Τη διαχρονικά πολύ καλή παρουσία και αποδοχή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο διεθνές εκπαιδευτικό περιβάλλον, έρχονται να επιβεβαιώσουν οι πρόσφατες ανακοινώσεις δύο σημαντικών πινάκων κατάταξης, του Academic Ranking of World Universities (Πίνακας Σανγκάης) και του Webometrics Ranking of World Universities, πίνακες που συντάσσονται με βάση αμιγώς ακαδημαϊκά κριτήρια.
Αναλυτικά, στην Ακαδημαϊκή Παγκόσμια Αξιολόγηση των Πανεπιστημίων (Academic Ranking of World Universities ARWU), γνωστή ως η λίστα της Σανγκάης –μίας από τις γνωστότερες και εγκυρότερες λίστες κατάταξης, που δημιουργήθηκε και συντηρείται από το Shanghai Jiaotong University– το ΕΚΠΑ είδε επτά (7) προγράμματα σπουδών του να τοποθετούνται στους πίνακες των κορυφαίων 500 παγκοσμίως σε οκτώ (8) αντίστοιχα θεματικά πεδία:
* Η Οδοντιατρική σχολή του ΕΚΠΑ καταλαμβάνει τη θέση 76-100 και, κατά συνέπεια, βρίσκεται στις 100 καλύτερες σχολές παγκοσμίως. Επίσης, εντυπωσιακή επίδοση εμφανίζει στον δείκτη IC (ποσοστό άρθρων με διεθνή συνεργασία), που είναι υψηλότερη της βαθμολογίας των 16 πρώτων πανεπιστημίων του συγκεκριμένου ακαδημαϊκού αντικειμένου (μεταξύ των οποίων το Harvard, το University of Washington και το Kings College London). Επιπροσθέτως, είναι το μοναδικό ελληνικό πανεπιστημιακό τμήμα που εμφανίζει βαθμολογία στον δείκτη AWARD δηλαδή στα σημαντικά βραβεία/διακρίσεις καθηγητών και ερευνητών του τμήματος.
* Το τμήμα Φυσικής, για το 2017, καταλαμβάνει επίσης τη θέση 76-100. Σε σχέση με την περσινή κατάταξη, υπήρξε βελτίωση, αφού το τμήμα βρισκόταν στις θέσεις 101- 150. Μάλιστα στον δείκτη IC, έλαβε τον υψηλότερο βαθμό σε συγκεκριμένο δείκτη από όλα τα Τμήματα του πανεπιστημίου Αθηνών που περιλαμβάνονται στην κατάταξη (92%).
* Το τμήμα Φαρμακευτικής καταλαμβάνει τη θέση 101-150, συγκεντρώνοντας πολύ υψηλή βαθμολογία στους τρεις από τους πέντε δείκτες.
* Η Ιατρική σχολή εκπροσωπείται και στα επιμέρους θεματικά – ακαδημαϊκά πεδία και ειδικότερα στο αντικείμενο της Κλινικής Ιατρικής, όπου καταλαμβάνει τη θέση 201-300 παγκοσμίως. Η εξωστρέφεια και η διεθνοποίηση της ερευνητικής εργασίας της Σχολής αποτυπώνεται τόσο στον δείκτη IC όσο και στον δείκτη CNCI (σταθμισμένος δείκτης ετεροαναφορών).
* Στο ευρύτερο πεδίο Clinical Medicine and Pharmacy (MED) το ΕΚΠΑ βρίσκεται στις θέσεις 101-150.
* Το τμήμα Βιολογίας βρίσκεται στις θέσεις 201-300 σε δύο θεματικά – ακαδημαϊκά πεδία, στις επιστήμες της Βιολογίας και στις Επιστήμες Βιολογίας με εξειδίκευση στον άνθρωπο.
* Το τμήμα Πληροφορικής βρίσκεται στις θέσεις 301-400 παγκοσμίως.
* Το τμήμα Μαθηματικών βρίσκεται στις θέσεις 401-500 στην παγκόσμια κατάταξη. Αξιοσημείωτο είναι, ότι στον επιμέρους δείκτη IC το τμήμα εμφανίζει εξαιρετική επίδοση, που ξεπερνά το βαθμό των 6 πρώτων Πανεπιστημίων της κατάταξης.
Στη λίστα της Σαγκάης, πέραν της γενικής κατάταξης, τα πανεπιστήμια αξιολογούνται και δημοσιεύεται η κατάταξη ξεχωριστά για κάθε ευρύτερη επιστημονική περιοχή και για ειδικά αντικείμενα. Μεθοδολογικά, η κατάταξη των πανεπιστημίων γίνεται σε 5 επιστημονικές κατηγορίες (θετικές επιστήμες, μηχανική, επιστήμες ζωής, ιατρικής και κοινωνικές επιστήμες) και 52 επιμέρους θεματικές ανάλογα με το ακαδημαϊκό αντικείμενο τους. Συνολικά, αξιολογήθηκαν και συμπεριλήφθηκαν 4.000 ακαδημαϊκά ιδρύματα.
Είναι αξιοσημείωτο, ότι για να μπορέσει ένα πανεπιστήμιο να συμπεριληφθεί στην κατάταξη σε μία τέτοια αξιολόγηση, θα πρέπει να διαθέτει ελάχιστο αριθμό δημοσιεύσεων κατά την περίοδο 2011-2015. Το κατώτατο όριο διαφέρει ανά ακαδημαϊκή ενότητα και κυμαίνονται από 25 (π.χ. αεροδιαστημική μηχανική, επικοινωνίες, δημόσια διοίκηση κ.λπ.) μέχρι 200 δημοσιεύσεις (π.χ. φυσική, βιολογία, χημεία, κλινική ιατρική κ.λπ.).
Όσον αφορά τον Πίνακα Διεθνούς Κατάταξης Πανεπιστημίων της Webometrics, που δημοσιεύτηκε στις αρχές Ιουλίου, σε αυτόν γίνεται ειδική κατάταξη με βάση τον αριθμό ετεροαναφορών (citations) του ερευνητικού τους έργου, που εντοπίστηκαν μέσω της δημοφιλούς μηχανής αναζήτησης ακαδημαϊκής βιβλιογραφίας, Google Scholar και σε αυτόν περιλαμβάνονται 5.000 Πανεπιστήμια παγκοσμίως με το μεγαλύτερο αριθμό ετεροαναφορών.
Το ΕΚΠΑ βρίσκεται στην 44η θέση παγκοσμίως, με 539.999 ετεροαναφορές. Η θέση αυτή είναι η καλύτερη θέση που έλαβε ποτέ ελληνικό πανεπιστήμιο σε ιδρυματικό επίπεδο σε οποιοδήποτε παγκόσμια κατάταξη. Μάλιστα, η άνοδος του ΕΚΠΑ σε σχέση με την προηγούμενη καταμέτρηση ήταν αλματώδης. Πιο συγκεκριμένα στην καταμέτρηση του Δεκεμβρίου του 2016, το ΕΚΠΑ βρισκόταν στην θέση 152, με 281.660 αναφορές.
Ιδιαίτερα σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι το ΕΚΠΑ καταλαμβάνει στη συγκεκριμένη κατάταξη την 7η θέση στην Ευρώπη, πίσω από πανεπιστήμια όπως το Cambridge, το University College of London, το Oxford, η École Polytechnique Fédérale de Lausanne, το Imperial College London και το King’s College London, αναφέρει το ΑΠΕ.
«Η μελέτη των ετεροαναφορών θεωρείται το εγκυρότερο κριτήριο αποτίμησης του επιστημονικού – ερευνητικού έργου ενός Πανεπιστημίου», σημειώνει ο πρύτανης του ΕΚΠΑ, καθηγητής Θάνος Δημόπουλος. «Στο κριτήριο αυτό δεν ενδιαφέρει το πόσα άρθρα έχουν γραφτεί από τους καθηγητές του Πανεπιστημίου αλλά πόσες αναφορές του ονόματος και του έργου του έχουν γίνει σε άρθρα και έρευνες άλλων συγγραφέων και καθηγητών άλλων Πανεπιστημίων», συνεχίζει, «με άλλα λόγια, ένα άρθρο ενός καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών που έχει αναφερθεί ως πηγή σε άλλα 4.000 άρθρα δείχνει πολύ σημαντική επίδραση στο αντικείμενο που θεραπεύει, αλλά και επιστημονική αναγνώριση από την κοινότητα των συναδέλφων παγκοσμίως».
Παράλληλα, ο κ. Δημόπουλος επισημαίνει ότι, το γεγονός ότι το πανεπιστήμιο σημειώνει πολύ καλές επιδόσεις δεν σημαίνει ότι παραβλέπονται τα προβλήματα που υπάρχουν και προσθέτει ότι έχει δημιουργηθεί μια ομάδα στο πλαίσιο εργασιών της Μονάδας Διασφάλισης Ποιότητας, η οποία παρακολουθεί τους διεθνείς πίνακες κατάταξης. «Η ομάδα βρίσκεται σε συνεργασία μαζί με τους διεθνείς Πίνακες Κατάταξης για την παροχή αξιόπιστων και αντικειμενικών στοιχείων», αναφέρει και συνεχίζει, υπογραμμίζοντας ότι οι δύο παραπάνω διεθνείς πίνακες βασίζονται σε «αμιγώς ακαδημαϊκά κριτήρια, χρησιμοποιούν δείκτες που βασίζονται σε αντικειμενικά μη αμφισβητήσιμα δεδομένα και επικεντρώνονται στην ερευνητική παραγωγή και παρουσία των ιδρυμάτων και την επίδραση αυτής στην Ακαδημαϊκή Κοινότητα αλλά και στην ευρύτερη κοινωνία».