Μια Ένωση πολλών ταχυτήτων, η οποία αφομοιώνει και υλοποιεί με εντελώς
διαφορετικό τρόπο την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στο Δημόσιο τομέα, αποτυπώνει το
“eGovernment Report 2016” της ΕΕ. Η έκθεση καταγράφει την πρόοδο, που έχουν
κάνει τα κράτη – μέλη στην ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών στις δημόσιες
υπηρεσίες και δείχνει μια σαφώς άνιση βελτίωση μεταξύ των διαφορετικών χωρών,
με τους πολίτες να μην απολαμβάνουν, τελικά, με τον ίδιο τρόπο τα οφέλη της
digital Πολιτείας.
Οι επιδόσεις στο eGovernment χωρίζουν τα κράτη – μέλη της ΕΕ σε τρεις
ομάδες: Accelerators, Steady Performers και Moderate Performers. Η Ελλάδα,
σύμφωνα με τα στοιχεία του eGovernment Report 2016, που έδωσε στη δημοσιότητα η
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανήκει στην τρίτη κατηγορία, με τις επιδόσεις της να
βρίσκονται κάτω από το μέσο Κοινοτικό όρο.
Συνολικά, πάντως, οι δείκτες που σχετίζονται με την ηλεκτρονική
διακυβέρνηση στην ΕΕ βελτιώνονται, καθώς σήμερα, όπως προκύπτει από την έκθεση,
περίπου το 81% των δημόσιων υπηρεσιών είναι προσβάσιμες online. “Ωστόσο, η
βαθύτερη ανάλυση επιμέρους παραγόντων, όπως η επικέντρωση στο χρήστη, η
διαφάνεια, η διασυνοριακή κινητικότητα και γενικότερα η ποιότητα της χρήσης,
δείχνει ότι η ανάπτυξη είναι άνιση, καθώς ένας σημαντικός αριθμός χωρών της ΕΕ
εξακολουθεί να υστερεί, με τις online δημόσιες υπηρεσίες να μην ανταποκρίνονται
στις προσδοκίες των πολιτών”, αναφέρει το report της Επιτροπής.
Κοινή διαπίστωση της έκθεσης είναι ότι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις
εξακολουθούν να μην επωφελούνται πλήρως από τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες. Σε
αυτήν τη λογική, η ΕΕ έχει εκπονήσει ένα σχέδιο δράσης για την ηλεκτρονική
διακυβέρνηση, με στόχο να εκσυγχρονίσει τις ψηφιακές δημόσιες υπηρεσίες και να
καταστήσει την ΕΕ καλύτερο μέρος όχι μόνο για να ζει κανείς, αλλά και για να εργάζεται
και να επενδύει.
Τομείς αξιολόγησης
Η έκθεση της ΕΕ βαθμολογεί τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης,
που παρέχει κάθε κράτος – μέλος στους πολίτες, με βάση τέσσερις επιμέρους
παράγοντες: User Centricity, Transparency, Cross Border Mobility, Key Enablers.
Στον πρώτο δείκτη, οι επιδόσεις της Ελλάδας βαθμολογούνται με 58 βαθμούς, όταν
ο μέσος Κοινοτικός όρος είναι στους 77. Στο δεύτερο με 33, όταν η μέση
Κοινοτική επίδοση είναι στο 55. Στον τρίτο η Ελλάδα παίρνει βαθμολογία 27, με
το μέσο όρο να βρίσκεται στο 55 και στον τρίτο με μόλις 13, όταν η μέση
Κοινοτική επίδοση είναι 54.
Σχέδιο δράσης
Στο πλαίσιο της στρατηγικής της για την ψηφιακή ενιαία αγορά, η ΕΕ έχει
δρομολογήσει νέο σχέδιο δράσης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση για την περίοδο
2016-2020. Μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο των ενεργειών που έχουν δρομολογηθεί, οι
δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να καθιερώσουν την παροχή υπηρεσιών με ψηφιακά
μέσα ως κατεξοχήν προτιμώμενη επιλογή (διατηρώντας, ωστόσο, ανοικτούς άλλους
διαύλους επικοινωνίας για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν
σύνδεση, είτε από επιλογή είτε λόγω ανάγκης). Επιπρόσθετα, οι δημόσιες
υπηρεσίες θα πρέπει να παρέχονται μέσω ενιαίου σημείου επαφής ή υπηρεσίας μίας
στάσης και μέσω διαφόρων διαύλων επικοινωνίας.
Επιπλέον, τα κράτη – μέλη οφείλουν να υιοθετήσουν την αρχή “μόνον
άπαξ”: οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι πολίτες και οι
επιχειρήσεις υποβάλλουν τις ίδιες πληροφορίες μόνο μία φορά σε μια δημόσια
διοίκηση. Εφόσον επιτρέπεται, οι υπηρεσίες δημόσιας διοίκησης λαμβάνουν μέτρα
για την εσωτερική περαιτέρω χρήση των εν λόγω δεδομένων, τηρουμένων των κανόνων
για την προστασία των δεδομένων, ούτως ώστε οι πολίτες και οι επιχειρήσεις να
μην επωμίζονται επιπρόσθετο φόρτο.
Βασικές αρχές
Ανοικτός χαρακτήρας και διαφάνεια: οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει να
ανταλλάσσουν πληροφορίες και δεδομένα μεταξύ τους και να παρέχουν στους πολίτες
και στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να ελέγχουν την πρόσβαση και να διορθώνουν
τα δεδομένα τους, να παρακολουθούν τις διοικητικές διαδικασίες που τους
αφορούν, να εξασφαλίζουν το άνοιγμα στους ενδιαφερόμενους φορείς και τη
συμμετοχή τους (όπως των επιχειρήσεων, των ερευνητών και των μη κερδοσκοπικών
οργανισμών) στο σχεδιασμό και στην παροχή των υπηρεσιών.
Εξ ορισμού διασυνοριακός χαρακτήρας: οι δημόσιες διοικήσεις θα πρέπει
να καθιστούν διαθέσιμες σε διασυνοριακό επίπεδο συναφείς ψηφιακές δημόσιες
υπηρεσίες και να αποτρέπουν τυχόν περαιτέρω κατακερματισμό, διευκολύνοντας με
τον τρόπο αυτό την κινητικότητα εντός της ενιαίας αγοράς.
Εξ ορισμού διαλειτουργικός χαρακτήρας: οι δημόσιες υπηρεσίες θα πρέπει
να είναι σχεδιασμένες κατά τρόπο, ώστε να εξασφαλίζεται η αδιάλειπτη εκτέλεση
των εργασιών τους σε ολόκληρη την ενιαία αγορά και μεταξύ των οργανωτικά
περιχαρακωμένων δομών, με βάση την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων και των
ψηφιακών υπηρεσιών στην ΕΕ.
Αξιοπιστία και ασφάλεια: όλες οι πρωτοβουλίες θα πρέπει να βαίνουν
πέραν της απλής συμμόρφωσης προς το νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία των
δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και της ιδιωτικής ζωής και για την ασφάλεια των
ΤΠ, στόχος που επιτυγχάνεται με τη ενσωμάτωση των στοιχείων αυτών στο στάδιο
του σχεδιασμού. Πρόκειται για σημαντικές προϋποθέσεις για την ενίσχυση της
εμπιστοσύνης και την υιοθέτηση των ψηφιακών υπηρεσιών.