Τί προσελκύει επιχειρηματίες στις αγροτικές περιοχές

Η έρευνα, με τίτλο «Εμπειρική προσέγγιση της διαδραστικής σχέσης μεταξύ επιχειρηματικότητας και ποιότητας ζωής στον αγροτικό χώρο», πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο εκπόνησης διδακτορικής διατριβής, με επιβλέπουσα την καθηγήτρια του Τομέα Αγροτικής Οικονομίας του Τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ, Όλγα Ιακωβίδου. Έγινε, δε, με τη χρήση ερωτηματολογίου που συμπληρώθηκε σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις από 240 επιχειρηματίες, οι οποίοι έχουν εγκατεστημένες τις επιχειρήσεις τους στις αγροτικές περιοχές της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών και δραστηριοποιούνται στον δευτερογενή και τριτογενή τομέα παραγωγής.

«Η ποιότητα ζωής αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες εγκατάστασης των επιχειρήσεων και από την άλλη, οι εγκατεστημένες επιχειρήσεις συμβάλλουν στην ποιότητα ζωής των κατοίκων των περιοχών αυτών» είναι το βασικό συμπέρασμα της έρευνας, μέσω της οποίας προκύπτει και η αναγκαιότητα για τον σχεδιασμό συγκεκριμένων δράσεων, που θα συμβάλουν στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της ποιότητας ζωής.

Βάσει της έρευνας, αυτή η «πολυπόθητη» ταυτόχρονη ενίσχυση μπορεί να επιτευχθεί μέσω:

* προγραμμάτων σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, όπου ο πρώτος (τοπικοί φορείς) θα υποστηρίζει τις ανάγκες της επιχειρηματικότητας και ο δεύτερος (οι επιχειρήσεις) ανταποδοτικά θα κάνει χρήση τοπικών πόρων και θα παρέχει τοπικά προϊόντα και υπηρεσίες.

* κινήτρων προσέλκυσης εγκατάστασης επιχειρήσεων στον αγροτικό χώρο, λόγω χαμηλών ασφαλιστικών εισφορών για μεγάλο χρονικό διάστημα (π.χ. για μια δεκαετία), αλλά και φορολόγησης των επιχειρήσεων, κυρίως από την τοπική αυτοδιοίκηση και λιγότερο από την κεντρική διοίκηση, με ανταποδοτικό χαρακτήρα στους κατοίκους του τόπου.

* προγραμμάτων υποστήριξης συνεργιών μεταξύ των εγκατεστημένων στις αγροτικές περιοχές επιχειρήσεων, με σκοπό τη μείωση των δαπανών τους και την ανάπτυξη αμοιβαίων ωφελειών.

* προγραμμάτων ανάπτυξης επιχειρηματικής κουλτούρας στον αγροτικό πληθυσμό και ενδυνάμωση της τοπικής κοινωνικής συνοχής, ώστε να υποστηριχθούν οι τοπικά εγκατεστημένες επιχειρήσεις.

Άντρες παντρεμένοι κρατούν τα «σκήπτρα» της επιχειρηματικότητας σε αγροτικές περιοχές

Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας, η επιχειρηματικότητα στον αγροτικό χώρο αναπτύσσεται από άτομα που κατάγονται από τον τόπο και αναγνωρίζουν «επιχειρηματικές ευκαιρίες», δημιουργώντας μικρού μεγέθους επιχειρήσεις. Στα προφίλ των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στις αγροτικές περιοχές υπερτερούν οι άνδρες (63,9%) των γυναικών (37,1%), είναι άτομα 34-54 ετών (69,6%), παντρεμένοι (75,4%) με δύο παιδιά (45,0%). Οι περισσότεροι είναι απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (43,8%), ενώ αρκετοί έχουν ολοκληρώσει και τις σπουδές τους στην τριτοβάθμια (31,3%), αναδεικνύοντας, σύμφωνα με την έρευνα, ότι η επιχειρηματικότητα είναι επιλογή των πιο μορφωμένων ατόμων στις αγροτικές περιοχές. Γνωρίζουν μια ξένη γλώσσα, τα αγγλικά, και χειρίζονται τον ηλεκτρονικό υπολογιστή στην καθημερινότητά τους. Στην πλειονότητά τους κατάγονται από τον τόπο στον οποίο εγκατέστησαν την επιχείρηση και παρόλο που έλειψαν από αυτόν για διάφορους λόγους (σπουδές, εργασία), επέστρεψαν στον τόπο για να επενδύσει επιχειρηματικά.

Ευκαιρίες και εν μέσω οικονομικής κρίσης για το «επιχειρείν» στις αγροτικές περιοχές

Αναφορικά με την ταυτότητα των επιχειρήσεων, από την έρευνα προέκυψε ότι οι περισσότερες δημιουργήθηκαν την τελευταία 15ετία (56,6%), γεγονός που φανερώνει πως η οικονομική κρίση δεν αποτέλεσε εμπόδιο στην ανάπτυξη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών στις αγροτικές περιοχές.

Το αντικείμενο των επιχειρήσεων συγκεντρώνεται, κυρίως, στον τομέα του χονδρικού και λιανικού εμπορίου (35,4%), ενώ αρκετές δραστηριοποιούνται και στον τομέα της εστίασης και των καταλυμάτων (27,1%). Πρόκειται για μικρού μεγέθους επιχειρήσεις, στις οποίες επικρατεί η αυτοαπασχόληση του επιχειρηματία (65,8%), ενώ ελάχιστες δημιουργούν από 1-3 θέσεις εργασίας (26,3%) και εμφανίζουν, συνήθως, μικρούς τζίρους. Πελάτες των επιχειρήσεων είναι οι κάτοικοι της αγροτικής περιοχής και όσοι διαμένουν γύρω από εκεί, όπου είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση, ενώ οι προμηθευτές τους είναι από διάφορες πόλεις της Ελλάδας.

Τα κίνητρα επιχειρηματικής δραστηριοποίησης των ατόμων στον αγροτικό χώρο είναι διάφορα, με ισχυρότερα την επιθυμία για «κοινωνικο-οικονομική επιτυχία» και την αναγνώριση «επιχειρηματικών ευκαιριών». Στο πλαίσιο αυτό, στην έρευνα τονίζεται ότι η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στις αγροτικές περιοχές δεν είναι αποτέλεσμα «ανάγκης», αλλά «ευκαιρίας» κι έτσι ανατρέπεται η έως τώρα ισχύουσα άποψη ότι οι περιοχές αυτές στερούνται επενδυτικών ευκαιριών.