Ένα ολόκληρο χωριό στη Βόρεια Χαλκιδική, στον ορεινό όγκο του Χολομώντα, ο Ταξιάρχης, ζει για τα Χριστούγεννα και από τα Χριστούγεννα.
Το 90% των 1.200 κατοίκων ασχολούνται με την καλλιέργεια του ελάτου, το οποίο και εμπορεύονται αυτές τις μέρες, ενώ το 75% της εγχώριας κατανάλωσης προέρχεται από εκεί, με μικρότερες εκτάσεις να καλλιεργούνται στην Αρναία και στην Παλαιόχωρα επίσης στη Χαλκιδική αλλά και στο Περτούλι Τρικάλων και στην Ευρυτανία.
Πάνω από 2 εκατ. έλατα είναι φυτεμένα στον Ταξιάρχη και για κάθε δέντρο που κόβεται οι καλλιεργητές φυτεύουν δύο, τα οποία και θα είναι έτοιμα έπειτα από δέκα χρόνια.
Φέτος εκτιμάται ότι θα πουληθούν συνολικά 22.000 δέντρα, όταν πριν από 6 χρόνια κόβονταν 30.000-35.000 έλατα και όπως λένε οι παραγωγοί «πελάτες που χάθηκαν, δεν επιστρέφουν». Τονίζουν, επίσης, ότι η αγορά της Αθήνας και της Νότιας Ελλάδας στηρίζει την παραγωγή και η πτώση της κατανάλωσης είναι μόνο στη Θεσσαλονίκη και σε κάποιες περιοχές της Βόρειας Ελλάδας -κυρίως στη Θράκη- που ουσιαστικά χάθηκαν.
Σύμφωνα με τους καλλιεργητές, η οικονομική κρίση είναι η κυριότερη αιτία για την πτώση της αγοράς, ενώ «η παλαιότερη πεποίθηση ότι εμείς δεν είμαστε οικολόγοι και καταστρέφουμε το δάσος, δεν υφίσταται πια, γιατί όλοι γνωρίζουν πως για κάθε δέντρο που κόβουμε φυτεύουμε άλλα δύο και επιπλέον τα δέντρα δεν προέρχονται από δάσος, αλλά καλλιεργούνται γι’ αυτόν αποκλειστικά τον σκοπό».
Ολη η Ελλάδα προμηθεύεται χριστουγεννιάτικα έλατα από τον Ταξιάρχη Χαλκιδικής, μάλιστα τα τελευταία χρόνια κοντά στις 10.000 φεύγουν για την Κύπρο, ενώ μια προσπάθεια που έγινε πέρυσι για την αποστολή δέντρων στη Γερμανία δεν είχε συνέχεια – άλλωστε εκεί υπάρχουν επίσης έλατα και μάλιστα οι κάτοικοι τα προμηθεύονται σε χαμηλότερες τιμές, καθώς δεν έχουν μεταφορικά.
Οι τιμές παραμένουν σταθερές τα τελευταία 4 χρόνια και ένα έλατο ύψους 1,80-2 μέτρων κοστίζει 30-40€ στη Θεσσαλονίκη και στην υπόλοιπη Βόρεια Ελλάδα και 50-70€ στην Αθήνα. Αυτονόητο είναι πως όσο μεγαλώνει το ύψος, ανεβαίνει και το κόστος και έλατα ύψους 5-10 και 15 μέτρων κοστίζουν έως και 100-120€. «Φέτος ήταν μια καλή χρονιά, παρά την οικονομική στενότητα ο κόσμος επιλέγει το αληθινό έλατο. Διατηρήσαμε σταθερές τις τιμές γιατί θέλαμε να πουλήσουμε περισσότερα δέντρα και είμαστε ευχαριστημένοι», λέει στον «Αγρότη» ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού Παραγωγών Ελάτου Ταξιάρχη, Γιάννης Ξάκης, ο οποίος καλλιεργεί 25.000 δέντρα σε μία ιδιόκτητη έκταση 25 στρ.
Aπλή καλλιέργεια
Οι καλλιεργητές υποστηρίζουν ότι το έλατο είναι μια σχετικά εύκολη και απλή καλλιέργεια. Τα νεαρά δέντρα θέλουν φροντίδα τα τρία πρώτα χρόνια (καθάρισμα, λίπανση, πότισμα), αλλά μετά αναπτύσσονται γρήγορα.
«Το έλατο βοήθησε όλο το χωριό να πάει μπροστά. Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι έχουν και μία μικρή ή μεγάλη έκταση και καλλιεργούν έλατα, τα οποία εμπορεύονται. Κάθε χρόνο έχουμε δουλειά, γιατί φροντίζουμε τα νεοφυτεμένα δέντρα, αλλά γενικά είναι απλή και προσοδοφόρα καλλιέργεια», δηλώνει ο Θανάσης Καράνταγλης, που καλλιεργεί έλατα από το 1970 σε περίπου 20.000 στρ.
Ο κ. Καράνταγλης μετακομίζει κάθε χρόνο τέτοιες μέρες στην Εκάλη και πουλά εκεί τα δέντρα του. «Από το 2000 σταθερά κάθε χρόνο κατεβαίνω στην Αθήνα για έναν μήνα. Δίνουμε δέντρα σε όλη τη Βόρεια Αττική αλλά και στη Μύκονο και στην Κρήτη. Οι τιμές μας ξεκινούν από 50€ και αυξάνονται ανάλογα με το ύψος του δέντρου. Φέτος ήταν μια καλή χρονιά, παρά την οικονομική στενότητα», μας λέει.
Το πανεπιστημιακό δάσος στον Ταξιάρχη
Στον Ταξιάρχη υπάρχει το πανεπιστημιακό δάσος, ένα δημόσιο δάσος, έκτασης 58.000 στρ. στις νοτιοδυτικές πλαγιές του Χολομώντα, η κυριότητα του οποίου ανήκει στο ελληνικό Δημόσιο, ενώ τη διαχείριση έχει το ΑΠΘ. Το πανεπιστημιακό δάσος του Ταξιάρχη είναι αντιπροσωπευτικό των πλατύφυλλων ειδών της ελληνικής επικράτειας -είναι καθαρά δρυοδάσος και έχει πειραματικές καλλιέργειες οξιάς, πεύκου και άλλων-, ενώ το αντίστοιχο στο Περτούλι είναι δάσος κωνοφόρων.
Οπως λέει στον «Αγρότη», ο πρόεδρος του ΔΣ του Ταμείου Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών, καθηγητής Δασολογίας στο ΑΠΘ, Παναγιώτης Στεφανίδης, η διαχείριση των δασών αυτών έχουν παραχωρηθεί από το 1934 στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης για την εκπαίδευση των φοιτητών και την πρότυπη έρευνα πάνω στη δασική διοίκηση.
Ταυτόχρονα, εδώ και χρόνια με οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης ο Χολομώντας προστατεύεται έχοντας ως επίκεντρο ενδιαφέροντος τα αρπακτικά πουλιά, ενώ υπάρχουν αρκετά καταφύγια άγριας ζωής, όπου απαγορεύεται κάθε μορφής κυνήγι.
Φυτώρια ελάτης
Τι είναι όμως αυτό που ευνοεί την ανάπτυξη των εκτάσεων ελάτης στον Ταξιάρχη;
«Οι φυσικές συνθήκες είναι τέτοιες που βοηθούν ώστε να ευδοκιμήσουν φυτώρια ελάτης, όχι όμως ελατοδάσος. Τα δέντρα δηλαδή μπορούν να φτάσουν σε ένα συγκεκριμένο ύψος και στη συνέχεια να κοπούν για εμπορία», λέει ο κ. Στεφανίδης και προσθέτει: «Το έλατο είναι σκιόφιλο είδος, θέλει υψόμετρο πάνω από 800 μέτρα -ο Ταξιάρχης είναι στα 800 μέτρα-, αρκετή υγρασία και δασικό, αργιλώδες έδαφος. Το έλατο δεν μπορεί να αναπτυχθεί οπουδήποτε, δεν ευδοκιμεί στην πόλη και γενικά σε αστικό περιβάλλον».
Ο δασάρχης του πανεπιστημιακού δάσους, Γιώργος Πανουργιάς, αναφέρει ότι το χωριό του Ταξιάρχη ζει από την καλλιέργεια του ελάτου και όλοι οι κάτοικοί του, είτε έχουν άλλες καλλιέργειες είτε ασχολούνται με την κτηνοτροφία και τον τουρισμό, έχουν και ιδιόκτητες εκτάσεις με έλατα.
Πηγή: Έθνος