Το σχέδιο του υπ. Αγροτικής ανάπτυξης για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα και την παραγωγική ανασυγκρότηση παρουσίασε ο υπουργός Β.Αποστόλου σε έγγραφη απάντηση στη Βουλή μετά από ερώτηση αρκετών βουλευτών.
Αναλυτικά το σχέδιο προβλέπει:
Σχετικά με την τόνωση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων του πρωτογενούς τομέα, επισημαίνεται ότι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) έχει επεξεργαστεί το Εθνικό Σχέδιο για την ανάπτυξη του αγροτικού τομέα και την παραγωγική ανασυγκρότηση κατά τρόπο που να υπηρετεί την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής γεωργίας.
Μια πρώτη προσέγγιση της ανταγωνιστικότητας στον πρωτογενή τομέα έγινε με τη Σύμβαση Οικονομικής Ενίσχυσης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας ν. 4336/14.8.2015, που αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής για την αγροτική ανάπτυξη. Το σχέδιο της ελληνικής πλευράς με τίτλο «ΣΧΕΔΙΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ» έχει, ήδη, γίνει αποδεκτό από τους εκπροσώπους των θεσμών.
Στο πλαίσιο αυτό, τονίζουμε τον σημαντικό ρόλο που παίζει ο αγροδιατροφικός τομέας στη διαμόρφωση του νέου αναπτυξιακού προτύπου της χώρας μας, ο οποίος έχει μεγάλα περιθώρια εξέλιξης αλλά αποτελεί και μοχλό της παραγωγικής ανασυγκρότησής της. Η ανταγωνιστικότητα τίθεται ως στόχος, διότι συμβάλλει στην ενίσχυση της πρόσβασης στην εγχώρια και διεθνή αγορά και, συνεπώς, στη δημιουργία εισοδήματος και απασχόλησης. Ως εκ τούτου, συνιστά προϋπόθεση για την οικονομική ανάπτυξη.
Οι βασικοί άξονες στους οποίους στοχεύει η εθνική αγροτική πολιτική είναι η ανάπτυξη ενός αειφόρου παραγωγικού μοντέλου που θα διασφαλίζει το εισόδημα των αγροτών, θα μεγεθύνει την προστιθέμενη αξία των παραγόμενων προϊόντων και θα οδηγήσει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής γεωργίας και στην ενδυνάμωση της εξωστρέφειας των προϊόντων μας.
Σημαντικά στοιχεία της στρατηγικής για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας αποτελούν:
– Η δημιουργία ανταγωνιστικών εκμεταλλεύσεων, μεμονωμένων ή/και ενταγμένων σε συλλογικά σχήματα (συνεταιριστικά, εταιρικά), σε συνάρτηση με τις γεωμορφολογικές και κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες στις οποίες λειτουργούν, τα προϊόντα τα οποία παράγουν και τις αγορές στις οποίες απευθύνονται.
– Η μετατόπιση της ηλικιακής σύνθεσης των αγροτών προς τις νεότερες ηλικίες και η στοχευμένη ενίσχυση των δραστήριων αγροτών που αντιμετωπίζουν με αυξημένη επαγγελματικότητα την αγροτική παραγωγή.
– Η ανάδειξη των συνεταιρισμών και άλλων συλλογικών μορφών σε πυλώνες ανάπτυξης του αγροδιατροφικού συστήματος και, κατά προέκταση, του αγροτικού χώρου.
– Η χρήση των υδατικών πόρων και της ενέργειας με όρους αειφορίας, τεχνικής αποτελεσματικότητας και οικονομικής ορθολογικότητας. Η προώθηση ορθών γεωργικών πρακτικών και η ορθή εφαρμογή τους κατά την άσκηση της γεωργικής δραστηριότητας και, συγχρόνως, η βελτιστοποίηση της χρήσης των πόρων της EE.
Ως στόχοι σε θέματα εμπορίου και προώθησης εξαγωγών, αναφέρονται οι εξής:
– Η εξυγίανση των όρων ανταγωνισμού στο εμπόριο των αγροτικών προϊόντων και η διευκόλυνση των επιχειρήσεων στην άσκηση της εμπορικής δραστηριότητας.
– Οι προτελωνειακές και τελωνειακές διαδικασίες εκτός από τους απαραίτητους ελέγχους να διευκολύνουν τη λειτουργία των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον χώρο του εξωτερικού εμπορίου.
– Η βελτιστοποίηση της συνέργειας και της αποτελεσματικότητας των επιμέρους λειτουργιών της εμπορίας με προσανατολισμό τις εξαγωγές.
Σημαντικό μέτρο για την προώθηση και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών προϊόντων είναι τα συγχρηματοδοτούμενα «προγράμματα προώθησης στην εσωτερική αγορά της Ε.Ε. και σε τρίτες χώρες». Η στόχευση των ενεργειών είναι πολλαπλή και αφορά:
– στην αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τα πλεονεκτήματα των γεωργικών προϊόντων της Ε.Ε. και τα υψηλά πρότυπα των μεθόδων παραγωγής,
– στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της κατανάλωσης γεωργικών προϊόντων και ορισμένων προϊόντων διατροφής της Ε.Ε. και τη βελτίωση της προβολής τους,
– στην αύξηση της ευαισθητοποίησης και της αναγνώρισης σχετικά με τα ενωσιακά συστήματα ποιότητας,
– στην αύξηση του μεριδίου αγοράς των σχετικών προϊόντων της Ε.Ε. με έμφαση στις αγορές των τρίτων χωρών με δυνατότητες ανάπτυξης και
– στην αποκατάσταση των κανονικών συνθηκών της αγοράς σε περίπτωση διατάραξής τους.
Με το νέο πλαίσιο, από 1/12/2015, αυξάνονται τα διαθέσιμα κονδύλια της Ε.Ε. από 61 εκατ. ευρώ το 2013 σε 200 εκατ. ευρώ το 2019.
Συγχρόνως, αυξάνεται το ποσοστό συγχρηματοδότησης της Ε.Ε., ενώ καταργείται η εθνική συγχρηματοδότηση. Η Ελλάδα, σήμερα, υλοποιεί πάνω από 40 απλά και διακρατικά προγράμματα, προϋπολογισμού πάνω από 135 εκατ. ευρώ, προωθώντας κύρια αγροτικά προϊόντα όπως:
νωπά και μεταποιημένα οπωροκηπευτικά, ελαιόλαδο, επιτραπέζιες ελιές, φέτα, σταφίδα κ.ά. Επιπλέον, στο πλαίσιο της κοινής οργάνωσης της αμπελοοινικής αγοράς, υλοποιούνται πάνω από 50 προγράμματα του μέτρου «προώθηση οίνου σε αγορές τρίτων χωρών», συνολικού ετήσιου προϋπολογισμού 16 εκατ. ευρώ σε βασικές χώρες στόχους.
Η συμβολή των ανωτέρω χρηματοδοτικών εργαλείων κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική και αποτελεσματική, δεδομένου ότι έχει ενδυναμώσει το εξαγωγικό εμπόριο κατά όγκο και αξία στις υφιστάμενες-παραδοσιακές αγορές των ελληνικών αγροτικών προϊόντων και έχει δημιουργήσει προϋποθέσεις επέκτασης σε αρκετές νέες διεθνείς αγορές.
Ξεκινάμε την υλοποίηση της στρατηγικής μας έχοντας δύο βασικά εργαλεία, το νέο ΠΑΑ και το νέο πλαίσιο λειτουργίας του συνεργατισμού στον χώρο. Θα συνεργαστούμε με τους αγρότες για να πετύχουμε όχι μόνο την απορρόφηση των πόρων, συνολικής επενδυτικής δαπάνης 6 δις ευρώ, αλλά, κυρίως, την αποτελεσματικότητα. Υπηρετούμε το μέλλον του αγροτικού χώρου, ανταποκρινόμενοι στις απαιτήσεις της εποχής μας. Δίνουμε ιδιαίτερο βάρος στις οργανώσεις παραγωγών, γιατί αυτές μπορούν να λειτουργήσουν και με επιχειρηματική αντίληψη, που είναι, πλέον, αναγκαία στο ανταγωνιστικό περιβάλλον που ολοένα και εδραιώνεται στον αγροτικό χώρο.
Ειδικότερα, βασική προτεραιότητα, μεταξύ των άλλων, της στρατηγικής για την αγροτική ανάπτυξη αποτελεί η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας του αγροδιατροφικού συστήματος και η ενίσχυση της αξίας αλυσίδας των εγχώριων αγροτικών προϊόντων. Η εν λόγω προτεραιότητα, προσεγγίζεται μέσα από:
– την ενθάρρυνση, αφενός ιδιωτικών επενδύσεων με στόχο τον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και την καθετοποίηση της παραγωγής τους σε προϊόντα με συγκριτικό πλεονέκτημα και αφετέρου βασικών δημοσίων υποδομών όπως για την εξασφάλιση προσβασιμότητας, την εξοικονόμηση και αξιοποίηση των υδατικών τους πόρων κ.λπ., με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας, αλλά και την περαιτέρω τουριστική, περιβαλλοντική ή και άλλη αξιοποίηση των αγροτικών περιοχών,
– την παροχή κινήτρων για την καλύτερη οργάνωση των παραγωγών σε υγιή συλλογικά σχήματα, προκειμένου να επιτευχθεί αποτελεσματικότερη διαχείριση, αμεσότερη συμμετοχή και πρόσβασή τους σε αγορές, προμηθευτές και επενδύσεις, καθώς και αυξημένη διαπραγματευτική ισχύ έναντι των μεσαζόντων και των προμηθευτών,
– την αναδιάρθρωση των βασικών παραγωγικών κλάδων και τομέων της αγροτικής οικονομίας και τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας, με στόχο τη μείωση του κόστους εισροών και την αύξηση της παραγωγικότητας και
– τη δημιουργία βιώσιμων δομών συμβουλευτικής υποστήριξης των παραγωγών, μεταφοράς γνώσης και ενημέρωσης, κατάρτισης και επαγγελματικής εκπαίδευσης καθώς και προώθησης καινοτομιών μέσω συμπράξεων με επιστημονικούς φορείς και φορείς της αγοράς, αξιοποιώντας με τον καλύτερο τρόπο το εγχώριο επιστημονικό και γεωτεχνικό δυναμικό καθώς και τα αποτελέσματα της εφαρμοσμένης γεωργικής έρευνας. Σημειώνεται ότι ιδιαίτερη μέριμνα θα ληφθεί για την ενίσχυση του κλάδου της κτηνοτροφίας, μέσω ειδικών κριτηρίων επιλογής για συγκεκριμένες δράσεις.
Όλα τα ανωτέρω επιδιώκεται να επιτευχθούν στο πλαίσιο υλοποίησης των εξής Μέτρων και Υπο-μέτρων του ΠΑΑ 2014-2020:
Μέτρο 1: Δράσεις μεταφοράς γνώσεων και ενημέρωσης.
Μέτρο 2: Συμβουλευτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες διαχείρισης γεωργικής εκμετάλλευσης και υπηρεσίες αντικατάστασης στην εκμετάλλευση.
Υπο-μέτρο 4.1: Στήριξη για επενδύσεις σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις (Σχέδια Βελτίωσης).
Υπο-μέτρο 4.2: Στήριξη σε επενδύσεις για τη μεταποίηση, εμπορία και ανάπτυξη των γεωργικών προϊόντων που υπάγονται στο Παράρτημα I της Συνθήκης.
Μέτρο 9: Σύσταση ομάδων και οργανώσεων παραγωγών στους τομείς γεωργίας και της δασοκομίας.