Στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις, όπου η ζωή κυλάει με γρήγορους ρυθμούς, μέσα στο άγχος και το τσιμέντο, και τα τρόφιμα συναντώνται μόνο σε ράφια σουπερμάρκετ, είναι δυνατόν να υπάρχουν αγροικίες, δηλαδή οάσεις πράσινου, όπου άνθρωποι όλων των ηλικιών έρχονται σε επαφή με τους ρυθμούς της φύσης, τα ζώα, τη διαδικασία παραγωγής της τροφής;
Στην Αθήνα δεν υπάρχουν – άλλωστε μόνο λίγα χρόνια ζωής μετρούν οι αστικοί λαχανόκηποι – όμως, ευρωπαϊκά κράτη, όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Βρετανία, φιλοξενούν εδώ και χρόνια, κοντά στα πανύψηλα κτίρια των μεγαλουπόλεών τους – βλέπε Λονδίνο- city farms, τον κρίκο που ενώνει την αστική με την αγροτική ζωή.
Για το θέμα μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ιωσήφ Μπιζέλης, καθηγητής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, με αφορμή σχετική ομιλία του στο πρόσφατο συνέδριο «Περιαστική Κτηνοτροφία και Κτηνοτρόφοι» που πραγματοποιήθηκε στις 20 Νοεμβρίου, στην Αττική.
Στο πέρασμα των χρόνων, τα αγροτικά ζώα εξορίστηκαν από τις πόλεις. Οι αστικές περιοχές επεκτείνονται συνεχώς, καταλαμβάνοντας και αγροτικές εκτάσεις. Ο αγροτικός χώρος και ο αγροτικός πληθυσμός μειώνονται, ενώ αυξάνεται ο πληθυσμός στις πόλεις. «Αυτή τη στιγμή, πάνω από το 50% του πληθυσμού του πλανήτη- περίπου 54%- κατοικεί σε αστικές περιοχές. Ποσοστό, που προβλέπεται να αγγίξει το 66% το 2050» λέει ο κ. Μπιζέλης.
«Ο πληθυσμός που αυξάνεται έχει ανάγκη από τρόφιμα. Σύμφωνα με στοιχεία του FAO, το 15-20% των τροφίμων, παράγεται ήδη, σε αστικές περιοχές. Σε λίγο καιρό θα αναγκαστούμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την πραγματικότητα και στην Ελλάδα, όπως το κάνουν ήδη οι αναπτυγμένες χώρες. Σήμερα, στη χώρα μας μόλις βλέπουμε μια κατσίκα ή μια κότα δίπλα μας, λέμε ότι μυρίζει και ζητάμε να απομακρύνεται το ζώο σε απόσταση τριών χιλιομέτρων και από το τελευταίο σπίτι…», επισημαίνει.
Αγροικίες στην πόλη
Για τον κ. Μπιζέλη, που είναι πρόεδρος του τμήματος Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η ύπαρξη αγροτικών ζώων μέσα σε μια πόλη, μπορεί να γίνει πραγματικότητα μέσα από διάφορους δρόμους: «Υπάρχουν αστικές περιοχές, όπως το κέντρο της Αθήνας, που είναι πυκνοκατοικημένες, υπάρχουν όμως, και αστικές περιοχές, όπως είναι τα προάστια της Αθήνας, που είναι πιο αραιοκατοικημένα. Αρκετά διαδεδομένοι είναι εδώ και καιρό – και στην Αθήνα- οι αστικοί κήποι, οι ταρατσόκηποι. Σε κάποιες εκτάσεις που είναι ελεύθερες μέσα στην πόλη, ή πάνω σε κτίρια καλλιεργούνται κυρίως λαχανικά, κηπευτικά, κάποια δέντρα, μαζί με αυτά μπορούν να εκτραφούν ζώα. Για παράδειγμα, στην Ολλανδία υπάρχουν αγελάδες μέσα σε πόλεις που παράγουν το γάλα μια γειτονιάς. Εμάς, αυτό μάς φαίνεται λίγο εξωπραγματικό» μάς προλαβαίνει ο κ Μπιζέλης, τονίζοντας ότι δεχόμαστε μόνο τη γάτα και το σκύλο.
Υπάρχει όμως, και η δυνατότητα των οργανωμένων city farms, που φέρνουν σε επαφή την αγροτική με την αστική περιοχή. Είναι ελεύθεροι χώροι στην πόλη, με περιορισμένο αριθμό αγροτικών ζώων. Στο εξωτερικό, είναι επισκέψιμοι, μπορεί να υπάρχει κάποιο καφέ, να πηγαίνουν σχολεία. Τα παιδιά έρχονται σε επαφή με τα ζώα, τα ταΐζουν, τα αρμέγουν, μαθαίνουν έτσι πώς παράγεται η τροφή, «γιατί αυτή τη στιγμή, πολλά νομίζουν ότι το γάλα υπάρχει στο σουπερμάρκετ ή δεν ξέρουν να διακρίνουν μια αγελάδα από ένα άλογο. Αντί λοιπόν να πηγαίνουν τα παιδιά μας στην παιδική χαρά ή σ’ έναν παιδότοπο, που είναι αποστειρωμένος χώρος, να διασκεδάσουν σε μια αγροικία», επισημαίνει ο κ. Μπιζέλης.
Στις city farms, γίνονται επίσης, εκπαιδεύσεις για το περιβάλλον, «είναι ένα σημείο κοινωνικών συναναστροφών, δημιουργικής δραστηριότητας, προσφέρει ακόμη και ψυχολογική υποστήριξη μέσω της επαφής με τα ζώα. Μετατρέπουν το τσιμέντο της πόλης σε πράσινο, μπορούν οι κάτοικοι ενός αστικού κέντρου να βρίσκουν φρέσκα προϊόντα χωρίς να υπάρχει το κόστος της συσκευασίας, της διατήρησης και της μεταφοράς. Τα ζώα, δεδομένου ότι ζουν σε ένα πιο ελεγχόμενο περιβάλλον μπορεί να είναι πιο υγιή. Επίσης, οι αγροικίες αυτές τονώνουν την τοπική οικονομία, αναπτύσσονται επαγγελματικές εξειδικεύσεις, είναι δυνατόν να απασχοληθούν άνεργοι», λέει ο κ. Μπιζέλης.
Όμως, όπως τονίζει, μια τέτοια προσπάθεια πρέπει να είναι οργανωμένη, να υπάρχει καθοδήγηση και να αναλάβει ρόλο η πολιτεία γιατί «αν δεν υπάρχει για παράδειγμα η μέριμνα για σωστή φροντίδα των ζώων, μπορεί να γίνουν φορείς μετάδοσης ασθενειών, όπως συμβαίνει βέβαια, και με τα κατοικίδια στο σπίτι, όταν δεν τα φροντίζουμε. Επίσης, υπάρχει πρόβλημα χωροθέτησης. Δεν σημαίνει ότι επειδή είμαστε υπέρ του να έχουμε αγροτικά ζώα στο σπίτι, θα βάλουμε μια αγελάδα στο διαμέρισμα ή σ ένα μπαλκόνι. Υπάρχει θέμα ευζωίας των ζώων».
Στην Ελλάδα, αυτή τη στιγμή, απαγορεύεται να έχει κάποιος μια κατσίκα αντί για σκύλο στο σπίτι του. Απαγορεύεται και η οργανωμένη μορφή των city farms, δηλαδή απαγορεύεται να υπάρχουν ζώα, σε ένα πάρκο. Ο κ. Μπιζέλης εξηγεί ότι στην ΕΕ μπορείς να ιδρύσεις μικρά ζωολογικά πάρκα με συγκεκριμένο αριθμό αγροτικών ζώων, όχι κτηνοτροφικές μονάδες με χιλιάδες ζώα. Στην Ευρώπη, υπάρχει μάλιστα ομοσπονδία των city farms με μέλη την Αυστρία, τη Γαλλία, το Βέλγιο, τη Δανία, τη Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και παραρτήματα στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία, στο Μαρόκο και πολλές άλλες χώρες, που ήδη έχουν αρχίσει να έχουν ζώα μέσα στις πόλεις.
Ο κ. Μπιζέλης που ανέπτυξε στο συνέδριο ένα θέμα όχι τόσο συνηθισμένο για την Ελλάδα, λέει ότι ο κόσμος πρέπει να ενημερωθεί γι’ αυτή τη δυνατότητα προκειμένου να οδηγηθεί η πολιτεία να κάνει μια ανάλογη νομοθεσία. «Θα αντιμετωπίσουμε γρήγορα αυτό το ζήτημα. Το πρόβλημα των τροφίμων θα γίνεται πιεστικό. Στην Ελλάδα, οι πόλεις επεκτείνονται και ο αγροτικός χώρος μειώνεται. Η Λάρισα κοντεύει να καταλάβει όλο τον θεσσαλικό κάμπο, τα Ιωάννινα όλο το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων…».
στο 