Αρθρο του Παναγιώτη Λιαργκόβα *
Η νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έχει να αντιμετωπίσει ένα ασφυκτικό πλαίσιο διαπραγμάτευσης με τους Ευρωπαίους εταίρους. Πρέπει να δοθούν απαντήσεις σε τρία κρίσιμα ερωτήματα:
(α) Ποιους στόχους μπορεί ή πρέπει να επιδιώξει η νέα ελληνική κυβέρνηση λαμβάνοντας υπόψη το υπάρχοντα θεσμικά και πολιτικά δεδομένα της ΕΕ;
(β) Τι περιθώρια υπάρχουν για να διορθώσει το διαπραγματευτικό πλαίσιο όπως αυτό διαμορφώθηκε έως τα μέσα Δεκεμβρίου 2015; Σε άλλη διατύπωση, τι δυνατότητες υπάρχουν για μια εναλλακτική ελληνική πρόταση και πολιτική και την αποδοχή της από τους εταίρους;
(γ) Ποιο είναι το μείζον «διακύβευμα»;
Οι στόχοι που πρέπει να τεθούν είναι αλληλένδετοι και προσδιορίζουν εν πολλοίς τις απαντήσεις και στα υπόλοιπα ερωτήματα.
Ο πρώτος στόχος είναι να αποφευχθεί η έξοδος από την Ευρωζώνη. Πρέπει επίσης να υπάρξει συμφωνία για διορθώσεις και εφαρμογή του ισχύοντος (έως τέλη Φεβρουαρίου μετά την παράταση που δόθηκε) προγράμματος οικονομικής προσαρμογής («μνημονίου»).
Πιθανόν θα ζητηθεί νέα παράταση ενός ή περισσότερων μηνών ώστε η νέα κυβέρνηση να προετοιμάσει τη νέα φάση διαπραγμάτευσης.
Τότε θα ολοκληρωθεί η αξιολόγηση του τρέχοντος προγράμματος, όπως απαιτεί η τρόϊκα και θα συνεχισθεί η χρηματοδότηση της χώρας από ΔΝΤ, ΕΕ και ΕΚΤ (καταβολή των υπολοίπων δόσεων και άνοιγμα προληπτικής πιστωτικής γραμμής).
Από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, το επικαιροποιημένο πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης περιέχει προτάσεις που (μπορούν να) εντάσσονται στο πλαίσιο διαπραγμάτευσης. Ορισμένες είναι συμβατές με το γενικότερο πλαίσιο (μέτρα στήριξης των ΜμΕ, αναστολή πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, συγχωνεύσεις υπουργείων, αποσυμφόρηση από στρατιές συμβούλων κλπ, εξυγίανση του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου κ.α.).
Άλλες προτάσεις που έχουν ως στόχο την αρχιτεκτονική και την πολιτική της ΕΕ συμπίπτουν με ιδέες που κυκλοφορούν σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωζώνης, ήδη εφαρμόζονται (ποσοτική χαλάρωση, σχέδιο Ντράγκι) ή προτείνονται από αυτά (πρωτογενή πλεονάσματα χωρίς να συνυπολογισθούν οι κρατικές επενδύσεις) και μπορεί με κάποια μορφή να συμφωνηθούν σε βάθος χρόνου.
Διαπραγματεύσιμο είναι επίσης το απαιτούμενο ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων και κάποιας μορφής αναδιάρθρωση του χρέους. Όμως θα υπάρξουν δυσκολίες σε σχέση με πολλούς νόμους που έχουν ήδη ψηφισθεί σε εφαρμογή του «μνημονίου» και με συγκεκριμένα προαπαιτούμενα (αγορές εργασίας, ιδιωτικοποιήσεις).
Συνολικά, υπάρχουν περιθώρια συμβιβασμού προς μια νέα συμφωνία: Θα μπορούσε να περιλάβει:
(α) ανακατανομή των βαρών της οικονομικής προσαρμογής με καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και εξοικονομήσεις μέσω της καθιέρωσης εισοδηματικών κριτηρίων σε πάσης φύσης ρυθμίσεις και παροχές ώστε να απελευθερωθούν πόροι για τη στήριξη ευπαθών κοινωνικών ομάδων,
(β) κάποιες κρίσιμες μεταρρυθμίσεις (γραφειοκρατία, διαφθορά, περαιτέρω εκλογίκευση του ρυθμιστικού συστήματος, επιτάχυνση της δικαιοσύνης, χωροταξία) και
(γ) αναδιάρθρωση του χρέους.
Τέλος, πρέπει να συμφωνηθεί ένα πρόγραμμα ανάπτυξης και μεταρρυθμίσεων για τα επόμενα χρόνια. Αυτό θα περιλάβαινε:
(α) μερικές από τις μεταρρυθμιστικές εκκρεμότητες του παρελθόντος,
(β) ένα αναπτυξιακό σχέδιο με σαφείς προτεραιότητες και μέσα για την επίτευξή του.
Ο Παναγιώτης Λιαργκόβας είναι Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, συντονιστής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή.
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Αγορά»
στο 