Των Π. Γαλιατσάτου, Π. Καρβουνόπουλου
Πλούσιο παρασκήνιο είχε η σύγκρουση του Νίκου Δένδια με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, η οποία εξελίχθηκε την Πέμπτη το βράδυ ζωντανά, μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών είχε ούτως ή άλλως ξεκινήσει για την Άγκυρα με χαμηλές προσδοκίες και μια «προβοκάτσια», ακόμη και στις κοινές δηλώσεις με τον Τούρκο ομόλογό του, ήταν ένα από τα σενάρια για τα οποία είχε γίνει προετοιμασία. Η πρόσκληση να δει και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που ήρθε μόλις μια ημέρα πριν από την επίσκεψη, ήταν μια προσπάθεια της Τουρκίας να «αποκοιμίσει» την ελληνική πλευρά, αλλά και να δημιουργήσει την εντύπωση ότι υπάρχει ένα αυστηρά διμερές πλαίσιο, στο οποίο Αθήνα και Αγκυρα συζητούν εφ’ όλης της ύλης. Όταν η πρόκληση ήρθε με τη μορφή της αναφοράς του Μ. Τσαβούσογλου σε «τουρκική μειονότητα» στη Θράκη, ο Ν. Δένδιας αποφάσισε -όπως είχε συνεννοηθεί με τον πρωθυπουργό, με τον οποίο βρισκόταν σε συνεχή επικοινωνία κατά τη διάρκεια της επίσκεψης να απαντήσει εφ’ όλης της ύλης, κάτι που αιφνιδίασε τον Τούρκο ομόλογό του, που αντέδρασε με αμηχανία και εκνευρισμό. Η Αθήνα, η οποία στη συνάντηση αυτή ξεκαθάρισε με τον πιο απόλυτο τρόπο τη στάση της, εστιάζει πλέον στις επόμενες κινήσεις της Άγκυρας και στην τουρκική αντίδραση σε ό,τι αφορά τόσο τις διμερείς σχέσεις όσο και το Κυπριακό (για τη Μεγάλη Εβδομάδα είναι προγραμματισμένη η άτυπη πενταμερής). Η αποφασιστικότητα με την οποία απάντησε ο Ν. Δένδιας στις προκλήσεις του Μ. Τσαβούσογλου στις κοινές δηλώσεις δεν ήταν πάντως έμπνευση της στιγμής.
Σύμφωνα με πληροφορίες από διπλωματικές πηγές, τόσο η παρέμβασή του στη συνέντευξη Τύπου όσο και η απάντησή του σε αυτά που είπε όταν ξαναπήρε τον λόγο ο Τσαβούσογλου (κάτι εντελώς ασυνήθιστο σε τέτοιες συναντήσεις) ήταν μελετημένες, με τις φράσεις προσεκτικά επιλεγμένες, κάτι που έδειχνε καλή προετοιμασία.
Στο Μαξίμου
Στην πραγματικότητα, ο υπουργός Εξωτερικών είχε συζητήσει το θέμα αυτό και με τον πρωθυπουργό, στη συνάντηση που είχαν οι δύο άνδρες την Τετάρτη στο Μαξίμου. Εκεί, σύμφωνα με πληροφορίες, συμφωνήθηκε ότι ο υπουργός Εξωτερικών θα απαντούσε με δυναμικό τρόπο σε οποιαδήποτε πρόκληση από την άλλη πλευρά, αλλά και ότι θα έθετε στην παρέμβασή του και όλο το πλέγμα των θεμάτων και των τουρκικών ενεργειών που έχουν προκαλέσει μεγάλη ενόχληση στην Ελλάδα τους τελευταίους μήνες. Τόσο στο Μαξίμου όσο και στο υπουργείο Εξωτερικών είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα πως όλα αυτά που συνέβησαν από τον Φεβρουάριο του 2020 δεν ήταν δυνατόν να μην μπουν στο τραπέζι από την ελληνική πλευρά, και έτσι και έγινε. Ο Ν. Δένδιας έθεσε τα ζητήματα των παραβιάσεων, της εργαλειοποίησης του μεταναστευτικού, του τουρκολιβυκού μνημονίου και της αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων τόσο στη συνάντησηση με τον Τσαβούσογλου όσο και σε εκείνη με τον Ερντογάν.
Διπλωματικές πηγές λένε πως η Αθήνα δεν μπορούσε να αφήσει αυτά τα θέματα στην άκρη. Αξίζει, πάντως, να σημειωθεί πως αυτή η απόφαση ελήφθη συνυπολογίζοντας και τις γενικότερες διπλωματικές εξελίξεις και την πορεία των σχέσεων της Τουρκίας με ισχυρούς διεθνείς παράγοντες, όπως οι ΗΠΑ, η Ε.Ε. και η Ρωσία, και θεωρήθηκε πως η πολύ δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται ο Ερντογάν και κυρίως οι αρνητικές προοπτικές για την αποκατάσταση των σχέσεων της Τουρκίας με τις ΗΠΑ καθιστούσαν πιο δύσκολο το σενάριο μιας τουρκικής υπεραντίδρασης. Στο πλαίσιο αυτό, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών συνάντησε τον Αμερικανό πρέσβη στην Αθήνα μόλις δύο ημέρες πριν μεταβεί στην Αγκυρα.
