Τα τρία “κλειδιά” για τη νέα επικουρική σύνταξη – Ποιοι εντάσσονται και ποιοι μένουν εκτός

Τεκτονικές αλλαγές φέρνει στην επικούρηση το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας το οποίο αναμένεται να ψηφιστεί από την Βουλή το πρώτο δεκαήμερο του Ιουλίου. Το νέο πλαίσιο που δημιουργείται διαφέρει πολύ από αυτά που ίσχυαν έως σήμερα, καθώς το σύστημα μετατρέπεται από διανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό. Τα «κλειδιά» που συνθέτουν το νέο τοπίο της επικουρικής σύνταξης, όπως επισημαίνεται στο enikonomia.gr, είναι τρία. Το πρώτο αφορά στους δικαιούχους, δηλαδή ποιοι εντάσσονται στο νέο σύστημα και ποιοι εξαιρούνται.
1. Ποιοι μπαίνουν και ποιοι μένουν εκτός: Στο νέο καθεστώς υπάγονται υποχρεωτικά οι νέοι μισθωτοί του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που μπαίνουν για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας και στην κοινωνική ασφάλιση από 1η Ιανουαρίου 2022 και έπειτα. Υποχρεωτικά εντάσσονται και οι νέοι αυτοαπασχολούμενοι που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας από 1η Ιανουαρίου 2022 και μετά και απασχολούνται σε κλάδους στους οποίους σήμερα είναι υποχρεωτική η επικουρική ασφάλιση, δηλαδή δικηγόροι, μηχανικοί κλπ. Εκτός συστήματος μένουν όσοι είναι σήμερα συνταξιούχοι, αλλά και οι σημερινοί ασφαλισμένοι κάτω των 35 ετών που θα επιλέξουν να παραμείνουν στο υφιστάμενο σύστημα επικουρικής ασφάλισης. Να σημειωθεί ότι προαιρετικά μπορούν να εισέλθουν στο νέο καθεστώς και οι σημερινοί εργαζόμενοι (μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι) ηλικίας έως 35 ετών.
2. Ο ατομικός «κουμπαράς», η επένδυση των εισφορών και το… ρίσκο. Το νέο ασφαλιστικό πλαίσιο για τις επικουρικές έχει διαφορετική φιλοσοφία. Η τεκτονική αλλαγή έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι εισφορές των νέων εργαζομένων θα σταματήσουν να χρηματοδοτούν τις σημερινές επικουρικές συντάξεις και θα μαζεύονται σε έναν ατομικό «κουμπαρά» που θα έχει ο κάθε ασφαλισμένος. Ακολούθως θα επενδύονται, ώστε να πληρώνουν τις συντάξεις των ίδιων των ασφαλισμένων στο μέλλον. Το ποσό που θα λαμβάνει ο μελλοντικός συνταξιούχος θα προσδιορίζεται βάσει των των εισφορών που έχει καταβάλλει, αλλά των αποδόσεων των επενδύσεών του χαρτοφυλακίου των εισφορών του. Αυτό σημαίνει ότι η επικουρική σύνταξη θα έχει άρρηκτη σύνδεση όχι με εξωγενείς παράγοντες, αλλά με τις αποδόσεις των επενδύσεων του χαρτοφυλακίου των εισφορών του κάθε ασφαλισμένου. Τα επενδυτικά προφίλ θα είναι τρία και ο κάθε ασφαλισμένος θα μπορεί να επιλέγει ένα ανά τριετία. Το πρώτο προφίλ θα είναι το “συντηρητικό”, το δεύτερο θα είναι πιο “ισορροπημένο” και το τρίτο λίγο “ριψοκίνδυνο”. Το επίπεδο του κινδύνου των επενδύσεων θα είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του ασφαλιστικού βίου του ασφαλισμένου. Το μεσαίο ρίσκο θα αποτελεί προεπιλογή για εκείνους που δεν θα επιλέξουν ένα από τα τρία προφίλ, ενώ το «ριψοκίνδυνο» προφίλ θα «κουμπώνει» κυρίως στους νέους, οι οποίοι θα έχουν αρκετό χρόνο μπροστά τους ώστε να διορθώσουν τις πιθανές απώλειες. Μάλιστα, ο βαθμός του ρίσκου θα μειώνεται σταδιακά όσο ο ασφαλισμένος μεγαλώνει και πλησιάζει την ώρα της σύνταξης.
3. Το ύψος των εισφορών
Οι ασφαλιστικές εισφορές θα μείνουν στα ίδια επίπεδα με σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι , το συνολικό ύψος για τους μισθωτούς είναι 6% και επιμερίζεται σε 3% για τον εργαζόμενο και 3% για τον εργοδότη επί των ασφαλιστέων αποδοχών. Σε ό,τι αφορά τους αυτοαπασχολούμενους οι εισφορές θα υπολογίζονται βάσει των ασφαλιστικών κατηγοριών που ισχύουν και σήμερα. Ο κάθε ασφαλισμένος θα έχει τη δυνατότητα να παρακολουθεί στον «ατομικό» κουμπαρά που θα διαθέτει τις ασφαλιστικές εισφορές που έχει καταβάλλει ο εργοδότης του.
Ένα μεγάλο «αγκάθι» στο νέο καθεστώς, που προκαλεί ανησυχία τόσο στους ασφαλισμένους όσο και σε αρκετούς νομικούς, είναι το κατά πόσο χρηματοδοτικό κενό που πιθανώς θα προκύψει κατά την μετάβαση της επικουρικής σύνταξης από το διανεμητικό στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα θα μπορέσει να καλυφθεί, ώστε να μην «τιναχθεί» στον αέρα το ασφαλιστικό. Υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Εργασίας τονίζουν ότι το όποιο χρηματοδοτικό «κενό» θα καλυφθεί από το ΑΚΑΓΕ, το οποίο σήμερα έχει αποθεματικά που ξεπερνούν τα 10 δις ευρώ, αλλά και από τον κρατικό προϋπολογισμό.