Ενα από τα µεγαλύτερα και λιγότερο προβεβληµένα προβλήµατα της χώρας µας στα χρόνια των µνηµονίων είναι η συνεχής φυγή νέων ανθρώπων και ιδίως επιστηµόνων στο εξωτερικό προς αναζήτηση εργασίας. Περισσότεροι από 230.000 νέοι έφυγαν από την Ελλάδα µεταξύ 2009 και 2014, µε τη µεγάλη τους πλειονότητα να διαθέτει σηµαντική εξειδίκευση και «δυνατά» βιογραφικά. Πρόκειται για µια µεγάλη και διαρκή «αιµορραγία» προσωπικού υψηλού επιπέδου. Γιατί βέβαια η εκροή ανθρώπινου κεφαλαίου εστιάζεται κυρίως στους αρτιότερα εκπαιδευµένους εργαζοµένους, που αναζητούν σε άλλες χώρες καλύτερες συνθήκες διαβίωσης µε υψηλότερες αµοιβές και προοπτική κοινωνικής και οικονοµικής ανέλιξης, που φαντάζει αδύνατη σήµερα στην Ελλάδα της κρίσης…
Η ΧΩΡΑ ΜΑΣ είναι εδώ και µερικά χρόνια παγκόσµια πρωταθλήτρια στην ανεργία των πτυχιούχων, µε µεγάλη διαφορά από την Ισπανία, την Τουρκία και την Ιταλία που ακολουθούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι µόνο το 2014 οι Ελληνες που συµπλήρωσαν το ευρωπαϊκό βιογραφικό σηµείωµα (Europass CV) -το οποίο αποτελεί «διαβατήριο» για την ευρωπαϊκή αγορά εργασίας- ήταν 341.334, µε τη συντριπτική τους πλειονότητα να βρίσκεται στην πλέον παραγωγική ηλικία: Το 84% από αυτούς κινείται µεταξύ 21 και 35 ετών! Σύµφωνα µάλιστα µε στοιχεία του ευρωπαϊκού οργανισµού Cedefop για τους χρήστες της ηλεκτρονικής πύλης Europass, που παρέχει πληροφορίες σχετικά µε θέσεις εργασίας στην Ε.Ε., ο αριθµός των Ελλήνων που αναζητούν την τύχη τους εκτός συνόρων αυξάνεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια. Κατά τη διάρκεια της πενταετίας 2010-2014, που η χώρα βίωσε δεινή οικονοµική κρίση, συνολικά 907.701 Ελληνες διερεύνησαν τις πιθανότητες εργασίας στο εξωτερικό, συµπληρώνοντας βιογραφικά.
Η ΦΥΓΗ ανθρώπινου «κεφαλαίου» έχει προσλάβει διαστάσεις αιµορραγίας για την Ελλάδα, που χάνει την αφρόκρεµα, σχολίασε πρόσφατα το πρακτορείο Bloomberg. Το «brain drain», όπως είναι ο αντίστοιχος όρος που υιοθετήθηκε κατά τη δεκαετία του ‘60 στη Βρετανία για τις ορδές των επιστηµόνων που έφευγαν από τη χώρα για τη Βόρεια Αµερική, έχει βαρύτατες συνέπειες για την οικονοµία. Χάνοντας τους καλύτερους εργαζοµένους της µια χώρα έχει λιγότερα φορολογικά έσοδα και στερείται πιθανούς επιχειρηµατίες, για να µην αναφέρει κανείς το γεγονός ότι εξαντλείται η αυτοπεποίθηση µιας χώρας, υπογραµµίζει το Bloomberg. Και βέβαια, η µετανάστευση των νέων έχει σηµαντικές επιπτώσεις και στο ασφαλιστικό µας σύστηµα, όπως εύστοχα σηµειώνει σε έκθεσή της η Alpha Bank, καθώς οι επιστήµονες που φεύγουν θα µπορούσαν να ενισχύουν σηµαντικά µε τις εισφορές τους τα ταµεία.
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ, όµως, οι βασικοί λόγοι της συνεχούς εκροής του επιστηµονικού και εξειδικευµένου εργατικού δυναµικού από τη χώρα µας; Είναι µόνον οικονοµικοί; Σχετίζονται µόνον µε την αλµατώδη αύξηση του ποσοστού της ανεργίας, µε την αδυναµία της συρρικνωµένης µετά την κρίση εσωτερικής µας αγοράς να απορροφήσει τόσους επιστήµονες όσους στο πρόσφατο παρελθόν και µε τη σηµαντική πτώση του διαθέσιµου εισοδήµατος των ελληνικών νοικοκυριών ή υπάρχουν και άλλες εξίσου σηµαντικές αιτίες; ∆υστυχώς, οι λόγοι δεν είναι µόνον οικονοµικοί. Είναι ευρύτεροι και συνδέονται, όπως προκύπτει από µια ενδιαφέρουσα έρευνα της Κάπα Research, τόσο µε την αναζήτηση µιας καλύτερης ποιότητας ζωής, όσο και µε τη διασφάλιση ενός εργασιακού περιβάλλοντος που να λειτουργεί µε αξιοκρατία και όχι «αλά ελληνικά»!
ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΑ, η απουσία σοβαρού εθνικού αναπτυξιακού σχεδίου, που να δηµιουργεί στους νέους ανθρώπους τη βάσιµη ελπίδα ότι θα έχουν σηµαντικές ευκαιρίες στο µέλλον αν αποφασίσουν να µείνουν και να εργαστούν στην πατρίδα τους, είναι ο πιο σηµαντικός λόγος που τους οδηγεί στην έξοδο από τη χώρα! «∆εν βλέπουν φως», όπως λένε χαρακτηριστικά… ∆εν υπάρχει συλλογικό κοινωνικό όραµα ανάδειξης των αρίστων! Αντίθετα, στον δηµόσιο βίο εξακολουθούν να επικρατούν οι µέτριοι, που διαθέτουν πολιτικό µέσο… Τέλος, εξαιρετικά αρνητικοί παράγοντες για την παραµονή και δραστηριοποίηση των νέων στη χώρα είναι επίσης η υπέρµετρη φορολόγηση, η αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων, αλλά και η έλλειψη πόρων και υποδοµών.
ΟΛΑ ΑΥΤΑ οδηγούν όσους φεύγουν -και ιδίως τους καλύτερα εκπαιδευµένους και εξειδικευµένους εξ αυτών- στην απόφαση να µείνουν µόνιµα στις νέες τους εστίες και να µην επιστρέψουν στην Ελλάδα. Και βέβαια η φυγή ολοένα και περισσότερων νέων επιστηµόνων δηµιουργεί έναν φαύλο κύκλο αποδυνάµωσης της ελληνικής οικονοµίας από τις πλέον υγιείς δυνάµεις της, από αυτές δηλαδή που θα µπορούσαν να «γυρίσουν» το παιχνίδι, φέρνοντας έναν νέο «αέρα» καινοτοµίας, δηµιουργικότητας και εντέλει ανάπτυξης. Μήπως, λοιπόν, είναι η ώρα να συζητήσουµε επιτέλους το µεγάλο και κρίσιµο αυτό εθνικό θέµα; Μήπως είναι η ώρα να εργαστούµε για τη δηµιουργία ενός νέου αξιοκρατικού συστήµατος, που θα δίνει ελπίδα και προοπτική και θα παρέχει σοβαρά κίνητρα παραµονής στους άξιους νέους επιστήµονές µας; Μήπως είναι η ώρα να σταµατήσουµε να «χαρίζουµε» τα καλύτερα ελληνικά µυαλά στους ξένους;
στο 