Τεκμήρια: Επτά τρόποι για την κάλυψή τους – Πώς θα γλιτώσετε νόμιμα την υπερφορολόγηση

Στη… ζυγαριά
Πολύ πριν υποβάλουν τις φορολογικές δηλώσεις για τα εισοδήματα του 2020, οι φορολογούμενοι, ειδικά όσοι έχουν αποκτήσει φέτος πολύ χαμηλά εισοδήματα, θα πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα εξετάζοντας εάν τα τεκμήρια διαβίωσης (για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, δεξαμενές κολύμβησης, πληρωμές διδάκτρων σε ιδιωτικά σχολεία και μισθών σε υπηρετικό προσωπικό) αθροιζόμενα με τυχόν ποσά δαπανών απόκτησης περιουσίας προσδιορίζουν ποσό τεκμαρτού εισοδήματος υψηλότερο του συνολικού πραγματικού εισοδήματος του τρέχοντος έτους. Αν ο φορολογούμενος καταφέρει εγκαίρως να βρει τρόπους να δικαιολογήσει τη διαφορά μεταξύ πραγματικού δηλωθέντος και υψηλότερου τεκμαρτού εισοδήματος, τότε κατά την εκκαθάριση της δήλωσης, που θα υποβληθεί την άνοιξη ή το καλοκαίρι του 2021, ο φόρος εισοδήματος θα υπολογιστεί με βάση το πραγματικό δηλωθέν εισόδημα του έτους 2020, οπότε αυτός θα γλιτώσει από σημαντικού ύψους φορολογικές επιβαρύνσεις. Ταυτόχρονα, σε κάθε τέτοια περίπτωση, ως ετήσιο οικογενειακό εισόδημα για τον υπολογισμό διαφόρων επιδομάτων και απαλλαγών θα ληφθεί υπόψη το πραγματικό δηλωθέν και όχι το υψηλότερο τεκμαρτό.

Τι ισχύει
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, κάθε φορολογούμενος μπορεί να καλύψει τυχόν προστιθέμενη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος λόγω εφαρμογής τεκμηρίων, αναγράφοντας, στη δήλωση φορολογίας των εισοδημάτων του 2020, την οποία θα υποβάλει το 2021 -εκτός από διάφορα είδη εισοδημάτων ειδικώς φορολογηθέντων ή απαλλαχθέντων από το φόρο (τόκων, κερδών από κινητές αξίες, επιδομάτων, αποζημιώσεων λόγω απολύσεων, αγροτικών ενισχύσεων κ.λπ.), πολλά εκ των οποίων πλέον προσυμπληρώνονται από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων- έως και 7 πρόσθετες διαφορετικές κατηγορίες εσόδων, που είναι οι εξής:
1 Χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα και αποκτήθηκαν εντός του 2020. Τέτοια ποσά είναι π.χ. το εφάπαξ που έλαβε ο φορολογούμενος ως συνταξιούχος, μια αποζημίωση που εισέπραξε από την ασφαλιστική του εταιρία κ.λπ. Στην περίπτωση αυτή, ο φορολογούμενος θα πρέπει να συγκεντρώσει και να διαφυλάξει τα δικαιολογητικά έγγραφα που αποδεικνύουν την είσπραξη των ποσών αυτών, δηλαδή τις βεβαιώσεις που οφείλουν να έχουν εκδώσει οι νομικές οντότητες οι οποίες κατέβαλαν τα συγκεκριμένα ποσά.
2 Κάθε έσοδο ή τίμημα που εισέπραξε ο φορολογούμενος εντός του 2020 από την πώληση περιουσιακών στοιχείων του. Ως έσοδα από την πώληση περιουσιακών στοιχείων λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που εισέπραξε ο φορολογούμενος από την πώληση ακινήτων, αυτοκινήτων, κινητών πραγμάτων συνολικής αξίας άνω των 10.000 ευρώ, μετοχών, ομολόγων, εντόκων γραμματίων μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων και άλλων κινητών αξιών. Από το τίμημα πώλησης που εισπράχθηκε εντός του 2020 αφαιρείται το κόστος απόκτησης, δηλαδή το τίμημα που καταβλήθηκε σε κάποιο προηγούμενο έτος για την αγορά του περιουσιακού στοιχείου. Εάν το κόστος απόκτησης του πωληθέντος εντός του 2020 περιουσιακού στοιχείου θεωρείτο «τεκμήριο» τη χρονιά κατά την οποία αποκτήθηκε και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους εκείνου, τότε το τίμημα το οποίο καταβλήθηκε τη χρονιά εκείνη για την απόκτησή του δεν θα πρέπει να αφαιρείται από το τίμημα στο οποίο πωλήθηκε εντός του 2020 και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ολόκληρο το ποσό του τιμήματος για την κάλυψη της πρόσθετης διαφοράς εισοδήματος. Για να αποδείξει ο φορολογούμενος την είσπραξη ποσού από την πώληση περιουσιακού του στοιχείου πρέπει να έχει στη διάθεσή του και να προσκομίσει, εφόσον του ζητηθεί, κυρωμένο αντίγραφο συμβολαίου ή προσυμφώνου ή βεβαίωση του συμβολαιογράφου από τα οποία προκύπτουν τα χρηματικά ποσά που εισέπραξε. Για αγοραπωλησία αυτοκινήτων μεταξύ ιδιωτών αρκεί μία υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 από τους δύο συναλλασσομένους.
3 Εισοδήματα και έσοδα που αποκτήθηκαν τα έτη προ του 2020, δεν ξοδεύτηκαν μέχρι τις 31-12-2019 και αναλώθηκαν εντός του 2020. Πρόκειται για τη μέθοδο κάλυψης τεκμηρίων μέσω «ανάλωσης κεφαλαίου παρελθόντων ετών»! Με την «ανάλωση κεφαλαίου», ο φορολογούμενος μπορεί να ανατρέξει στις φορολογικές δηλώσεις προηγούμενων συνεχόμενων ετών (όσων ετών θέλει) και να προβεί στις ακόλουθες ενέργειες:

* Να αθροίσει τα ποσά των πάσης φύσεως εισοδημάτων (από μισθούς, συντάξεις, ενοίκια, επιχειρήσεις, τόκους καταθέσεων, μερίσματα, υπεραξίες από πώληση μετοχών κ.λπ.) και τα ποσά των εσόδων από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, τα οποία έχει αναγράψει στις δηλώσεις των παρελθόντων ετών.

* Από το άθροισμα εισοδημάτων και εσόδων προηγούμενων ετών που θα προκύψει, θα πρέπει, στη συνέχεια, να αφαιρέσει τα ποσά που ελήφθησαν υπόψη στις ίδιες φορολογικές δηλώσεις ως τεκμήρια διαβίωσης (για κατοικίες, Ι.Χ. αυτοκίνητα, πισίνες, σκάφη, υπηρετικό προσωπικό κ.λπ.), καθώς και τα ποσά που δήλωσε στις ίδιες δηλώσεις ότι δαπάνησε για να αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία (ακίνητα, Ι.Χ. αυτοκίνητα, σκάφη, κινητά αντικείμενα μεγάλης αξίας κ.λπ.).

Το καθαρό ποσό που θα προκύψει από τις παραπάνω μαθηματικές πράξεις είναι το «κεφάλαιο» των προηγούμενων ετών που μπορεί ο φορολογούμενος να «σχηματίσει» και να εμφανίσει στην εφορία ως προϊόν αποταμίευσης μέχρι το τέλος του 2019. Από κει και πέρα, σε κάθε περίπτωση, από το «κεφάλαιο» που θα σχηματιστεί με τον τρόπο αυτό, ο φορολογούμενος μπορεί να υποστηρίξει ότι «ανάλωσε» εντός του 2020 ένα μέρος ή και ολόκληρο το «κεφάλαιο» για να καλύψει την πρόσθετη διαφορά εισοδήματος που θα του προσδιορίσουν τα τεκμήρια.

4 Δάνεια που έλαβε ο φορολογούμενος εντός του 2020 από τράπεζες, συγγενείς ή τρίτους. Η σύναψη δανείου με τραπεζικό ίδρυμα αποδεικνύεται από το κείμενο της σχετικής σύμβασης που έχει υπογραφεί από το φορολογούμενο, ενώ η σύναψη δανείου με ιδιώτη αποδεικνύεται από συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο που έχει χαρτοσημανθεί. Σε κάθε περίπτωση, το αποδεικτικό έγγραφο που επικαλείται ο φορολογούμενος θα πρέπει να έχει βέβαιη ημερομηνία για τη συνομολόγηση του δανείου. Από την ημερομηνία αυτή πρέπει να προκύπτει ότι το δάνειο ελήφθη εντός του 2020 και πριν από την πραγματοποίηση της δαπάνης αγοράς περιουσιακού στοιχείου που πρόκειται να δικαιολογηθεί.
5 Ποσά που εισέπραξε το 2020 ο φορολογούμενος είτε από δωρεές είτε από γονικές παροχές είτε από κληρονομιές. Για να αποδείξει ο φορολογούμενος ότι εισέπραξε εντός του 2020 τέτοια ποσά και να τα χρησιμοποιήσει για να καλύψει δαπάνες διαβίωσης ή δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, θα πρέπει η σχετική φορολογική δήλωση (η δήλωση δωρεάς ή γονικής παροχής χρηματικού ποσού) να έχει υποβληθεί εντός εξαμήνου από τη στιγμή της είσπραξης των ποσών αυτών, αλλά όχι πέραν της 31ης-12-2020.
6 Κέρδη από λαχεία, ΠPOΠO, ΛOTTO, TZΟKEP, Προκαθορισμένο Στοίχημα κ.λπ. τυχερά παιχνίδια. Τα ποσά των κερδών από τυχερά παιχνίδια λαμβάνονται υπόψη μόνο εφόσον αφαιρεθεί η δαπάνη του φορολογουμένου για την αγορά του κουπονιού ή του δελτίου ή του λαχείου που κέρδισε. Για να αποδειχθεί η είσπραξη κέρδους από τυχερό παιχνίδι ή λαχείο θα πρέπει ο φορολογούμενος να έχει στη διάθεσή του τη σχετική βεβαίωση.
7 Χρηματικά ποσά που εισήγαγε στην Ελλάδα ο φορολογούμενος το 2019, είτε σε ευρώ είτε σε συνάλλαγμα, εφόσον η απόκτησή τους στο εξωτερικό δικαιολογείται. Για την απόδειξη των ποσών αυτών απαιτείται το πρωτότυπο παραστατικό που εκδίδει κάθε τράπεζα όταν εισάγονται χρηματικά κεφάλαια από το εξωτερικό. Μεταξύ των παραστατικών περιλαμβάνεται και η μοναδική βεβαίωση αγοράς συναλλάγματος.