Απάντηση σε πολλά από τα προβλήματα των επιχειρήσεων του αγροτοδιατροφικού κλάδου αποτελεί η δημιουργία σύγχρονων Αγροτικών Επιχειρηματικών Πάρκων που θα συγκεντρώσουν ένα σημαντικό κομμάτι της μεταποίησης και των σχετιζόμενων με την παραγωγή και εμπορία υπηρεσιών.
Τα Αγροτικά Επιχειρηματικά Πάρκα, σύμφωνα με την Ημερησία μπορούν να συμβάλουν:
Στην ανάπτυξη υγιούς, καινοτόμου και εξωστρεφούς μεταποιητικής αγροτικής επιχειρηματικότητας.
Στη δημιουργία και στήριξη νέων βιώσιμων Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων.
Στην ανάπτυξη υποδομών με μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα (με μέτρα και δράσεις, δηλαδή, που ισοσκελίζουν τυχόν αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις), ακολουθώντας το υπόδειγμα της κυκλικής οικονομίας που αποτελεί και προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η εξαγγελία του πρώτου Αγροτικού Επιχειρηματικού Πάρκου (ΑΕΠ) έγινε πρόσφατα από την αρμόδια υφυπουργό Βιομηχανίας Θεοδώρα Τζάκρη και αφορά την περιοχή της Πέλλας. Το ΑΕΠ Πέλλας θα αναπτυχθεί σε δύο φάσεις. Η πρώτη φάση θα αποδώσει 400 στρέμματα επιχειρηματικών γηπέδων με βιομηχανική-βιοτεχνική χρήση, ικανά να φιλοξενήσουν έως 80 μικρομεσαίες εταιρείες, ενώ στη δεύτερη φάση οι προς εγκατάσταση επιχειρήσεις θα μπορούν να ξεπεράσουν τις 200.
Η ανάπτυξη του πάρκου θα δημιουργήσει περίπου 100 θέσεις εργασίας στη διετή περίοδο κατασκευής και 400 περίπου θέσεις εργασίας σε βάθος μιας δεκαετίας από την έναρξη λειτουργίας. Η συνολική επένδυση θα ανέλθει σε περίπου 45 εκατομμύρια ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των ιδιωτικών συμμετοχών.
Οι απαιτούμενες μελέτες για την έκδοση της Έγκρισης Ανάπτυξης του Επιχειρηματικού Πάρκου από τα υπουργεία Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θα κατατεθούν από την ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. εντός του πρώτου τριμήνου του 2016.
Υποδομές
Σύμφωνα με την κ. Τζάκρη, «τα Υπουργεία Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος είμαστε σε ετοιμότητα για την ταχεία ολοκλήρωση όλων των εγκριτικών σταδίων, ώστε η κατασκευή των υποδομών να ξεκινήσει εντός του έτους. Στόχος μας είναι το Πάρκο να ξεκινήσει τη λειτουργία του σε δύο χρόνια από σήμερα, μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2018».
Όταν το Αγροτικό Επιχειρηματικό Πάρκο στην Πέλλα τεθεί σε πλήρη λειτουργία, οι εταιρείες που θα εγκατασταθούν και θα αναπτύσσουν τη δραστηριότητά τους σε αυτό θα μπορούν:
1. Να αναπτύσσουν συνέργειες μεταξύ τους, αλλά και με τις άλλες εταιρείες που είναι εγκατεστημένες σε οργανωμένους χώρους υποδοχής ανά την Ελλάδα. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους νέους επιχειρηματίες να μπορούν να εκμεταλλευθούν ένα ήδη οργανωμένο δίκτυο άλλων εταιρειών που ειδικεύονται και μπορούν να τους βοηθήσουν στους τομείς των logistics και των μεταφορών, της αγοράς πρώτων υλών, των εξαγωγών και, τελικά, της σωστής διοχέτευσης των προϊόντων τους στην αγορά.
2. Να χρησιμοποιούν συμβουλευτικές υπηρεσίες marketing και διαχείρισης εξαγωγών.
3. Να εκπαιδεύονται σε ό,τι νεότερο προκύπτει αναφορικά με τη δραστηριότητά τους, σε συνεργασία με ακαδημαϊκούς φορείς.
4. Να χρησιμοποιούν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε άλλους κρίσιμους τομείς, όπως, για παράδειγμα, διαχείρισης προσωπικού και λογιστηρίου.
5. Να ενημερώνονται αναφορικά με τεχνικές υπηρεσίες προστασίας του περιβάλλοντος, καθώς και ενεργειακές και τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου. Οι διαθέσιμες τεχνολογίες διαρκώς βελτιώνονται και οι επιχειρήσεις έχουν μόνο να κερδίσουν αν υιοθετούν έγκαιρα αυτές που τους επιτρέπουν να γίνουν περισσότερο ανταγωνιστικές.
Η ανάγκη δημιουργίας επιχειρηματικών πάρκων και συγκεκριμένα για εταιρίες του αγροδιατροφικού κλάδου αναδεικνύεται και από έρευνα που έχει γίνει για λογαριασμό της ΕΤΒΑ σε περισσότερες από 300 επιχειρήσεις της Βορείου Ελλάδας. Ανάμεσα στα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι θέματα που αφορούν την κεντρική διοίκηση όπως αδειοδοτήσεις, συμμετοχή σε προγράμματα, γραφειοκρατία, κόστος ανανέωσης αδειών.
Οι επιχειρήσεις των περιοχών αυτών θεωρούν ότι η εξαγωγική δραστηριότητα είναι η μοναδική λύση διεξόδου από την κρίση για τον συγκεκριμένο κλάδο και δείχνουν αρκετά ενημερωμένοι σχετικά με τις ανάγκες που υπάρχουν στο εξωτερικό για τα ελληνικά προϊόντα.
Επιπλέον, σε άλλο σημείο της έρευνας αναδεικνύεται πως περισσότερες από 1.800 επιχειρήσεις που βρίσκονται στην Κεντρική και Δυτική Μακεδονία ασχολούνται με υποστηρικτικές δραστηριότητες πριν και μετά τη συγκομιδή (γεωργικά εφόδια και μηχανήματα, σπόροι, ζωοτροφές, γεωργικά φάρμακα, διαλογή, τυποποίηση και επεξεργασία φρούτων, κονσερβοποιία, εκκοκκιστήρια, ξηραντήρια κ.λπ.). Το επίπεδο οργάνωσης και υπηρεσιών όμως παραμένει τις περισσότερες φορές μη ικανοποιητικό, λόγω του διάσπαρτου και κατακερματισμένου χαρακτήρα των επιχειρήσεων αυτών.
Φυσικά ανάμεσα στα προβλήματα των επιχειρήσεων αναφέρονται η έλλειψη τραπεζικού δανεισμού και η έλλειψη πίστωσης στις εμπορικές συναλλαγές που οδηγεί σε «ασφυξία» επιχειρήσεις χωρίς σημαντικά (για την οικονομική τους δραστηριότητα) αποθέματα ρευστού. Η μείωση της εγχώριας ζήτησης είναι ένα ακόμα σημαντικό πρόβλημα, όμως δεν αναφέρεται στις υψηλότερες θέσεις, καθώς τόσο η φύση του συγκεκριμένου κλάδου που συνδέεται με προϊόντα πρώτης ανάγκης όσο και η αναπλήρωση τους χαμένου εγχώριου τζίρου με τζίρο προερχόμενο από εξαγωγές μειώνουν σε ένα βαθμό τις επιπτώσεις του συγκεκριμένου παράγοντα.
Γενικότερα, οι επιχειρηματίες πιστεύουν ότι σχεδόν τίποτα στις σημερινές συνθήκες δεν ευνοεί την επιχείρηση τους, παρόλα αυτά όμως έχουν υψηλές προσδοκίες, κυρίως όσο αφορά το εξαγωγικό κομμάτι και περιμένουν κάποιου είδους βοήθεια είτε από το Κράτος είτε από άλλους οργανισμούς.
Σημειωτέον ότι στην Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας, η μεταποίηση αποτελεί το 15,5% του παραγόμενου ΑΕΠ – έναντι 14,5% για όλη την Ελλάδα και ευρωπαϊκού στόχου 20% μέχρι το 2020.
Οικο-βιομηχανικός σχεδιασμός
Το βιομηχανικό οικοσύστημα ή αλλιώς οικο-βιομηχανικό πάρκο είναι μια κοινότητα μεταποιητικών επιχειρήσεων και εταιρειών παροχής υπηρεσιών που δραστηριοποιούνται σε έναν κοινό χώρο. Οι επιχειρήσεις-μέλη του πάρκου επιδιώκουν την ενίσχυση της περιβαλλοντικής, οικονομικής και κοινωνικής τους απόδοσης μέσω της συνεργασίας στη διαχείριση περιβαλλοντικών θεμάτων και φυσικών πόρων. Μέσω της συνεργασίας, η κοινότητα επιχειρήσεων επιδιώκει ένα συλλογικό όφελος που είναι μεγαλύτερο από το σύνολο των επιμέρους οφελών που θα είχε κάθε εταιρεία εάν βελτιστοποιούσε μόνο την ατομική της απόδοση.
Πυρήνας του ενεργειακού σχεδιασμού του ΑΕΠ Πέλλας είναι οι δύο φωτοβολταϊκοί σταθμοί συνολικής ισχύος 9 μεγαβάτ (MW) που ήδη λειτουργούν από τον Ιανουάριο του 2013. H παραγόμενη πράσινη ενέργεια από τους δύο αυτούς σταθμούς καλύπτει πλήρως τις αναμενόμενες ανάγκες σε ηλεκτρική ενέργεια του Αγροτικού Επιχειρηματικού Πάρκου, καθιστώντας το έτσι τον πρώτο οργανωμένο χώρο στην Ελλάδα που θα καταναλώνει εξ ολοκλήρου καθαρή ηλεκτρική ενέργεια. Παράλληλα, εξετάζεται η δημιουργία σταθμού CNG (φυσικού αερίου υπό πίεση) για την εξυπηρέτηση των θερμικών ενεργειακών αναγκών των επιχειρήσεων.
Επιχειρηματικότητα
«Πραγματοποιούμε αυτή τη μεγάλη επένδυση έχοντας κατά νου την καινοτομία, την εξωστρέφεια και την πράσινη επιχειρηματικότητα», επισήμανε ο κ. Βρασίδας Ζάβρας, Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ., του φορέα που θα υλοποιήσει το ΑΕΠ Πέλλας σε ιδιόκτητη έκταση 2.000 στρεμμάτων. Η ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. (μέλος του Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς με συμμετοχή του Δημοσίου κατά 35%) έχει μια ιστορική διαδρομή μισού αιώνα στην ανάπτυξη, οργάνωση και διαχείριση βιομηχανικών περιοχών, κατέχοντας πάνω από το 90% του μεριδίου της αγοράς στους οργανωμένους υποδοχείς επιχειρηματικών και βιομηχανικών δραστηριοτήτων στην Ελλάδα. «Συνδυάζοντας την εμπειρία της ΕΤΒΑ ΒΙ.ΠΕ. στην ανάπτυξη και διαχείριση επιχειρηματικών πάρκων με τις πρωτοβουλίες της Τράπεζας Πειραιώς στην συμβολαιακή γεωργία, μπορούμε να πολλαπλασιάσουμε τα οφέλη για την περιοχή, την τοπική και εθνική οικονομία», τόνισε ο κ. Ζάβρας.
Σχεδιασμός υποδομών
Σε ό,τι αφορά στις λοιπές υποδομές, αυτές θα ακολουθούν τη φιλοσοφία του οικοβιομηχανικού σχεδιασμού και περιλαμβάνουν:
• Πλήρη επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων ακαθάρτων σε άρδευση και βιομηχανικό νερό.
• Ελαχιστοποίηση οδικού δικτύου.
• Δημιουργία περιμετρικού ποδηλατοδρόμου και δικτύου πεζοδρόμων.
• Εκτεταμένη δενδροφύτευση.
• Δημιουργία «φυσικού» συστήματος απορροής ομβρίων με δημιουργία ζωνών με κατάλληλη φύτευση εκατέρωθεν των οδών.
• Συλλογή ομβρίων των εγκαταστάσεων και ελαχιστοποίηση των ασφαλτοστρωμένων χώρων (parking κ.λπ.) με χρήση υδροπερατών υλικών.
• Δημιουργία μικρο-υγροτόπων (βιομηχανικές «οάσεις» για προστασία της βιοποικιλότητας).