Της Αργυρώς Μαυρούλη
Την ώρα που η κυβέρνηση ετοιμάζεται να προχωρήσει ακόμη και μονομερώς στην κατάθεση του ασφαλιστικού νομοσχεδίου εντός της εβδομάδας, πολλά και καθοριστικά είναι τα ζητήματα που ακόμη δεν έχουν συμφωνηθεί με τους δανειστές.
Ο υπουργός Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Γιώργος Κατρούγκαλος θα επιδιώξει τις επόμενες μέρες να κλείσει όλα τα ανοικτά ζητήματα, προκειμένου να καταθέσει το νομοσχέδιο στη Βουλή πριν από τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Οι αρμόδιοι στο υπουργείο Εργασίας έχουν συντάξει την πλειοψηφία των άρθρων που θα περιλαμβάνονται στο τελικό σχέδιο νόμου.
Άγνωστο, ωστόσο, παραμένει τι μέλλει γενέσθαι με τις επικουρικές συντάξεις, την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών και την εμπροσθοβαρή μείωση του αριθμού των δικαιούχων του ΕΚΑΣ.
Παράλληλα, η κυβέρνηση μετά την έντονη αντίδραση των εκπροσώπων των δανειστών, φαίνεται ότι συμφώνησε για την ένταξη του ΟΓΑ στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, τη σταδιακή αύξηση των εισφορών των αγροτών, ώστε έως το 2021 να πληρώνουν εισφορές 20% επί του εισοδήματος τους, χωρίς να τους δίνεται η επιλογή χαμηλότερης ασφαλιστικής κατηγορίας στο 16%.
Ακόμη, αποδέχθηκε την επιβολή ορίου ηλικίας 55 ετών για τη χορήγηση σύνταξης χηρείας.
Οι δανειστές ζήτησαν και πέτυχαν την κατάργηση των επιδομάτων τέκνων που λαμβάνουν οι συνταξιούχοι, παρά το γεγονός ότι το αρχικό σχέδιο νόμου της κυβέρνησης προέβλεπε σημαντικές μειώσεις.
Με ρήτρα ΑΕΠ όλες οι συντάξεις
Αναλυτικότερα, οι μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις σύμφωνα με την πρόταση της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας -την οποία, όπως υποστήριξε ο κ. Κατρούγκαλος, εξετάζουν οι δανειστές- θα συνδυαστούν με αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών και χρήση της περιουσίας του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης.
Στο τραπέζι έχουν κατατεθεί πολλά διαφορετικά σενάρια για το πώς θα μπορούσαν να αυξηθούν οι ασφαλιστικές εισφορές, όπως η αύξησή τους κατά 1,5 μονάδα (0,75 οι εργοδότες και 0,75 οι εργαζόμενοι) για μια τριετία -αρχική πρόταση της κυβέρνησης- ή η αύξησή τους κατά 1 μονάδα (0,5 οι εργοδότες και 0,5 οι εργαζόμενοι) για έξι χρόνια ή η αύξησή τους κατά 1 μονάδα για τρία χρόνια και 0,5 για τα επόμενα τρία χρόνια.
Σε κάθε περίπτωση, εάν το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης εμφανίσει έλλειμμα, αυτό θα καλύπτεται από το αποθεματικό του ταμείου.
Οι περικοπές στις επικουρικές συντάξεις αναμένεται να φτάσουν περίπου τα 300 εκατ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας, θα θιγεί μόνο το 10% από το σύνολο των συνταξιούχων, περίπου 260.000 ασφαλισμένοι.
Σύμφωνα δε, με τα έως τώρα στοιχεία, θα υπάρχει και προστασία των συνταξιούχων που λαμβάνουν συνολικά από συντάξεις, κύριες και επικουρικές έως 1.300 ευρώ, με τις μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις να ξεκινούν από ποσά 150-170 ευρώ.
Οι δανειστές έκοψαν τα… δώρα στους αγρότες
Όσον αφορά το ΕΚΑΣ, ανοικτό παραμένει το ενδεχόμενο εμπροσθοβαρής περικοπής των δικαιούχων το 2017.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το Μνημόνιο, φέτος το 20% των δικαιούχων έχασαν το ΕΚΑΣ, ενώ έως το τέλος του 2018 πρέπει να καταργηθεί.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το 2017 αναμένεται χάσει το επίδομα το 50% και το 2018 το υπόλοιπο 30%.
Σχετικά με τις συντάξεις χηρείας, αναμένεται να επιβληθεί όριο ηλικίας για την λήψη τους στα 55 έτη.
Δηλαδή, ο επιζών σύζυγος θα πρέπει να είναι 55 και άνω, προκειμένου να δικαιούται δια βίου την σύνταξη χηρείας.
Αν είναι μικρότερος από 55, θα μπορεί να την εισπράττει μόνο για τρία χρόνια.
Μετά το πέρας της 3ετίας ο νομοθέτης προβλέπει πρόσθετο «δίχτυ ασφαλείας» για άλλα δυο χρόνια με πρόγραμμα επιδότησης ασφαλιστικών εισφορών, προκειμένου να μπορεί να ενταχθεί ευκολότερα στην αγορά εργασίας.
Ειδική μέριμνα θα υπάρξει για τις μητέρες ανηλίκων, που θα μπορούν να λαμβάνουν τη σύνταξη έως την ενηλικίωση των παιδιών ή έως ότου τα παιδιά γίνουν 24, εφόσον σπουδάζουν.
Από τις αλλαγές δεν επηρεάζονται οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις χηρείας (έως σήμερα δεν ίσχυε όριο ηλικίας).
Ακόμη, εξετάζεται για όσους συμπληρώνουν την τριετία έως τη συμπλήρωση των 55, να λαμβάνουν εκ νέου σύνταξη χηρείας με την συμπλήρωση των 67.
Σημειώνεται ότι σήμερα από τους 402.353 συνταξιούχους χηρείας το 19,3% είναι κάτω των 56 ετών.
Βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου
Οι βασικές αλλαγές που προωθούνται είναι:
-Ενιαίες ασφαλιστικές εισφορές για μισθωτούς του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, εργαζόμενους με μπλοκάκι, δημοσιογράφους, αγρότες, ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους στο 20% επί του συνολικού εισοδήματος για τη λήψη κύριας σύνταξης.
Οι εισφορές διαμορφώνονται στο 6,67% για τον ασφαλισμένο και 13,33% για τον εργοδότη (δηλαδή του Δημοσίου και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου), ενώ αντίστοιχες θα είναι για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, όπως και για τους επιστήμονες και ελεύθερους επαγγελματίες.
Ανώτατο όριο ασφαλιστέων εισφορών για τον υπολογισμό της μηνιαίας εισφοράς ορίζεται το 10πλάσιο του κατώτατου μισθού, ήτοι τα 5.840 ευρώ.
-Το ποσό της εθνικής σύνταξης διαμορφώνεται στα 384 ευρώ, ενώ μειώνεται κατά 2% για κάθε έτος ασφάλισης που υπολείπεται των 20 ετών έως τα 15 έτη ασφάλισης.
Επίσης, μειώνεται αναλογικά στις περιπτώσεις θεμελίωσης δικαιώματος σε μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος.
Όσον αφορά τους συντελεστές αναπλήρωσης για τις νέες συντάξεις είναι: έως 15 χρόνια ασφάλισης 0,77%, από 15,01 έως 18 χρόνια 0,84%, από 18,01 έως 21 χρόνια 0,90%, από 21,01 έως 24 χρόνια 0,96%, από 24,01 έως 27 χρόνια 1,03%, από 27,01 έως 30 χρόνια 1,21%, από 30,01 έως 33 χρόνια 1,42%, από 33,01 έως 36 χρόνια 1,59%, από 36,01 έως 39 χρόνια 1,80%, από 39,01 έως 42 και περισσότερα 2,00%.
Πώς θα γίνει ο υπολογισμός και ο επανυπολογισμός των συντάξεων
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι συντάξεις που θα καταβληθούν αμέσως μετά τη ψήφιση του νόμου που θα έχει αναδρομική ισχύ από 1-1-2016, εξετάζεται να υπολογιστούν για τον ιδιωτικό τομέα με βάση τις αποδοχές της τελευταίας 15ετίας (με έτος εκκίνησης το 2002) και όχι ολόκληρου του εργασιακού βίου.
Για τον δημόσιο τομέα οι αποδοχές που αναμένεται να ληφθούν υπόψη είναι οι μισθοί καθ’ όλη τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου, καθώς υπάρχουν μηχανογραφημένα όλα τα απαιτούμενα στοιχεία.
Η αλλαγή αυτή περιλαμβάνεται στο σχέδιο νόμου που καταρτίζει η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, καθώς δεν υπάρχουν μηχανογραφημένα στοιχεία πριν από το 2002.
Άρα, όσοι βγουν φέτος στη σύνταξη θα έχουν ως βάση υπολογισμού τους τις αποδοχές της τελευταίας 15ετίας (2002 – 2016), ενώ όσοι βγουν το 2017 της τελευταίας 16ετίας, όσοι βγουν το 2018 της τελευταίας 17ετίας κ.ο.κ.
Δηλαδή, κάθε χρόνο θα προστίθεται ένα έτος συντάξιμων αποδοχών στη βάση υπολογισμού, ώσπου να μπουν στον λογαριασμό σταδιακά όλοι οι μισθοί του εργασιακού βίου.
Κύκλοι του υπουργείου Εργασίας ξεκαθάριζαν στη Realnews ότι το ζήτημα αυτό δεν έχει κλείσει ακόμη και θα συζητηθεί εκ νέου στην επόμενη συνάντηση με τους θεσμούς.
Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνουν ότι θα ληφθούν υπόψη τουλάχιστον οι μισθοί της τελευταίας 10ετίας.
Η νέα ρύθμιση καταργεί το ευνοϊκό καθεστώς που ίσχυε έως σήμερα σε όλους τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, όπως η καλύτερη 5ετία της τελευταίας 10ετίας στο ΙΚΑ, ο τελευταίος συντάξιμος μισθός σε ΔΕΚΟ και τράπεζες, αλλά και ο μισθός του Οκτωβρίου του 2011 στο δημόσιο.
Με τον νέο τρόπο, για άλλους ασφαλισμένους περισσότερο και για άλλους λιγότερο ανάλογα με τον χρόνο συνταξιοδότησης και τη μισθολογική τους κατάσταση, ενσωματώνονται οι περικοπές των αποδοχών που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια λόγω των Μνημονίων.
Σταδιακά, για το σύνολο των ασφαλισμένων θα εφαρμοστεί ο γενικός κανόνας που προβλέπει το σχέδιο νόμου, όπου ο συντάξιμος μισθός θα υπολογίζεται με βάση το σύνολο των αποδοχών του ασφαλισμένου κατά την διάρκεια του εργασιακού του βίου.
Ο επανυπολογισμός των ήδη καταβαλλόμενων κύριων συντάξεων με βάση τους νέους συντελεστές αναπλήρωσης που περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου θα γίνει με βάση το συντάξιμο μισθό του ασφαλισμένου επί του οποίου βγήκε στη σύνταξη σε σημερινές τιμές.
Με αυτό τον τρόπο, σύμφωνα με τα δεδομένα που έδωσε η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας στους εκπροσώπους των δανειστών οι συντάξεις που ήδη καταβάλλονται θα έπρεπε να μειωθούν αυτόματα κατά 2 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, με τη διατήρηση της «προσωπικής διαφοράς», ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος δεσμεύεται ότι οι καταβαλλόμενες συντάξεις δεν θα μειωθούν ούτε μετά το 2018.
Με αυτό τον τρόπο, η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να ξεπεράσει το σκόπελο της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας που προβλέπει επαναφορά των συντάξεων στο ύψος που ήταν το 2012.
Μάλιστα, οι δανειστές υπολογίζουν το κόστος της απόφασης στο 2%, δηλαδή 3,6 δισ. ευρώ.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, οι εκπρόσωποι των δανειστών εμφανίζονται αρνητικοί τόσο με την διατήρηση της προσωπικής διαφοράς, όσο και με τη διάταξη το νομοσχεδίου που προβλέπει ότι όσοι αποχωρήσουν εντός του 2016, θα λάβουν το μισό της προσωπικής διαφοράς, σε περίπτωση που το ποσό της σύνταξης με βάση το νέο τρόπο υπολογισμού υπολείπεται κατά ποσοστό άνω του 20% το ποσό που θα λάμβαναν σύμφωνα με την νομοθεσία που ίσχυε έως τις 31.12/2014.
Όσοι καταθέσουν αίτηση το 2017 θα λάβουν το 1/3 της προσωπικής τους διαφοράς και το 2018 το 1/4 αυτής. Κι αυτό γιατί επιθυμούν ταχύτερη σύνδεση εισφορών και παροχών.
στο 