Η Ελλάδα θα ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση αν η κυβέρνηση μπορούσε να συλλέξει τους φόρους που χρωστούν οι αυτοαπασχολούμενοι αναφέρει σε άρθρο του στο Bloomberg ο Leonid Bershidsky βασιζόμενος σε μια έρευνα που είδε το φως της δημοσιότητας και η οποία χρησιμοποιεί μια καινοτόμο μέθοδο για τη σύλληψη της φοροδιαφυγής.
Doctors and lawyers thrive in #Greece‘s shadow economy, says @bershidsky http://t.co/ZFchhGMSiK via @BV pic.twitter.com/ue44GYIkZx
— Zoe Schneeweiss (@ZSchneeweiss) September 14, 2015
Οι επαγγελματίες της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα
Σε όρους ΑΕΠ, η Ελλάδα έχει τη δεύτερη μεγαλύτερη παραοικονομία μεταξύ των χωρών της ΕΕ, χωρίς κομμουνιστικό παρελθόν – μετά την Κύπρο. Ο Schneider εκτιμά ότι στην Ελλάδα, τα αδήλωτα εισοδήματα αντιπροσωπεύουν το 23,3% του ΑΕΠ ή 55,3 δισ. δολ. Αυτό περιλαμβάνει παράνομες δραστηριότητες όπως το εμπόριο ναρκωτικών και την πορνεία, καθώς και δραστηριότητες στην κανονική οικονομία. Εάν είχαν υποβληθεί οι φόροι – στο συντελεστή του 40% που ισχύει σήμερα – η παραοικονομία θα είχε συμβάλει 22 δισ. δολ. στα κυβερνητικά ταμεία, αναμφισβήτητα ένα ποσό που θα έκανε περιττά τα διεθνή πακέτα διάσωσης αναφέρει ο συντάκτης του άρθρου.
Η τελευταία έρευνα – των Νικολάου Αρταβάνη του Isenberg School of Management, Μαργαρίτας Τσούτσουρα του University of Chicago και Adair Morse του University of California στο Berkeley – τα μη δηλωθέντα εισοδήματα των αυτοαπασχολούμενων αντιπροσωπεύουν περίπου το μισό του συνόλου.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τα στοιχεία από αιτήσεις δανείων σε μεγάλες ελληνικές τράπεζες. Κατά μέσο όρο, οι πελάτες των τραπεζών θα χρειάζονταν να δαπανήσουν το 78% του δηλωθέντος εισοδήματος τους για να εξυπηρετήσουν τα δάνεια που ζήτησαν. Η τράπεζα, ωστόσο, θεωρεί το δηλωθέν εισόδημα φανταστικό όπως και πολλές άλλες τράπεζες στην ανατολική και νότια Ευρώπη. Ως αποτέλεσμα, χρησιμοποιεί εκτιμήσεις ενός “μαλακού” – αφορολόγητου – εισοδήματος για το μοντέλο αξιολόγησης κινδύνου.
Οι Αρταβάνης, Τσούτσουρα και Morse αναδημιούργησαν τις εκτιμήσεις αυτές και συμπέραναν ότι το πραγματικό εισόδημα των αυτοαπασχολούμενων στην Ελλάδα είναι 75% με 84% υψηλότερο από αυτό που έχει ανακοινωθεί. Το 2006-2009, αυτό σήμαινε 9 δισ. ευρώ ($10,1 δισ.) με 11 δισ. ευρώ ετησίως σε απώλεια εσόδων για την ελληνική κυβέρνηση.
Η φοροδιαφυγή είναι συγκεντρωμένη σε ισχυρά επαγγέλματα, υψηλού μορφωτικού επιπέδου, συμπέραναν οι ερευνητές. Κατά μέσο όρο, ένας επαγγελματίας του ιατρικού κλάδου αποφεύγει 32.500 ευρώ το χρόνο σε φόρους. Και η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό αυτοαπασχολούμενων στην Ε.Ε.: Σχεδόν το ένα τρίτο των Ελλήνων εργάζονται για τον εαυτό τους.
Ακόμη και η αριστερή κυβέρνηση του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος κατέληξε σε ανεφάρμοστα σχέδια για την πάταξη της φοροδιαφυγής – από τη χρήση νοικοκυρών και τουριστών για να συλλέγουν πληροφορίες για μικρές επιχειρήσεις έως την επιβολή τέλους στις αναλήψεις μετρητών – απέτυχε να στραφεί σε κορυφαίους επαγγελματίες της Ελλάδας. Ο Αρταβάνης και άλλοι έγραψαν:
Από 13 κλάδους, οι τέσσερις με τη μεγαλύτερη φοροδιαφυγή (ιατρικός κλάδος, μηχανικών, εκπαίδευσης και μέσων μαζικής ενημέρωσης) αντιπροσωπεύουν το 61,7% των μη δικηγορικών κοινοβουλευτικών ψήφων. Αν προσθέσουμε τις δυο επόμενες κατηγορίες (τουρισμός και λογιστές/χρηματοοικονομικά) το ποσοστό αυξάνεται σε πάνω από 80%, εξαιρουμένων των δικηγόρων, οι οποίοι θα μπορούσαν επίσης να είναι υψηλά στη φοροδιαφυγή. Η ευθυγράμμιση των επαγγελματικών χώρων των Ελλήνων βουλευτών με τους κορυφαίους σε φοροδιαφυγή κλάδους είναι μόνο μία σύνδεση, αλλά μπορεί να υποδηλώνει έναν πιθανό λόγο πίσω από την έλλειψη θέλησης για την πάταξη της φοροδιαφυγής.
Η πνευματική ελίτ της Ελλάδας θα μπορούσε να διορθώσει πολλά από τα οικονομικά προβλήματα της χώρας απλώς με το δηλώνει με ειλικρίνεια τα εισοδήματά της. Κανείς δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται για την άσκηση τέτοιου είδους πίεσης, ωστόσο. Οι ερευνητές προτείνουν πως η κυβέρνηση θα πρέπει να πουλά επαγγελματικές άδειες μέσω των ισχυρών επαγγελματικών ενώσεων: ένας σκληρός αλλά αποτελεσματικός τρόπος να συγκεντρωθούν περισσότερα χρήματα.
Η σκιώδης οικονομία – και ιδίως η εισφορές των επαγγελματιών – είναι μία τεράστια εν δυνάμει πηγή για τις κυβερνήσεις. Δυστυχώς, οι πολιτικοί, ο οποίοι συχνά προέρχονται από τις ίδιες επαγγελματικές τάξεις, ορισμένες φορές κάνουν τα στραβά μάτια.
Πηγή: Capital.gr, Bloomberg View, Tax Evasion Across Industries: Soft Credit Evidence from Greece
στο 