σε Λίβανο και Λιβύη, το Κυπριακό, τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν που απειλούν με νέες προσφυγικές ροές κ.α.
Ηχηρό μήνυμα από τη EUMED και στην Τουρκία
Η ελληνική και κυπριακή πλευρά φέρεται ότι «σήκωσαν» στις κλειστές συζητήσεις και τη στάση της Τουρκίας. Είναι ενδεικτικό ότι ήδη από το προσχέδιο των συμπερασμάτων είχαν συμφωνηθεί σαφείς αναφορές στην Τουρκία, στην κατεύθυνση- μεταξύ άλλων- η Άγκυρα να αποδεχθεί την πρόσκληση της Κύπρου για διάλογο σχετικά με τις θαλάσσιες ζώνες.
Και οι ηγέτες συμφώνησαν σύμφωνα με «ΤΑ ΝΕΑ», στην ανάγκη όλες οι χώρες της περιοχές «να σεβαστούν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών- μελών της Ε.Ε. στις θαλάσσιες ζώνες τους» με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της θάλασσας.