«Χρυσά» κίνητρα για τη στροφή των Ελλήνων αγροτών στη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία είναι έτοιμη να δώσει η κυβέρνηση, ξεκλειδώνοντας πόρους άνω του μισού δισεκατομμυρίου ευρώ (γύρω στα 555 εκατ. ευρώ) από το αναπτυξιακό πρόγραμμα που προσβλέπει στη δημιουργία ενός νέου παραγωγικού μοντέλου στον αγροτικό τομέα.
Σκοπός του προγράμματος -το προσχέδιο υπουργικής απόφασης τέθηκε σε διαδικασία ανοικτής διαβούλευσης- είναι να καλυφθεί μεγάλο τμήμα της απώλειας εισοδήματος και του πρόσθετου κόστους που συνεπάγεται η συμμετοχή στη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία.
Η στήριξη παρέχεται για τη μετατροπή ή τη διατήρηση των πρακτικών της βιολογικής γεωργίας με σκοπό την ενθάρρυνση των αγροτών να συμμετάσχουν σε τέτοια συστήματα, απαντώντας έτσι στη ζήτηση της κοινωνίας για τη χρήση φιλικών προς το περιβάλλον γεωργικών πρακτικών.
Το κλίμα, τα εδάφη, η ποικιλότητα και η ιστορική ανάπτυξη των δεξιοτήτων στην ελληνική γεωργία είναι ευνοϊκά για την ανάπτυξη βιολογικής γεωργίας. Η βιολογική γεωργία είναι περισσότερο προσαρμοσμένη σε μικρό μέγεθος κλήρου και είναι περισσότερο έντασης εργασίας με μέτριες απαιτήσεις ενδιάμεσων εισροών και ενέργειας. Η βιολογική κτηνοτροφία αποτελεί μία συνιστώσα της εκτατικής κτηνοτροφίας που συμβάλλει στην ορθολογική διαχείριση του ζωικού κεφαλαίου και της διατροφής του, την καλή διαβίωση των ζώων, την προστασία του περιβάλλοντος και την παραγωγή προϊόντων ποιότητας.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει δύο μέτρα:
Ενισχύσεις για τη διατήρηση βιολογικών πρακτικών παραγωγής
Στο υπομέτρο αυτό οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν να διατηρήσουν στο σύστημα της βιολογικής γεωργίας τα αγροτεμάχια με τις καλλιέργειες ή τις εκτροφές ζώων που επιθυμούν για μια πενταετία και έχουν συνάψει σύμβαση με εγκεκριμένο οργανισμό πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων.
Ενισχύσεις για τη μετατροπή σε βιολογικές πρακτικές και μεθόδους
Οι δικαιούχοι αναλαμβάνουν να εντάξουν, σύμφωνα με το Έθνος, στο σύστημα της βιολογικής γεωργίας τα αγροτεμάχια με τις καλλιέργειες ή τις εκτροφές ζώων που επιθυμούν και συνάπτουν σύμβαση με εγκεκριμένο οργανισμό πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων. Η στροφή στις βιολογικές πρακτικές μπορεί να κρύβει δυσκολίες, αλλά εμφανίζει και σημαντικές προοπτικές, δημιουργώντας προϊόντα με υψηλή προστιθέμενη αξία και ταυτόχρονα εξωστρεφή.
Υψηλότερη αξία
Πέραν όμως των συνθηκών μεγάλης ζήτησης που διαμορφώνονται στις αγορές της Ευρώπης, τα βιολογικά προϊόντα έχουν σαφέστατα υψηλότερη προστιθέμενη αξία.
Οι υψηλότερες τιμές εύλογα αποτελούν ισχυρό κίνητρο για την επιχειρηματική δραστηριοποίηση στον τομέα των βιολογικών προϊόντων. Παραγωγοί και ομάδες παραγωγών καλούνται να εκμεταλλευτούν αυτή τη πρόκληση, να αναλάβουν το ρίσκο της μετατροπής της συμβατικής παραγωγής σε βιολογική και να υιοθετήσουν τις νέες καλλιεργητικές πρακτικές και τεχνολογίες που απαιτούνται.
Τα κριτήρια επιλεξιμότητας της εκμετάλλευσης είναι τα εξής:
Προκειμένου να ενταχθούν σε κάποια από τις δράσεις του μέτρου τα αιτούμενα προς ένταξη αγροτεμάχια, βοσκότοποι και ζωικό κεφάλαιο, κατά περίπτωση, πρέπει να πληρούν τα παρακάτω κριτήρια επιλεξιμότητας:
• Να είναι δηλωμένα στην πλέον πρόσφατη Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης (ΕΑΕ) του υποψηφίου. Στην περίπτωση των πολυετών καλλιεργειών, τα προς ένταξη αγροτεμάχια, θα πρέπει να είναι δηλωμένα στην πλέον πρόσφατη ΕΑΕ του ενδιαφερόμενου, με επιλέξιμη για τη δράση πολυετή καλλιέργεια ή συνδυασμό πολυετών καλλιεργειών. Επιπρόσθετα, σε ό,τι αφορά στις δενδρώδεις καλλιέργειες και στους αμπελώνες, οι καλλιέργειες θα πρέπει να βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία.
• Να κατέχονται νόμιμα κατά την ένταξη, και για κάθε έτος, καθ’ όλη την περίοδο δέσμευσης.
• Αποκλείονται από την ένταξη αγροτεμάχια τα οποία:
α) είναι ενταγμένα στο μέτρο της δάσωσης γεωργικών γαιών,
β) είναι ενταγμένα σε άλλες μη συμβατές δράσεις σε επίπεδο ενταγμένης εκμετάλλευσης-αγροτεμαχίου,
γ) είναι συνιδιόκτητα, με την έννοια της δήλωσης του αγροτεμαχίου με ποσοστό συνιδιοκτησίας μικρότερο του 100% στην πλέον πρόσφατη ΕΑΕ του υποψηφίου.
• Το ελάχιστο μέγεθος των υπό ένταξη αγροτεμαχίων/βοσκοτόπων ανέρχεται σε 1 στρέμμα, το οποίο πρέπει να διατηρείται σταθερό καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου δέσμευσης. Το ελάχιστο μέγεθος της υπό ένταξη εκμετάλλευσης ανέρχεται σε 3 στρέμματα για τις πολυετείς καλλιέργειες, σε 2 στρέμματα για τις ετήσιες καλλιέργειες και σε 3 στρέμματα για τις μικτές εκμεταλλεύσεις.
Οσον αφορά την καλλιεργητική ομάδα «Ελαιοκομία», η ελάχιστη πυκνότητα φύτευσης των υπό ένταξη ελαιοτεμαχίων ανέρχεται σε 8 ελαιόδεντρα ανά στρέμμα, προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι πρόκειται για συστηματικό ελαιώνα. Ελαιώνες με πυκνότητα φύτευσης μικρότερη των 8 ελαιοδέντρων ανά στρέμμα, δεν είναι επιλέξιμοι προς ένταξη στο μέτρο.
• Επιλέξιμα για ενίσχυση είναι τα βοοειδή άνω των 6 μηνών και τα αιγοπρόβατα άνω των 12 μηνών, τα οποία έχουν σημανθεί σύμφωνα με την ισχύουσα ενωσιακή και εθνική νομοθεσία.
Δεσμεύσεις
Οι δικαιούχοι δεσμεύονται:
• Να διατηρούν σταθερό το μέγεθος της έκτασης των αγροτεμαχίων/βοσκοτόπων και το είδος των ζώων με τα οποία εντάχθηκαν στο μέτρο, πλην των περιπτώσεων ανωτέρας βίας – εξαιρετικών περιστάσεων.
• Να διατηρούν σταθερά τα αγροτεμάχια με τα οποία έχουν ενταχθεί στο μέτρο, καθώς δεν επιτρέπεται η αλλαγή των αγροτεμαχίων για τα οποία έχουν αναληφθεί οι δεσμεύσεις της παρούσας, πλην των περιπτώσεων ανωτέρας βίας – εξαιρετικών περιστάσεων. Στην περίπτωση των βοσκοτόπων, τμήματα αυτών δύνανται να ανανεώνονται με τμήματα άλλων βοσκοτόπων.
• Να υποβάλλουν κατ’ έτος αίτηση πληρωμής
• Nα δέχονται και να διευκολύνουν όλους τους προβλεπόμενους ελέγχους από τα αρμόδια εθνικά και ενωσιακά ελεγκτικά όργανα.
• Να τηρούν φάκελο δικαιούχου ο οποίος φυλάσσεται για τρία επιπλέον έτη μετά την ολοκλήρωση των δεσμεύσεων.
• Οι δεσμεύσεις για τους δικαιούχους του μέτρου διατήρησης βιολογικών πρακτικών είναι πενταετούς διάρκειας, με δυνατότητα ετήσιας παράτασης μετά τη λήξη της αρχικής περιόδου και μετά από σχετική πρόσκληση.
Τριετής δέσμευση με δυνατότητα για νέα ένταξη
Οι ενισχύσεις χορηγούνται ετησίως για να αποζημιώνουν τους δικαιούχους για το διαφυγόν εισόδημα που συνεπάγεται η μετατροπή σε βιολογικές πρακτικές και μεθόδους παραγωγής στη γεωργία αλλά και για το πρόσθετο κόστος που συνίσταται σε εργαστηριακές αναλύσεις.
Στο πλαίσιο της δράσης ενισχύεται η μετατροπή των καλλιεργητικών πρακτικών και μεθόδων παραγωγής στη γεωργία από συμβατικές σε βιολογικές, σε δικαιούχους που εφαρμόζουν τον Κανονισμό 834/2007. Οι δικαιούχοι δεσμεύονται να συνάψουν σύμβαση με εγκεκριμένο οργανισμό πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων.
Η δέσμευση είναι τριετούς διάρκειας και εφαρμόζεται σε καθορισμένα αγροτεμάχια καθόλη τη διάρκεια της τριετίας. Οι δικαιούχοι του υπομέτρου, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της τριετούς δέσμευσης τους για μετατροπή του συστήματος καλλιέργειας σε βιολογική, μπορούν, εφόσον το επιθυμούν, να ενταχθούν στο υπομέτρο «Ενισχύσεις για τη διατήρηση βιολογικών πρακτικών και μεθόδων παραγωγής».
Οι ενισχύσεις χορηγούνται ετησίως, ανά εκτάριο γεωργικής έκτασης για να αποζημιώνουν τους δικαιούχους για και το διαφυγόν εισόδημα και τις πρόσθετες δαπάνες ως αποτέλεσμα των δεσμεύσεων που αναλήφθησαν.
Οι δικαιούχοι πρέπει να είναι ενεργοί γεωργοί και τα αγροτεμάχια που θα ενταχθούν στο υπομέτρο πρέπει να είναι δηλωμένα. Στην περίπτωση των μόνιμων φυτειών (δενδρώδεις καλλιέργειες και αμπελώνες) τα προς ένταξη αγροτεμάχια θα πρέπει να είναι δηλωμένα και να κατέχονται νόμιμα καθ’ όλη την περίοδο της δέσμευσης.
Επιλέξιμες στο πλαίσιο της δράσης είναι οι ετήσιες και μόνιμες καλλιέργειες που αποτυπώνονται στο σχετικό πίνακα με τα ύψη ενίσχυσης. Εξαιρούνται οι καλλιέργειες τα προϊόντα των οποίων χρησιμοποιούνται για ενεργειακούς σκοπούς, και οι υδροπονικές καλλιέργειες.
Κτηνοτροφία
Στο πλαίσιο της δράσης για τους Ελληνες κτηνοτρόφους ενισχύεται η μετατροπή πρακτικών και μεθόδων παραγωγής στην κτηνοτροφία από συμβατικές σε βιολογικές. Οι δικαιούχοι δεσμεύονται να συνάψουν σύμβαση με εγκεκριμένο Οργανισμό Πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων. Ο ενταγμένος βοσκότοπος θα πρέπει να κατέχεται νόμιμα κατ’ έτος και για όλη την περίοδο της δέσμευσης.
Η δέσμευση είναι τριετούς διάρκειας. Οι δικαιούχοι του μέτρου μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της τριετούς δέσμευσης τους για μετατροπή του συστήματος εκτροφής σε βιολογική, μπορούν, εφόσον το επιθυμούν, να ενταχθούν στο μέτρο «Ενισχύσεις για τη διατήρηση βιολογικών πρακτικών και μεθόδων παραγωγής».
Ο δικαιούχος δεσμεύεται να καταρτιστεί στις βιολογικές πρακτικές και μεθόδους παραγωγής στην κτηνοτροφία στο πλαίσιο του μέτρου 1 «μεταφορά γνώσης και δράσεις πληροφόρησης» του ΠΑΑ 2014 – 2020.
Γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής αποτελεί όλη η χώρα, ενώ τομείς παρέμβασης για τη βιολογική κτηνοτροφία: βοοτροφία (αγελαδοτροφία – βουβαλοτροφία), προβατοτροφία και αιγοτροφία.