Εθνική πρόταση για το χρέος
του Παναγιώτη Λιαργκόβα, Καθηγητή του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, συντονιστή του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή
Όλοι δέχονται ότι η βασικότερη προϋπόθεση για τη μελλοντική ανάπτυξη της χώρας, είναι η επίλυση του ζητήματος του χρέους. Για την εξυπηρέτηση ενός πολύ υψηλού χρέους απαιτούνται κεφάλαια τα οποία διαφορετικά θα μπορούσαν να κατευθυνθούν στις δημόσιες επενδύσεις, να αυξήσουν την απασχόληση και να βελτιώσουν τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας μας. Τώρα γίνεται το ακριβώς αντίθετο: το χρέος επικρέμεται ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από την ελληνική οικονομία, επηρεάζει αρνητικά τις προσδοκίες των οικονομικών παραγόντων, δυσκολεύει την επιστροφή στις αγορές και εμποδίζει την ανάπτυξη. Είναι επομένως απαραίτητο να λυθεί το συντομότερο δυνατό.
Η κυβέρνηση έχει εγκλωβιστεί στην εξής αντίφαση: από τη μια μεριά ισχυρίζεται ότι το χρέος της χώρας είναι βιώσιμο. Από την άλλη θεωρεί ότι, εφόσον η χώρα πέτυχε πρωτογενή πλεονάσματα, οι δανειστές μας θα πρέπει να ασχοληθούν, όπως άλλωστε έχουν υποσχεθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Νοεμβρίου 2012, με την επίλυση του ζητήματος του χρέους. Είναι προφανές ότι η μία θέση αποδυναμώνει την άλλη: αφού είναι βιώσιμο το χρέος, γιατί να επιλυθεί; Αντιλαμβάνομαι ότι η θέση της κυβέρνησης περί βιωσιμότητας του χρέους είναι τεχνική, δηλαδή αναγκάζεται να το πει γιατί το ΔΝΤ δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει ένα πρόγραμμα εάν το χρέος της χώρας δεν είναι βιώσιμο. Πιστεύω ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να απεγκλωβιστεί από την αντίφαση αυτή εάν υιοθετούσε την άποψη ότι το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι βιώσιμο με «αριθμητικούς» όρους, όχι όμως με πραγματικούς. Για να το πω αλλιώς, προκειμένου να φτάσουμε στο επιθυμητό 110% του ΑΕΠ το 2022, χρειάζεται ένας συνδυασμός πολύ υψηλών ρυθμών μεγέθυνσης και πρωτογενών πλεονασμάτων για πολλά χρόνια, που όμως δεν είναι ρεαλιστικό να υποθέσουμε ότι θα επιτευχθούν. Θα προϋπέθετε επίσης δυνατότητα αναχρηματοδότησης από τις αγορές με ανεκτούς όρους, δηλαδή με χαμηλά επιτόκια που και αυτά δεν είναι σίγουρο ότι θα υπάρχουν στο μέλλον.
Το επόμενο βήμα μετά την αναγνώριση από πλευράς κυβέρνησης ότι το χρέος σε πραγματικούς όρους, δεν είναι βιώσιμο, είναι η διαμόρφωση μιας κοινής-εθνικής πρότασης με συγκεκριμένο περιεχόμενο και πολιτική δέσμευση για μακρύ χρονικό διάστημα. Η πρόταση πρέπει να βασίζεται σε ρεαλιστικά και επεξεργασμένα σε ευρωπαϊκό επίπεδο σενάρια. Δηλαδή θα βασίζεται στην άποψη ότι το ζήτημα του χρέους δεν είναι ελληνικό μόνο ζήτημα, αλλά καθαρά ευρωπαϊκό καθότι δεν είμαστε η μόνη χώρα που αντιμετωπίζει χρέος πάνω από το 100% του ΑΕΠ. Το πρόβλημα του χρέους είναι ένα ευρωπαϊκό πολιτικό ζήτημα που έχει ανάγκη τεχνοκρατικής υποστήριξης, όχι το αντίστροφο. Δεν μένει παρά να συστρατευτούμε όλοι μαζί (κυβέρνηση, κόμματα, ανεξάρτητοι φορείς) για έναν εθνικό σκοπό.
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Αγορά»
στο 