Καταλύτης ανάπτυξης η αξιοποίηση δημοσίων ακινήτων και υποδομών;

Του Μάνου Κρανίδη*
 
*Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc
 
Πρόεδρος της Ένωσης Ιδιοκτητών Ακινήτων Βορειοανατολικών Προαστίων Αττικής (ΕΝΙΒΟΠΑ)
Twitter: @mkranidis
 
Η αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, και ειδικά της ακίνητης περιουσίας και των υποδομών (αεροδρόμια, λιμάνια, μαρίνες, κλπ), είναι κορυφαίας σημασίας για την μελλοντική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Η σχετική διαχρονική αδράνεια αποτελεί ένα κορυφαίο «σκάνδαλο» της περιόδου της 40ετούς μεταπολίτευσης με την τραγική κατάληξη και αναποτελεσματικότητα της περιόδου των μνημονίων, 2010-2015. Σήμερα, χιλιάδες δημόσια ακίνητα και σημαντικές υποδομές ακόμη παραμένουν αναξιοποίητα και απαξιωμένα. Η καταπάτηση του 40% των δημοσίων ακινήτων αναδεικνύει περίτρανα την διαχρονική αβελτηρία. Σήμερα, η ευρεία αξιοποίηση, μέσω της προσέλκυσης υγιών επενδυτικών κεφαλαίων, των δημοσίων ακινήτων και υποδομών είναι  η μεγάλη πρόκληση της επόμενης κρίσιμης περιόδου.
 
Για να είναι υπάρξει μέσω της αξιοποίησης δημόσιων ακινήτων ή υποδομών η ελπίδα επίτευξης σοβαρών αναπτυξιακών ωφελειών είναι απαραίτητες ορισμένες προϋποθέσεις. Κατά αρχάς είναι σημαντική η άμεση αλλαγή νοοτροπίας της αδράνειας με την υιοθέτηση μιας κοινής λογικής «Κανένα δημόσιο ακίνητο κενό ή αναξιοποίητο, όλα να προσφέρουν στα δημόσια οικονομικά ή στην ανάπτυξη ανάλογα με την αξία και τα χαρακτηριστικά τους». Επίσης αλλαγή της νοοτροπίας με την διακοπή των πολιτικών παρεμβάσεων, των περιορισμό της εμπλοκής αναποτελεσματικών κρατικών φορέων με το ζήτημα και της κατασπατάλησης της δημόσιας περιουσίας.
 
Εξίσου κομβικής σημασίας είναι η εφαρμογή μέτρων ανόρθωσης της οικονομίας αλλά και ειδικά της αγοράς ακίνητης περιουσίας. Έτσι μπορεί σταδιακά να δημιουργηθεί ένα κλίμα επενδυτικής εμπιστοσύνης και να στηριχθούν οι αξίες των δημοσίων ακινήτων, οι οποίες σταθερά μειώνονται όσο απαξιώνονται τα ιδιωτικά ακίνητα. Επίσης θα διανοιχθούν μεγαλύτερες δυνατότητες διαπραγμάτευσης καλύτερων όρων αξιοποίησης δημοσίων ακινήτων ή υποδομών και κατ’ επέκταση δημιουργίας υπεραξιών και ανάπτυξης για την οικονομία. Με δεδομένη την εκτιμώμενη φετινή ύφεση και το συμφωνημένο βεβαρυμμένο φορολογικό πλαίσιο του 3^ου Μνημονίου, ρεαλιστικά μέτρα ανόρθωσης είναι ο δραστικός περιορισμός της γραφειοκρατίας, η καταπολέμηση των κρατικών εστιών διαφθοράς, η αποκατάσταση χρηματοδοτικών εργαλείων όπως ο Αναπτυξιακός Νόμος και η τραπεζική ρευστότητα, η δημιουργία κινήτρων για νέες επενδύσεις και η καθολική ενίσχυση του brand name της ελληνικής οικονομίας ως ελκυστικός διεθνής επενδυτικός προορισμός.
 
Μια σοβαρή στρατηγική για την αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας και υποδομών είναι η επιλογή της μακροχρόνιας παραχώρησης ή μίσθωσης τους. Στόχος η δημιουργία σταθερών εσόδων (πχ ενοίκιο, φόροι) για το ελληνικό κράτος, η προσέλκυση μακροπρόθεσμων αναπτυξιακών επενδύσεων και η λογική απόδοση για τους επενδυτές. Είναι μια σπουδαία εναλλακτική, ειδικά για ακίνητα ή υποδομές υψηλής εύλογης αξίας, αφού σήμερα η επιθυμητή τιμή πώλησης τους είναι σήμερα ανέφικτη. Η ενεργοποίηση αξιόπιστων επενδυτών, ελληνικής η διεθνούς προέλευσης, είναι σημαντική. Μάλιστα, απαιτούνται πλέον ρεαλιστικά μακροπρόθεσμα επενδυτικά πλάνα με προώθηση καινοτόμων παραγωγικών δραστηριοτήτων, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, μεταφορά τεχνογνωσίας, εκσυγχρονισμό των υπό παραχώρηση υποδομών και βέβαια διάχυση της ανάπτυξης στην ελληνική οικονομία και ειδικά στο μικρομεσαίο τομέα. Ταυτόχρονα η ελληνική πολιτεία, σε όλες τις εκφάνσεις, οφείλει ως ιδιοκτήτης οφείλει να αποκαταστήσει την χαμένη κρατική αξιοπιστία και να υποστηρίξει πλήρως τους νέους επενδυτές, οι οποίοι σήμερα σίγουρα ρισκάρουν σημαντικά τοποθετώντας μακροχρόνια τα κεφάλαια τους στην ελληνική οικονομία. Αλλά η ελληνική οικονομία για να αναπτυχθεί χρειάζεται το οξυγόνο των νέων επενδύσεων και τα δημόσια ακίνητα είναι ένα εργαλείο που μπορεί να φέρει αυτές τις επενδύσεις. Η πολιτεία και οι νέοι επενδυτές, σε μια win-win σχέση αμοιβαίου συμφέροντος, να λειτουργήσουν επιτυχημένα δημιουργώντας αποδόσεις και τελικά υπεραξίες που θα ενσωματωθούν στην αξία της δημόσιας κοινής ακίνητης περιουσίας.
 
Το νέο Υπέρ-Ταμείο Αξιοποίησης Δημόσιας Περιουσίας πρέπει να λειτουργήσει αποτελεσματικά, με πλήρη διαφάνεια, διοικητική ανεξαρτησία, ρεαλιστικό σχέδιο, και άμεση δράση για να φέρει ένα σαφές δυναμικό αναπτυξιακό αποτύπωμα στην ελληνική οικονομία. Η κυβέρνηση οφείλει επιτέλους να δημιουργήσει μια αποτελεσματική δομή, να την υποστηρίξει σθεναρά, και βέβαια να την ελέγξει ουσιαστικά. Τα άλογα νομοθετικά και γραφειοκρατικά εμπόδια πρέπει να υπερκεραστούν. Την ίδια στιγμή, οι πολίτες πρέπει να ενημερώνονται συνεχώς και ουσιαστικά για την πορεία της αξιοποίησης της κοινής περιουσίας τους. Το νέο Υπέρ-Ταμείο δεν πρέπει να είναι μια αδιάφορη επιχείρηση που λειτουργεί εν κρυπτό αλλά να γίνει, μέσω της δράσης του, τελικά αντιληπτό ως ένα αναπτυξιακό εργαλείο της κυβέρνησης και των πολιτών. Οφείλει να παίξει τον ρόλο του ενεργού και αποτελεσματικού θεματοφύλακα και διαχειριστή της κοινής δημόσιας περιουσίας. Έτσι μπορεί να μετατραπεί από ένα αγκάθι σε ένα σοβαρό πλεονέκτημα και ουσιαστική κοινωνική κατάκτηση για το αναπτυξιακό μέλλον μας, έστω και στο πλαίσιο του 3^ου Μνημονίου.
 
Εν κατακλείδι η επιτάχυνση της ανάπτυξης μέσω της αξιοποίησης δημόσιας περιουσίας είναι ακόμα εφικτή, παρόλο τις σημερινές ασφυκτικές πολιτικοοικονομικές συνθήκες. Κολοσσιαία εμπόδια παραμένουν η πολιτική αβεβαιότητα, η χαμηλή εμπιστοσύνη, η καταρρακωμένη ψυχολογία, η οικονομική αβεβαιότητα, το υπέρογκο δημόσιο χρέος, τα capital control και η συνεχιζόμενη ύφεση. Η κοινωνική βούληση υπάρχει, μένει η σαφής, συνεκτική, συναινετική και σταθερή κυβερνητική δράση για να γίνει πραγματικότητα η ουσιαστική αξιοποίηση της δημόσιας και κοινής περιουσίας. Σε κάθε εποχή και για κάθε ζήτημα υπάρχουν οι ενδεδειγμένες λύσεις αρκεί οι κυβερνώντες, οι επενδυτές και οι πολίτες να υιοθετούν αντισυμβατικά την κοινή λογική μετατρέποντας την ελπίδα σε πραγματικότητα!