Τον παλμό της Θεσσαλονίκης, μέσα από τα «check in» των χρηστών του facebook, καθώς και τις τοποθεσίες όπου υπάρχει «ψηφιακή σιωπή» σ΄ ολόκληρη την Ελλάδα, «χαρτογραφεί» διπλωματική εργασία με την αξιοποίηση εκατομμυρίων χωρικών πληροφοριών την τελευταία δεκαετία.
Τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης ως πηγή γεω-χαρτογραφικών δεδομένων πολεοδομικού σχεδιασμού, χρησιμοποίησε στη διπλωματική του εργασία ο Ιωάννης Τουμπαλίδης από το Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ με επιβλέποντα καθηγητή τον Νικόλα Καρανικόλα, αναπτύσσοντας παράλληλα μια εφαρμογή που του επιτρέπει τη συλλογή των «check in».
«Σήμερα, με την ευρεία χρήση των κινητών συσκευών και την ελεύθερη και εύκολη πρόσβαση στο διαδίκτυο, όλο και περισσότεροι άνθρωποι διαμοιράζονται πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητές τους, εντός των κοινωνικών μέσων δικτύωσης. Οι πληροφορίες αυτές δύναται να συνοδεύονται από χωρικά δεδομένα σχετικά με την τοποθεσία του χρήστη, τη στιγμή της δημοσίευσης τους» τονίζεται στη σχετική εργασία.
«Συσχετίζοντας τα “check in” με τον φυσικό χώρο και τον χρόνο καταγραφής, μπορούμε να αξιοποιήσουμε τις πληροφορίες σε διάφορους τομείς, όπως στις μεσιτικές συναλλαγές, στον τουρισμό ή στον σχεδιασμό των δρομολογίων των ΜΜΜ» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Καρανικόλας. Συμπληρώνει μάλιστα ότι τα «check in» συσχετίζονται και με την οικονομική κατάσταση μιας περιοχής, «βλέπεις δηλαδή, πόσο ζωντανή είναι μια πόλη μέσα από την εμπορική δραστηριότητα» που καταγράφεται.
Όπως προέκυψε άλλωστε από την ανάλυση των στοιχείων που καλύπτουν τον μεγαλύτερο γεωγραφικό χώρο της Ελλάδας, οι περισσότεροι χρήστες δηλώνουν την παρουσία τους σε εστιατόρια, καφέ, μπαρ, νυχτερινά μαγαζιά και ξενοδοχεία.
Ειδικά για τη Θεσσαλονίκη, στο βόρειο και δυτικό τμήμα, παρουσιάζονται δυο περιοχές με αυξημένη συγκέντρωση δημοσιεύσεων, οι οποίες είναι τα κέντρα του Εύοσμου και της Πολίχνης-Νεάπολης καθώς και η περιοχή των Σφαγείων, στους Αμπελόκηπους, όπου τα τελευταία χρόνια έχουν εγκατασταθεί νυχτερινά κέντρα διασκέδασης με αυξημένη προσέλευση.
«Στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, αυξημένα ποσοστά συγκέντρωσης παρατηρούνται από το ύψος του παραλιακού μετώπου έως και τα όρια των οικισμών της περιοχής της Άνω Πόλης. Στον αντίποδα, προχωρώντας στα ανατολικά, υπάρχει τάση συγκέντρωσης χαμηλών τιμών δημοσιεύσεων, εκτός από τον πεζόδρομο της Καλαμαριάς, ενώ πυκνή ψηφιακή δραστηριότητα καταγράφεται στο νότιοανατολικό άκρο της πόλης που αντιστοιχεί στην περιοχή εμπορικού κέντρου» σημείωσε ο κ. Καρανικόλας.
Οι περιοχές με τον μικρότερο αριθμό επισκέψεων, είναι οι πράσινοι χώροι αναψυχής (άλσος Συκεών, παρυφές Σειχ-Σου Άγιος Παύλος), οι ειδικές χρήσεις γης, με περιορισμένη πρόσβαση στο κοινό (6η Προβλήτα Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων, στρατόπεδα) και οι γειτονιές με πρωτεύουσα χρήση γης την κατοικία (περιοχή Νεάπολης, κατοικίες Καλαμαριές).
Ο ψηφιακός παλμός της Θεσσαλονίκης
Συγκεντρώνοντας δεδομένα για το ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, όπως καταγράφεται στην έρευνα, προκύπτει ο ψηφιακός παλμός της πόλης όπου προκύπτει πως, η συγκέντρωση των ανθρώπων μεταβάλλεται χρονικά στη διάρκεια της ημέρας, με υψηλή συγκέντρωση τις μεταμεσονύκτιες ώρες.
Συγκεκριμένα, τις πρώτες πρωινές ώρες, οι χρήστες συγκεντρώνονται στα μέρη νυχτερινής διασκέδασης, με το σύνολο των χρηστών να μειώνεται σταδιακά έως τις 08.30, όπου σημειώνεται και το χαμηλότερο σημείο της ημέρας. Από τις 08.30 έως τις 13.00 εμφανίζεται παλινδρομική αύξηση, με έμφαση στα σημεία ενδιαφέροντος τα οποία χωροθετούνται στην παραλιακή ζώνη, τα τουριστικά – ιστορικά αξιοθέατα αλλά και τις υπηρεσίες. Στο διάστημα από τις 14.30 έως τις 16.30 υπάρχει αύξηση και στην κατηγορία των εστιατορίων, από τις 15.30 έως τις 18.30 υπάρχει μια σημαντική μείωση στον αριθμό των δημοσιεύσεων, σημειώνοντας τη δεύτερη πιο χαμηλή τιμή της ημέρας στις 18.30, και από εκεί ξαναρχίζει η αύξηση ως το βράδυ.
Μέρη πανελλαδικής «ψηφιακής σιωπής»
Στο πλαίσιο της διπλωματικής, δημιουργήθηκε και χάρτης της Ελλάδας με σημεία όπου δεν υπάρχει καμία ψηφιακή κίνηση. Για τον κ. Καρανικόλα, η εξήγηση της «σιωπής» μπορεί να είναι το γεγονός ότι τα εμπορικά αλλά και γενικότερα τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά των συγκεκριμένων περιοχών, είναι πλήρως υποβαθμισμένα.
«Αποτελεί μία ζώνη που θα πρέπει να αναπτυχθούν δραστηριότητες γιατί φαντάζει ως ένα ηπειρωτικό γεωγραφικό κενό στο σύνολο της χώρας. Ωστόσο, μπορεί απλά να είναι ειδικού ενδιαφέροντος ζώνες όπως ορεινές, εθνικά πάρκα (Πίνδος, κλπ.) και γενικότερα ζώνες διαφορετικών χρήσεων» λέει ο κ. Καρανικόλας.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται, πάντως, στη διπλωματική, και στο γεγονός ότι τα νέα κοινωνικά κινήματα ανά τον κόσμο χρησιμοποιούν εκτενώς στη βάση της ανάπτυξής τους τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου να οργανωθούν και να αναπτυχθούν. Μάλιστα, η μελέτη των δεδομένων μέσα από σημασιολογικές τεχνικές μπορεί να επιφέρει καλύτερη κατανόηση των πραγματικών κοινωνικοπολιτικών συνθηκών. Ως παράδειγμα, παρουσιάζεται η πρόσφατη εξέγερση των χωρών της Βόρειας Αφρικής, η οποία αναφέρεται και ως Αραβική Άνοιξη. Τα εξεγερμένα κοινωνικά κινήματα που δημιουργήθηκαν συντόνισαν τις επικοινωνίες και τη λειτουργία τους μέσα από κανάλια επικοινωνίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ενημερώνοντας τους χρήστες σε πραγματικό χρόνο για την κατάσταση που επικρατούσε.
Με πράσινο χρώμα καταγράφεται η περιοχή της «ψηφιακής σιωπής»:
στο 