Οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων μπορεί να «κουρεύτηκαν» κατά 4% έως 19% όμως οι στρεβλώσεις στην κτηματαγορά παραμένουν.
Το άνοιγμα της «ψαλίδας» μεταξύ αντικειμενικών και εμπορικών τιμών, σύμφωνα με την Ημερησία, παραμένει τεράστιο κυρίως στις λεγόμενες ακριβές περιοχές του λεκανοπεδίου. Και αυτό γιατί τα τελευταία χρόνια της κρίσης στις περισσότερες περιοχές της χώρας οι εμπορικές τιμές των ακινήτων έχουν υποχωρήσει σημαντικά με αποτέλεσμα οι αντικειμενικές αξίες να τις ξεπερνούν και πάνω από 50%.
Ακόμη και μετά την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών που έγινε και ισχύει από τις 21 Μαίου 2015, αυτές παραμένουν σε πολλές περιοχές υψηλότερες των εμπορικών τιμών σε ποσοστά 40%, 50%, 60% και 70% .
Από τα στοιχεία που επεξεργάστηκε η «ΗτΣ» για την Αττική μετά την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών προκύπτουν τα εξής:
Στις μεσαίες περιοχές του λεκανοπεδίου, η «ψαλίδα» μεταξύ μέσης αντικειμενικής αξίας και μέσης εμπορικής τιμής έχει μικρύνει.
Πιο συγκεκριμένα, η μικρότερη διαφορά μεταξύ μέσης αντικειμενικής αξίας και μέσης εμπορικής τιμής καταγράφεται στη Δάφνη όπου η διαφορά από 20% έπεσε στο 2,5%, στην Πετρούπολη όπου από 30,56% μειώθηκε στο 5,56%, στον Άγιο Δημήτριο με τη διαφορά να διαμορφώνεται στο 7,5% από 25%.
Για παράδειγμα στη Δάφνη η μέση αντικειμενική αξία ήταν 1.200 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο και μετά τη μείωση προσγειώθηκε στα 1.025 ευρώ όταν η μέση εμπορική αξία έχει διαμορφωθεί στα 1.000 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο.
Η «ψαλίδα» έχει κλείσει σημαντικά και σε άλλες περιοχές όπως στο Γαλάτσι, στο Μαρκόπουλο, στο Περιστέρι, στο Πέραμα, στα Μελίσσια, στην Παιανία, στη Νέα Ιωνία, στο Γέρακα, στην Νέα Σμύρνη αλλά και στα Βριλήσσια καθώς η διαφορά μεταξύ αντικειμενικής και εμπορικής βρίσκεται πλέον κάτω από 20%.
Σε αρκετές περιοχές κυρίως τα λεγόμενα ακριβά προάστια οι αντικειμενικές αξίες παραμένουν σε υψηλά επίπεδα υπερβαίνοντας τις τιμές που επικρατούν στην αγορά.
Μεγάλες διαφορές μεταξύ των δυο τιμών (αντικειμενικών και εμπορικών αξιών) καταγράφονται σε αρκετές περιοχές του Λεκανοπεδίου με τις μεγαλύτερες άνω του 30% να παρατηρούνται στο Χολαργό, το Μαρούσι, τη Κηφισιά, τη Βούλα, το Παλαιό Φάληρο, τη Γλυφάδα, την Εκάλη, τη Βουλιαγμένη, τον Πειραιά αλλά και το Μοσχάτο και την Καλλιθέα.
Για παράδειγμα στην Κηφισιά η διαφορά μεταξύ αντικειμενικής και εμπορικής τιμής από 64% που ήταν μετά την μείωση των τιμών ζώνης μειώθηκε ελαφρώς στο 57,81%. Στη Γλυφάδα η διαφορά από 70,83% που ήταν, περιορίστηκε στο 62,5% διατηρώντας τις στρεβλώσεις στην αγορά των ακινήτων αλλά και τις φορολογικές αδικίες για τους φορολογούμενους οι οποίοι πληρώνουν τους φόρους μεταβίβασης με βάση την πλασματική αντικειμενική αξία και όχι την πραγματική τιμή.
Για να κλείσουν αυτές οι διαφορές θα έπρεπε η μείωση των αντικειμενικών αξιών να έφθανε το 50% ή και παραπάνω. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη αφού στις περισσότερες περιοχές με τιμή ζώνης από 1.000 έως 3.000 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο η μείωση ήταν 10% – 19% ενώ σε περιοχές με αντικειμενική αξία έως 650 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο και με τιμή ζώνης άνω των 3.900 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο το υπουργείο Οικονομικών αποφάσισε να διατηρήσει αμετάβλητες τις αντικειμενικές αξίες.
Επομένως οι στρεβλώσεις στην αγορά των ακινήτων συνεχίζονται καθώς και οι φορολογικές αδικίες, ενώ όσοι αποκτήσουν ακίνητο είτε με αγορά ή γονική παροχή ή δωρεά ή κληρονομιά θα έχουν μικρό ή καθόλου φορολογικό όφελος.
Τεκμήρια διαβίωσης
Αναπροσαρμογή και στα τεκμήρια διαβίωσης για τις κατοικίες χιλιάδων φορολογούμενων επιφέρουν οι νέες αντικειμενικές αξίες.
Η μείωση των τεκμηρίων φθάνει το 28,57% και θα πρέπει να εφαρμοστεί για το διάστημα από 21 Μαίου έως το τέλος Δεκεμβρίου 2015.
Η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει ότι τα ποσά των αντικειμενικών δαπανών ή τεκμηρίων διαβίωσης για τα διαμερίσματα και τις μονοκατοικίες που χρησιμοποιούν οι φορολογούμενοι κλιμακώνονται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των συγκεκριμένων ακινήτων.
Ειδικότερα, τα τεκμήρια προσαυξάνονται κατά 40% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενική τιμή ζώνης πάνω από 2.800 ευρώ και έως 4.999 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. Σε όσες περιοχές οι αντικειμενικές αξίες μετά τις μειώσεις πέφτουν κάτω από το όριο των 2.800 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, τα τεκμήρια διαβίωσης των κατοικιών μειώνονται αυτόματα κατά ποσοστό 28,57%. Η μείωση των τεκμηρίων διαβίωσης θα πρέπει να ισχύσει αναδρομικά από την 21η Μαϊου 2015 που πρέπει να εφαρμοστούν οι νέες μειωμένες αντικειμενικές αξίες.
Συνεπώς, για χρονικό διάστημα 7 μηνών εντός του 2015, από το τέλος Μαϊου έως το τέλος Δεκεμβρίου, τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης των κατοικιών θα πρέπει να ληφθούν υπόψη μειωμένα κατά 28,57% στις περιοχές όπου οι αντικειμενικές αξίες πέφτουν κάτω από το όριο των 2.800 ευρώ ανά τ.μ.. Τέτοιες περιοχές είναι η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, το Ελληνικό, η Νέα Ερυθραία, το Παλαιό Φάληρο, ο Πειραιάς, η Βούλα, η Βουλιαγμένη, το Πόρτο Ράφτη, οι Σπέτσες, η Ύδρα και ορισμένες άλλες ακόμη αστικές περιοχές.
Παράδειγμα τεκμηρίου διαβίωσης κατοικίας
Φορολογούμενος κατοικεί σε ιδιόκτητο διαμέρισμα 100 τ.μ. Η παλαιά τιμή ζώνης ήταν 2.800 ευρώ ανά τετραγωνικό και το τεκμήριο διαβίωσης ανέρχονταν σε 6.300 ευρώ. Μετά τη μείωση των αντικειμενικών αξιών η τιμή ζώνης «πέφτει» στα 2.350 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο με αποτέλεσμα το τεκμήριο για την κατοικία να περιορίζεται στα 4.500 ευρώ (μείωση 28,57%).
Σημειώνεται ότι για τον προσδιορισμό του τεκμαρτού εισοδήματος του φορολογούμενου, της συζύγου του και των εξαρτώμενων μελών του, λαμβάνονται υπόψη οι αντικειμενικές δαπάνες για ιδιοκατοικούμενες ή μισθωμένες ή δωρεάν παραχωρηθείσες κύριες κατοικίες. Το τεκμήριο υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της ως ακολούθως:
μέχρι και 80 τ.μ. κύριων χώρων, με 40 ευρώ το τ.μ.,
από 81 μέχρι και 120 τ.μ. με 65 ευρώ το τ.μ.,
από 121 μέχρι και 200 τ.μ. με 110 ευρώ το τ.μ.,
από 201 έως 300 τ.μ. με 200 ευρώ το τ.μ. και
από 301 τ.μ. με 400 ευρώ το τ.μ..
Για τον υπολογισμό του τεκμηρίου των βοηθητικών χώρων της κύριας κατοικίας ορίζεται ποσό 40 ευρώ το τ.μ., ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιφάνειας. Ως βοηθητικοί χώροι σε περίπτωση πολυκατοικίας θεωρείται ο ανεξάρτητος χώρος της αποθήκης ή του γκαράζ μέσα στην ίδια οικοδομή ενώ στην περίπτωση μονοκατοικίας η αποθήκη, ο χώρος στάθμευσης, το λεβητοστάσιο, η αποθήκη καυσίμων, το κλιμακοστάσιο εφόσον οι χώροι αυτοί βρίσκονται σε λειτουργική ενότητα με αυτή και δεν είναι κοινόχρηστοι. Για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης, από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ., τα ποσά προσαυξάνονται κατά 40% και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τ.μ., κατά 70%. Όταν υπάρχει μονοκατοικία τα ποσά προσαυξάνονται κατά 20%.
Οι φόροι και τα τέλη που επηρεάζονται από την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών
Η αναδρομική μείωση των αντικειμενικών αξιών φέρνει ανατροπές στους εξής φόρους και τέλη:
Νέος φόρος ακινήτων.
Ο νέος φόρος ακινήτων που, σύμφωνα με τα σχέδια της κυβέρνησης, θα αντικαταστήσει τον ΕΝΦΙΑ, από φέτος, θα υπολογιστεί με τις νέες μειωμένες αντικειμενικές αξίες. Ωστόσο οι συντελεστές και οι άλλες παράμετροι υπολογισμού του θα μεταβληθούν κατά τέτοιο τρόπο ώστε το αποτέλεσμα για τα έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού να παραμείνει το ίδιο: η είσπραξη 2,65 δις. ευρώ σε ετήσια βάση.
Ο φόρος εισοδήματος που επιβάλλεται επί των τεκμαρτών εισοδημάτων τα οποία προσδιορίζονται βάσει των αντικειμενικών δαπανών ή τεκμηρίων διαβίωσης των κατοικιών των φορολογουμένων. Σε όσες περιοχές οι αντικειμενικές αξίες μετά τις μειώσεις πέφτουν κάτω από το όριο των 2.800 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, τα τεκμήρια διαβίωσης των κατοικιών μειώνονται αυτόματα κατά ποσοστό 28,57%.
Ο φόρος επί του τεκμαρτού εισοδήματος από ιδιοχρησιμοποίηση επαγγελματικής στέγης. Το εισόδημα αυτό προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου με συντελεστή 3%.
Το τέλος ακίνητης περιουσίας, που επιβάλλεται υπέρ των Δήμων μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ και υπολογίζεται με συντελεστές κλιμακούμενους από 0,25? -0,35? επί των αντικειμενικών τιμών ζώνης των ηλεκτροδοτούμενων κτισμάτων.
Ο ΦΠΑ 23% που επιβάλλεται στις μεταβιβάσεις νεόδμητων κτισμάτων που δεν αποτελούν πρώτη κατοικία. Ο φόρος αυτός υπολογίζεται με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων.
Ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων που υπολογίζεται με 3% επί των αντικειμενικών αξιών και επιβαρύνει τους αγοραστές.
Ο φόρος χρησικτησίας κτισμάτων, που υπολογίζεται επίσης με 3% επί των αντικειμενικών αξιών.
Ο φόρος ανταλλαγής – συνένωσης οικοπέδων.
Ο φόρος διανομής ακινήτων.
Ο δημοτικός φόρος που επιβαρύνει τις μεταβιβάσεις ακινήτων (υπολογίζεται με ποσοστό επί του φόρου μεταβίβασης).
Τα τέλη υπέρ Ταμείου Νομικών που επιβαρύνουν τα μεταβιβαστικά συμβόλαια και υπολογίζονται ως ποσοστά επί των αντικειμενικών αξιών των μεταβιβαζόμενων ακινήτων.
Το πρόσθετο τέλος μεταγραφής συμβολαίων.
Οι φόροι δωρεάς, γονικής παροχής και κληρονομιάς ακινήτων.
Το τέλος εγγραφής ακινήτων στο Κτηματολόγιο.
Τα πολεοδομικά πρόστιμα διατήρησης αυθαιρέτων κτισμάτων.
Τα πολεοδομικά πρόστιμα κατασκευής νέων αυθαιρέτων.
Οι εισφορές σε γη και χρήμα για την ένταξη ακινήτων στα σχέδια πόλεων.
Ο ειδικός φόρος ακινήτων 15% που επιβάλλεται στις υπεράκτιες εταιρίες.
Παραδείγματα φόρου μεταβίβασης πρώτης κατοικίας
-Έγγαμος προχωρά στην αγορά πρώτης κατοικίας 100 τ.μ. στο Μαρούσι.
Φόρος μεταβίβασης με παλαιά αντικειμενική αξία 2.550 ευρώ: 150 ευρώ.
Φόρος μεταβίβασης με νέα αντικειμενική αξία 2.150 ευρώ: 0 ευρώ.
Όφελος 150 ευρώ.
-Έγγαμος αγοράζει πρώτη κατοικία 100 τμ στη Βούλα.
Φόρος μεταβίβασης με παλαιά αντικειμενική αξία 3.900 ευρώ: 4.200 ευρώ.
Φόρος μεταβίβασης με νέα αντικειμενική αξία 3.700 ευρώ: 3.600 ευρώ
Μείωση φόρου: 600 ευρώ ή 14,3%
Έγγαμος αγοράζει πρώτη κατοικία 100 τ.μ. στο Γέρακα
Φόρος μεταβίβασης με παλαιά αντικειμενική αξία 1.600 ευρώ: 0 ευρώ.
Φόρος μεταβίβασης με νέα αντικειμενική αξία 1.300 ευρώ: 0 ευρώ.
Καμία μεταβολή φόρου