Η νέα τάση που κατακλύζει τις Ηνωμένες Πολιτείες ονομάζεται survivalistes, μια λέξη που δεν μπορεί να αποδοθεί μονολεκτικά στα ελληνικά, αλλά περιφραστικά.
Survivalistes είναι εκείνοι που προετοιμάζονται για την επιβίωσή τους έπειτα από μια πυρηνική καταστροφή, ακόμα και ύστερα από έναν μεγάλο σεισμό. Μαθαίνουν δηλαδή να ζουν μέσα στη Φύση, εξαρτώμενοι μόνο από αυτήν όπως ζούσαν οι πρόγονοί τους. Εξασκούνται σε τεχνικές επιβίωσης και αναζητούν την τροφή στο δάσος και στη θάλασσα, στα ποτάμια, στις λίμνες. Το μόνο που θέλουν είναι ένα σακίδιο και είναι έτοιμοι να φύγουν. Ωστόσο η θεωρία των survivalistes πλέον δεν βρίσκει οπαδούς μόνο ανάμεσα σε κάποιους πεφωτισμένους που ζουν μέσα στο δάσος. Έγινε της μόδας και μεταξύ των διευθυντών και των μεγάλων επενδυτών της Σίλικον Βάλεϊ, σύμφωνα με άρθρα μεγάλων αμερικανικών εντύπων.
Πυροβόλα όπλα, τόξα και βέλη
Ο 33χρονος Στιβ Χόφμαν, συν-ιδρυτής της Reddit (μια μεγάλη διαδικτυακή πλατφόρμα η αξία της οποίας υπολογίζεται στα 600 εκατ.δολάρια), έκανε επέμβαση με λέιζερ στα μάτια γιατί σε περίπτωση καταστροφής θέλει, όπως λέει, να αυξήσει τις πιθανότητες επιβίωσής του χωρίς να φορά γυαλιά ή φακούς επαφής. Στο σπίτι του έχει μοτοσικλέτες, όπλα, πυρομαχικά, αποθηκευμένα τρόφιμα. «Είμαι προετοιμασμένος για ό,τι μπορεί να επέλθει», εξηγεί.
Επίσης, πρώην κορυφαίο στέλεχος του Facebook έχει αγοράσει μερικά στρέμματα δάσους σε ένα νησί στον Βόρειο Ειρηνικό, όπου εγκατέστησε γεννήτριες, ηλιακά πάνελ, και πολλά πυρομαχικά. Όχι πολύ μακριά από κατοικημένες περιοχές, καθώς έχει μια θεωρία: «δεν μπορούμε να επιβιώσουμε μόνοι μας, θα χρειασθεί να φτιάξουμε μια τοπική πολιτοφυλακή».
Διευθυντής μιας ψηφιακής πλατφόρμας προτιμά να μην χρησιμοποιεί πυροβόλα όπλα, αλλά τόξα. Ένας άλλος, επικεφαλής μεγάλου επενδυτικού ταμείου, διαθέτει ένα ελικόπτερο με γεμάτο ντεπόζιτο έτοιμο να απογειωθεί, ενώ έχει φτιάξει και ένα καταφύγιο εξοπλισμένο με σύστημα φιλτραρίσματος του αέρα. Λέει μάλιστα ότι πολλοί φίλοι του έχουν κάνει το ίδιο. Πολλοί αρέσκονται στο να αγοράζουν σπίτια σε διάφορα σημεία του κόσμου σε περίπτωση, όπως λένε, πυρηνικής καταστροφής. Ο πλέον δημοφιλής προορισμός είναι η Νέα Ζηλανδία.
«Λέγοντας ότι έχω αγοράσει ένα σπίτι ή μια έκταση στη Νέα Ζηλανδία είναι σαν να κλείνεις στον άλλον το μάτι, σημαίνει κάτι συγκεκριμένο», λέει ο Χόφμαν. Γιατί επιλέχθηκε άραγε η Νέα Ζηλανδία; Σύμφωνα με τα λεγόμενα ενός Αμερικανού που ζει και εργάζεται εκεί, η χώρα αυτή είναι αυτάρκης σε πρώτες ύλες, υπάρχει πολύ μεγάλη ελευθερία στον Τύπο, η κυβέρνηση είναι από τις πλέον αδιάφθορες, ενώ, σύμφωνα με μια παγκόσμια τραπεζική έρευνα, ξεπέρασε τη Σιγκαπούρη ως καλύτερη χώρα για τις επιχειρήσεις.
Για τι ακριβώς μιλάμε; Για ένα περιθωριακό μήπως φαινόμενο; Μάλλον όχι, προφανώς. Ένας από αυτούς τους νέο-survivalist εκτιμά ότι οι μισοί τουλάχιστον από τους εκατομμυριούχους της Σίλικον Βάλεϊ προετοιμάζεται, καθένας με τον τρόπο του. Είναι όμως δύσκολο να εκτιμηθεί ακριβώς. Οι περισσότεροι προτιμούν να μην μιλήσουν γι’ αυτό για τον απλούστατο λόγο ότι την αυγή της «τελευταίας ημέρας» δεν θέλουν να δουν να συνωστίζονται δίπλα τους οι γείτονές τους.
«Ζούμε πάνω σε ένα πολύ λεπτό στρώμα πάγου»
Το ερώτημα βέβαια είναι γιατί αυτό το φαινόμενο αγγίζει ιδιαίτερα τους πολύ πλούσιους της Σίλικον Βάλεϊ. Ας προσπαθήσουμε να δώσουμε κάποιες απαντήσεις.
Ένας από τους υψηλής τεχνολογίας survivalists διατυπώνει μια υπόθεση: Αυτοί που είναι περισσότερο μέσα στα πράγματα καταλαβαίνουν ότι ζούμε πάνω σε ένα πολύ λεπτό στρώμα πάγου. Γνωρίζουν περισσότερο από τους άλλους σε ποιο σημείο εξαρτώμαστε από την τεχνολογία και πόσο ευαίσθητες στις επιθέσεις είναι οι τεχνολογίες.
Υπάρχει όμως και μια επιπλέον υπόθεση: κάποιοι φοβούνται τις επιπτώσεις σπασμωδικών κινήσεων των λαθών τα οποία προκάλεσε σε όλη την αμερικανική κοινωνία η Σίλικον Βάλεϊ. Συμπερασματικά, οι άνθρωποι αυτοί που πλούτισαν με την αυτοματοποίηση της εργασίας, υποβιβάζοντας τους κλάδους της βιομηχανίας, φοβούνται μια εξέγερση εναντίον τους (βλέπουμε ότι στο μυαλό τους η καταστροφή δεν είναι απαραίτητα φυσική, μπορεί να είναι και ανθρώπινη …). Μην ξεχνάμε ότι ο νέος αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, έχει κατηγορήσει τη Σίλικον Βάλεϊ ότι δεν δημιουργεί αρκετές θέσεις εργασίας.
Ουτοπίες και δυστοπίες
Μεταξύ άλλων υποθέσεων, υπάρχουν και οι φανταστικές. Από τη μια, η ιδέα των survivaliste βρίσκεται εδώ και καιρό στην αμερικανική φαντασία. Ακόμα δε περισσότερο στη Σίλικον Βάλεϊ όπου ο φιλελευθερισμός στην εργασία είναι η αποθέωση της αυτάρκειας (είμαστε στην ευχάριστη θέση να βοηθήσουμε τους άλλους όταν μπορούμε, αλλά πρώτα μετράει ο εαυτός μας) . Και έπειτα υπάρχουν οι ανάλογες ταινίες που διαπραγματεύονται το θέμα της επιβίωσης έπειτα από μια πυρηνική καταστροφή όπως οι «Deep Impact», «Η Επόμενη Μέρα», καθώς και η τηλεοπτική σειρά που παίζεται ακόμα, «The Walking Dead».
Όλα αυτά είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι οι άνθρωποι της Σίλικον Βάλεϊ περνούν τον χρόνο τους με το να φαντάζονται το μέλλον –αυτή είναι άλλωστε η επιτυχία της Σίλικον Βάλεϊ, να οραματίζεται τον αυριανό κόσμο– και ως εκ τούτου σε αυτήν την προβολή υπάρχουν ουτοπίες, αλλά και δυστοπίες. Εξάλλου, ο καθένας φαίνεται να ταλαντεύεται μεταξύ του ενός και του άλλου. Γιατί λοιπόν να επιλέξουν να προετοιμασθούν για το πιο σκοτεινό μέλλον;
Και εάν όλο αυτό δεν έχει να κάνει με τα χρήματα; Πρώτον, επειδή οι συγκεκριμένοι άνθρωποι έχουν τόσα πολλά χρήματα που ακόμα και εάν η καταστροφή είναι μια υπόθεση στατιστικά μικρή, δεν τους στοιχίζει τίποτα να προετοιμασθούν (να έχουν σπίτια παντού και ένα ελικόπτερο πάντα έτοιμο για παράδειγμα). Κατά μία έννοια, πρόκειται για έναν λογικό υπολογισμό. Υπάρχει όμως κάτι βαθύτερο. Αυτοί οι άνθρωποι, με δεδομένο το πώς λειτουργεί η αμερικανική κοινωνία, έχουν τόσα πολλά χρήματα, έχουν τα πάντα, είναι έτοιμοι για όλα. Πρέπει λοιπόν να εφεύρουν μια μεγαλύτερη ανησυχία, έναν τελικό στόχο.
Δεδομένων όλων αυτών το μοναδικό ερώτημα είναι: στην περίπτωση που επέλθει το τέλος του κόσμου, μήπως είναι καλύτερα να πεθάνεις παρά να επιβιώσεις μαζί με αυτά τα «νούμερα»;
Πηγές: Nouvel Observateur, New Yorker-Vanity Fair, ΑΠΕ-ΜΠΕ