Η απροθυμία για καινοτομία της «παλιάς γενιάς» Ελλήνων αγροτών θα είναι μια σημαντική πρόκληση για την υλοποίηση των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης στο πλαίσιο της νέας Κοινής Γεωργικής Πολιτικής.
Η Ελλάδα θα λάβει 5,9 δις € πγια την αγροτική της ανάπτυξη (ΠΑΑ) στο πλαίσιο του νέου πυλώνα της αγροτικής ανάπτυξης της αναθεωρημένης ΚΑΠ.
Αλλά για να επωφεληθούν από τη νέα χρηματοδότηση που παρέχεται από το ΠΑΑ, Έλληνες αγρότες θα πρέπει να αλλάξουν τη νοοτροπία τους, λένε αναλυτές.
44,1% του ελληνικού πληθυσμού ζει σε αγροτικές περιοχές, οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 82,2% της συνολικής έκτασης της χώρας. Η γεωργία αντιπροσωπεύει το 13,2% της συνολικής απασχόλησης στην Ελλάδα, ενώ η βιομηχανία επεξεργασίας τροφίμων αντιπροσωπεύει μόλις το 3,3%, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αυτά τα στοιχεία καθιστούν την γεωργία σημαντικό τομέα για την ελληνική οικονομία που έχει βυθιστεί στην ύφεση όλα αυτά τα χρόνια.
Αλλάζοντας συνήθειες
Ο κ. Φώτης Χατζηπαπαδόπουλος από την συμβουλευτική σε αγροτικά θέματα ΓΑΙΑ Επιχειρείν, είπε στην EurActiv.gr ότι το κύριο εμπόδιο για την ανάπτυξη της καινοτομίας στην ελληνική γεωργία είναι η νοοτροπία των αγροτών.
«Πρέπει να ενθαρρύνουμε μια νέα κουλτούρα και το πρόγραμμα Αγροτικής; Ανάπτυξης της ΕΕ μπορεί να βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση δη μέσω του δικτύου παροχής συμβουλών που χρηματοδοτεί», υπογράμμισε.
Σύμφωνα με τον αναλυτή, το ΠΑΑ θα επιτρέψει στους Έλληνες αγρότες να έχουν πρόσβαση σε ποιοτικές συμβουλές έτσι ώστε να λαμβάνουν τις σωστές αποφάσεις και να κάνει την βέλτιστη χρήση της γης.
Η πρόκληση της γεωργίας ακριβείας
Για τον κ. Χατζηπαπαδόπουλο, οι νέες τεχνολογίες της γεωργίας ακριβείας που αναπτύχθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες και κάποιοι χρησιμοποιούν και στη δυτική Ευρώπη, δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην Ελλάδα εξαιτίας των διαφορετικών γεωργικών συνθηκών [Δείτε ιστορικό].
«Στις ΗΠΑ, το μέγεθος της εκμετάλλευσης είναι αρκετά μεγάλο και ως εκ τούτου οι καλλιέργειες έχουν μεγάλη παραλλακτικότητα», είπε, σημειώνοντας ότι τα σύγχρονα εργαλεία, όπως η δορυφορική τεχνολογία, οι αισθητήρες ή τα drones δεν είναι οικονομικά προσιτά για πολλούς μικρούς Έλληνες αγρότες.
«Μια μείωση του κόστους κατά 5% [χάρη στην γεωργία ακριβείας] σε ένα μεγάλο αγρόκτημα μπορεί να δικαιολογήσει τις επενδύσεις κεφαλαίου του γεωργού σε ένα εκσυγχρονισμένο τρακτέρ», είπε. «Για τις μικρές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ο παραγωγός δεν θα πάρει ποτέ πίσω τα χρήματά του».
Η χρήση της γεωργίας ακριβείας χωρίς την παροχή συμβουλών για το πώς να αναλυθούν τα δεδομένα δεν θα προσφέρει τίποτα σε έναν αγρότη, τονίζει.
«Ο αγρότης πρέπει να μετρήσει, να κάνει μια ανάλυση του εδάφους, να λάβει τα αποτελέσματα που θα πρέπει να εξεταστούν από έναν ειδικό και στη συνέχεια να ζητηθεί η γνώμη για το πώς να κάνει την καλύτερη δυνατή χρήση των αποτελεσμάτων σε ένα αγρόκτημα», είπε, προσθέτοντας ότι «μόνο μέσω μετρήσιμων μεγεθών ο αγρότης θα μειώσει το κόστος των εισροών και θα αυξήσει την παραγωγικότητά του».
Ελλείψεις σε γεωπόνους
«Στην Ελλάδα δεν υπάρχει μια τέτοια νοοτροπία. Οι αγρότες συνήθως παίρνουν συμβουλές για την καλλιέργεια όταν αγοράζουν για παράδειγμα λιπάσματα, χωρίς προηγούμενη ανάλυση του εδάφους. Πρέπει να υπάρχει ένας εξειδικευμένος γεωπόνος για να το κάνει αυτό».
Ο κ. Χατζηπαπαδόπουλος σημείωσε ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχε κατάλληλη νοοτροπία καινοτομίας, η οποία οδηγεί σε μεγάλη έλλειψη εξειδικευμένων γεωπόνων.
Η μόνη δυνατότητα για την ακρίβεια γεωργία να εφαρμοστεί στην Ελλάδα είναι μέσω «μεγάλης κλίμακας έργων με υψηλό αριθμό ομάδων αγροτών που θα μοιραστούν το κόστος».
Ο μύθος των drones
Η χρήση των μη επανδρωμένων τηλεκατευθυνόμενων αεροσκαφών στην ελληνική γεωργία είναι μια νέα «μόδα», σύμφωνα με τον κ. Παναγιώτη Ηλία, αναλυτή της Neuropublic, μια εταιρεία πληροφορικής.
«Στις ΗΠΑ ένας γεωργός μπορεί να αντέξει οικονομικά να αγοράσει ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος, καθώς και να πληρώσει ειδικούς για την ανάλυση των δεδομένων που συλλέγονται», είπε, προσθέτοντας ότι η αγορά ενός drone αξίας €15.000 για έναν Έλληνα αγρότη δεν είναι εφικτή.
Τα δεδομένα που συλλέγονται από ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος δεν έχουν καμία αξία για τον Έλληνα αγρότη, καθώς χωρίς ανάλυση δεν μπορεί να μεταφραστούν σε συμβουλές.
«Στην Ελλάδα, η νοοτροπία που κυριαρχεί είναι απλά να πουλήσουν drones […] δεν τους ενδιαφέρει να βοηθήσουν τον αγρότη στην παραγωγή και να εφαρμόσει γεωργία ακριβείας», σημείωσε.
Οι νέοι αγρότες ανοιχτοί στην καινοτομία
Ο κ. Μάρκος Λέγκας, ένας νέος αγρότης και Πρόεδρος της οργάνωσης παραγωγών Πήγασος, ειδικεύεται στην παραγωγή επιτραπέζιου σταφυλιού.
Σχολιάζοντας το νέο ΠΑΑ για την Ελλάδα, είπε ότι υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για τους αγρότες να κάνουν ένα βήμα προς πρακτικές που θα έχουν ως γνώμονα την καινοτομία, αλλά μια σειρά από παράγοντες τους κρατούν πίσω.
«Ο Έλληνας αγρότης δεν έχει συνειδητοποιήσει ακόμα ότι σε 4 χρόνια – δηλαδή αύριο – δεν θα παίρνει τις επιδοτήσεις με τον ίδιο τρόπο, όπως στο παρελθόν», δήλωσε ο Λέγκας.
Οι νέοι αγρότες είναι πιο ανοικτοί στην καινοτομία, τόνισε, αλλά μερικές φορές οι οικογενειακές εκμεταλλεύσεις μπορεί να αποτελέσουν τεράστιο εμπόδιο.
«Στις οικογενειακές εκμεταλλεύσεις, οι παλαιότερες γενιές δεν αφήνουν τους νέους να αναλάβουν πρωτοβουλίες. Είναι καχύποπτοι όταν πρόκειται για κάτι νέο», είπε.
Σημείωσε ότι υπάρχει έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού στις νέες γεωργικές τεχνολογίες – όπως γεωπόνοι, τοπογράφοι, μηχανικοί, και αναλυτές δεδομένων – καθώς πολλοί νέοι που έχουν πληγεί από την οικονομική κρίση έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό.
Σε μια ένδειξη της κακής κατάστασης στην αγορά της γεωργίας στην Ελλάδα, η εταιρεία του εξάγει μόνο σε σούπερ μάρκετ στην Αγγλία μέσω προγραμμάτων βιώσιμων προμηθειών.
Αντιμέτωποι με την έλλειψη πρώτων υλών λόγω της κλιματικής αλλαγής, κολοσσοί της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών έχουν στραφεί στη βιώσιμη διαχείριση των πρώτων υλών, ώστε να προστατευθεί το περιβάλλον και να εξασφαλιστεί η μελλοντική βιωσιμότητά τους.
Πολλές βιομηχανίες τροφίμων έχουν δημιουργήσει συνεργασίες με τους αγρότες με στόχο να εξασφαλίσουν μια βιώσιμη προμήθεια των πρώτων υλών τους, λαμβάνοντας ταυτόχρονα πλήρως υπόψη τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές παραμέτρους.
«Υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες βιωσιμότητας που πρέπει να ακολουθούνται αλλιώς τα σούπερ μάρκετ θα σταματήσουν τη συνεργασία», κατέληξε ο κ Λέγκας.
Ιστορικό
Η γεωργία ακριβείας βασίζεται στη βελτιστοποίηση της διαχείρισης των εισροών σε έναν αγρό ανάλογα με τις πραγματικές ανάγκες των καλλιεργειών.
Περιλαμβάνει τεχνολογίες που βασίζονται σε δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων δορυφορικού εντοπισμού θέσης, όπως το GPS, της τηλεπισκόπησης και του Διαδικτύου, για τη διαχείριση των καλλιεργειών και τη μείωση της χρήσης λιπασμάτων, εντομοκτόνων και υδάτων.
Βασισμένη στην ανάγκη να «παράγουμε περισσότερα με λιγότερα [μέσα]», η γεωργία ακριβείας αναδύεται ως μια λύση με γνώμονα την καινοτομία και η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών θα βοηθήσει τους αγρότες να διαχειρίζονται τις εκμεταλλεύσεις τους με βιώσιμο τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη την «παραμικρή λεπτομέρεια» της καθημερινής γεωργίας .
Σύμφωνα με στοιχεία της ένωσης «Ευρωπαϊκά Γεωργικά Μηχανήματα» (CEMA), στην Ευρώπη, υπάρχουν 450 νέοι τύποι μηχανημάτων που απασχολούν άμεσα 135.000 άτομα, και 125.000 μέσω των δικτύων διανομής και εξυπηρέτησης.
Πηγή: Euractiv.gr