«Όλα εξαρτώνται τώρα από την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής της Δευτέρας», γράφει ο υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, σε άρθρο του στην αυριανή «Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung» και απευθύνεται στην καγκελάριο, Άνγκελα Μέρκελ, αποδίδοντάς της τη μεγαλύτερη ευθύνη για την έκβαση της Συνόδου.
«H επιλογή είναι δική της», τονίζει χαρακτηριστικά.
Ειδικότερα στο άρθρο του στη FAS ο κ. Βαρουφάκης αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Στις αρχές του 2010 απογοήτευσα κάμποσα μέλη της Ελληνικής κυβέρνησης με τα οποία προηγουμένως είχα εγκάρδιες σχέσεις. Ο λόγος ήταν επειδή ήμουν ανίθετος στην απόφασή τους να ζητήσουν ένα μεγάλο δάνειο από τους Γερμανούς φορολογούμενους.
Παρόλο που δεν είναι από μόνο του κακό να δανείζεται κάποιος, είναι απαράδεκτο να ψάχνει δάνεια με σκοπό να αποκρύψει το γεγονός ότι έχει γίνει αφερέγγυος. Ο αφερέγγυος επιτρέπεται να ξαναδανειστεί, αλλά μόνο αφού έχει «μεταρρυθμιστεί» και το χρέος του έχει αναδιαρθρωθεί.
Τον Μάιο του 2010, η τότε κυβέρνηση με θεώρησε «εθνοπροδότη» επειδή αντιτέθηκα στην πρώτη «διάσωση», η οποία προσπάθησε να καλύψει το πρόβλημα της χρεοκοπίας του Ελληνικού κράτους μετεμφιέοντάς το σε πρόβλημα έλλειψης ρευστότητας.
Το σκεπτικό μου ήταν απλό: για πολλά χρόνια, ένα καταναλωτικό ξεφάντωμα που χρηματοδοτούνταν από τους ίδιους τους πωλητές, μετέτρεπε δάνεια από την βόρεια Ευρώπη σε BMW ελληνικής ιδιοκτησίας, και άλλα τέτοια αγαθά, στο πλαίσιο γενικευμένης πυραμιδικής δήθεν ανάπτυξης.
Αλλά όταν η Lehman Brothers κατέρρευσε, και οι ροές κεφαλαίων σταμάτησαν, η οικονομία μας μπήκε σε ύφεση, το εθνικό εισόδημα έφθινε, και το βουνό του χρέους έπαψε να είναι εξυπηρετήσιμο.
Το 2010 η Ελλάδα δεν χρωστούσε ούτε ένα ευρώ στους Γερμανούς φορολογούμενους! Θα έπρεπε αυτό να το διαφυλάξουμε ως κόρη οφθαλμού. Οι ανεύθυνοι Έλληνες δανειζόμενοι και οι ανεύθυνοι Γερμανοί δανειστές θα έπρεπε να είχαν υποστεί τις συνέπειες.
Όχι να πληρώσουν τα σπασμένα οι φτωχότεροι Έλληνες και οι ανυποψίαστοι Γερμανοί φορολογούμενοι. Αντί για αυτό, οι κυβερνήσεις μας, Ελλάδας και Γερμανίας, στο όνομα της Ευρωπαϊκής… «αλληλεγγύης» επέτρεψαν τη μεταβίβαση των ιδιωτικών ζημιών από τα βιβλία των ιδιωτικών τραπεζών στους ώμους των ασθενέστερων Ελλήνων και, κατά συνέπεια, των Γερμανών φορολογούμενων.
Αυτά τα νέα δάνεια, τα μεγαλύτερα στην ιστορία, δόθηκαν υπό τους όρους μεγάλης δημοσιονομικής προσαρμογής. Κάτω από το άγρυπνο μάτι της τρόικας, το κρατικό δομικό έλλειμμα μετατράπηκε σε πλεόνασμα κατά ένα εντυπωσιακό 20% του εθνικού εισοδήματος, οι μισθοί μειώθηκαν 37%, οι συντάξεις έως και 48%, η απασχόληση στο δημόσιο 30%, η κατανάλωση 33%, ακόμα και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε κατά 16%.
Πέντε χρόνια μετά, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές του περασμένου Ιανουαρίου, μετακόμιζα στοΥπουργείο Οικονομικών. Γιατί εκλεγήκαμε; Διότι, εν τω μεταξύ, ως αποτέλεσμα της προαναφερθείσας «προσαρμογής», η οικονομική δραστηριότητα ασφυκτιούσε, το συνολικό εισόδημα μειώθηκε κατά 27%, η ανεργία πήγε στα ύψη του 27%, η αδήλωτη εργασία έφτασε στο 34%, οι επενδύσεις και οι πιστώσεις εξανεμίστηκαν, και οι νέοι Έλληνες έφυγαν για άλλες χώρες – πολλοί από αυτούς στη Γερμανία – εξάγοντας πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο στο οποίο είχε επενδύσει το Ελληνικό κράτος. Εν τω μεταξύ το δημόσιο χρέος έχει ανέλθει σε €312 δις (παρά το μεγάλο κούρεμα το 2012), ενώ το εθνικό εισόδημα έχει κατρακυλήσει από το επίπεδο των €250 δις σε λιγότερα από €179 δις.
Στην πρώτη μου επίσκεψη ως Υπουργός Οικονομικών στο Βερολίνο, θυμάμαι μια συνάντηση με Γερμανό αξιωματούχο, καθώς πήγαινα να συναντήσω τον Δρα Schäuble. Μισοαστεία με ρώτησε: «Πότε θα πάρω πίσω τα χρήματά μου;».
Μπήκα στον πειρασμό να του θυμίσω ότι πέντε χρόνια τραγικών πολιτικών έχει συρρικνώσει τα εισοδήματα από τα οποία «τα χρήματά του» θα μπορούσαν να αποπληρωθούν. Ή ότι 90% από τα δάνεια στο Ελληνικό κράτος πήγαν στις τράπεζες, και μεγάλο μέρος από αυτά σε Γερμανικές τράπεζες. Αλλά δάγκωσα τη γλώσσα μου. Εξάλλου, το 2010 είχα εκφραστεί ενάντια στον Μνημονιακό δανεισμό επειδή ήξερα ότι θα δηλητηρίαζε τις σχέσεις μεταξύ των λαών μας. Το να δώσω συνέχεια σε τέτοιες κουβέντες δεν θα βοηθούσε στον σκοπό να μειωθεί η ενδο-ευρωπαϊκή διχόνοια.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, αρκετά πριν αποφασίσω να πολιτευτώ, έγραψα ένα άρθρο ως απάντηση στο πρόγραμμα της Θεσσαλονικής του ΣΥΡΙΖΑ. Είχε τίτλο «Δάκρυα και Αίμα», και δυσαρέστησε πολλούς από τους συντρόφους μου. Σε αυτό ισχυριζόμουν ότι, παρόλο που είχαμε δίκιο να υποσχόμαστε έναν νέο δρόμο που θα έσπαγε τον αυτοτροφοδοτούμενο κύκλο της λιτότητας και της ύφεσης, ο δρόμος αυτός δεν θα ήταν εύκολος.
Οι Ευρωπαίοι εταίροι μας και οι θεσμοί δεν θα παραδέχονταν εύκολα ότι το πενταετές πρόγραμμά τους για την Ελλάδα είχε αποτύχει. Τα «δάκρυα» και το «αίμα», έγραφα, ήταν οι μόνες προεκλογικές υποσχέσεις που θα ήταν συνεπείς με το γιγαντιαίο έργο του να σπάσει ο φαύλος κύκλος και να αρνηθούμε νέα δάνεια μέχρι να έχουμε μια βιώσιμη συμφωνία.
Την ημέρα που μπήκα για πρώτη φορά στο Υπουργείο Οικονομικών υποσχέθηκα να μην παραδοθώ στν συνήθεια των προκατόχων μου να αποδέχονται μη βιώσιμα δάνεια από τους Ευρωπαίους φορολογούμενους ως βραχυπρόθεσμη «λύση» στα προβλήματά μας. Σήμερα, η «επίσημη Ευρώπη» μας ωθεί να «υπογράψουμε τη συμφωνία»∙ να «κάνουμε το σωστό και να αποδεχτούμε την τελική προσφορά των θεσμών για να αποφύγουμε τη χρεωκοπία». Αυτό είναι που έγινε και το 2010! Μου ζητάνε να πράξω όπως οι προκάτοχοί μου είχαν πράξει τότε – να πάρω τα χρήματα, να επεκτείνω την κρίση στο μέλλον, και να προσποιηθώ ότι έχει… ξεπεραστεί. Όχι, ευχαριστούμε! Δεν εκλεγήκαμε για να κάνουμε τα ίδια.
Την περασμένη Πέμπτη, στη συνάντηση του Eurogroup, παρουσίασα μια εμπεριστατωμένη πρόταση που θα έδινε τέλος στην κρίση και θα έδινε στην Ελλάδα τη δυνατότητα να αποπληρώσει το χρέος της.
Περιλάμβανε βαθιές μεταρρυθμίσεις, έναν μηχανισμό αυτόματου φρεναρίσματος του ελλείμματος που εξασφαλίζει ότι δεν θα ξαναϋπάρξουν πρωτογενή ελλείμματα, και μια ιδέα για ανταλλαγή μέρους του ελληνικού χρέους μεταξύ των θεσμών που δεν απαιτεί ούτε ένα ευρώ νέας χρηματοδότησης για το κράτος μας. Πιστεύουμε ότι αυτή η συμφωνία θα έσπαγε τον φαύλο κύκλο που ξεκίνησε το 2010.
Δυστυχώς το Eurogroup αρνήθηκε να συζητήσει την πρότασή μας. Ωστόσο, τη Δευτέρα η Γερμανίδα Καγκελάριος θα έρθει αντιμέτωπη με το εξής δίλημμα:
• Έντιμη συμφωνία με μια κυβέρνηση που ήταν ενάντια στις «διασώσεις» και τα μη βιώσιμα Μνημονιακά δάνεια, και που προτείνει λύση η οποία θα θέσει τέλος στην Ελληνική κρίση μια για πάντα;
• Ή να υποκύψει στις σειρήνες στο εσωτερικό της κυβέρνησής της που την ενθαρρύνουν να ανατρέψει την μόνη Ελληνική κυβέρνηση που έχει αρχές και την δυνατότητα να πείσει τον Ελληνικό λαό πως πρέπει να αγκαλιάσει μια γνήσια μεταρρυθμιστική ατζέντα;
Η επιλογή, πολύ φοβάμαι, είναι δική της.».
Νέο σχέδιο Κομισιόν: Παράταση μέχρι τον Σεπτέμβριο έναντι μεταρρυθμίσεων
Επίσης σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα η Κομισιόν έστειλε συγκεκριμένο «οδικό χάρτη» για συμφωνία έναντι προγράμματος μεταρρυθμίσεων.
Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να εξοικονομήσει πόρους ή πρόσθετα έσοδα 4,5 δισ. ευρώ εκ των οποίων το 1,8 δισ. ευρώ να προέρχεται από τις μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό αλλά και την αύξηση του ΦΠΑ. Τα παραπάνω ισοδυναμούν με το 2,5% του ΑΕΠ.
Η Αθήνα από την άλλη μεριά παρουσιάσε προτάσεις ισοδύναμες με στόχο εσόδων 2 δισ. ευρώ τα οποία θα προέλθουν από φόρους, εισφορές και τέλη.
Οι πιστωτές εκτιμούν πως η ελληνική πρόταση δεν είναι ρεαλιστική καθώς η οικονομία έχει παραλύσει.
Σύμφωνα με την γερμανική εφημερίδα το χρονοδιάγραμμα της Επιτροπής περιλαμβάνει αρχικά πως η Αθήνα φέρνει αξιόπιστες προτάσεις μεταρρυθμίσεων στους πιστωτές. Στη συνέχεια οι μεταρρυθμίσεις πηγαίνουν στο Κοινοβούλιο και μέχρι τα μέσα Ιουλίου οι εταίροι θα πρέπει να έεχουν αποφασίσει την εκταμίευση 3,7 δισ. ευρώ από το τρέχον πρόγραμμα μέσω επέκτασης που θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο.
Με αυτό τον τρόπο η Αθήνα θα κερδίσει χρόνο ώστε να διαπραγματευθεί ένα τρίτο πακέτο διάσωσης. Στο πλαίσιο αυτό θα τεθεί και το θέμα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους.
Ωστόσο, η Επιτροπή κατέστησε σαφές πως η Αθήνα μπορεί να αναμένει επί του παρόντος μόνο με μια αόριστη υπόσχεση για αυτό πρέπει να πρώτη εκείνη να εκπληρώσει τις μεταρρυθμίσεις.