Τις 7 δικαστικές αποφάσεις που ενεργοποιούν τα αναδρομικά ποσά σε εργαζόμενους και συνταξιούχους από το Δημόσιο παρουσιάζει η εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος” . Συνολικά έχουν εκδοθεί 5 και εκκρεμούν άλλες δύο αποφάσεις από τα ανώτατα δικαστήρια επί σημαντικών υποθέσεων.
Οι περιπτώσεις δικαστικών διεκδικήσεων που είτε κρίθηκαν ήδη θετικά για τους προσφεύγοντες είτε αναμένεται να κριθούν σύντομα εντός των προσεχών μηνών είναι οι εξής:
1. Συντάξεις δικαστικών λειτουργών: Με την υπ’ αριθμόν 1330/2023 απόφασή του, το Ελεγκτικό Συνέδριο αποφάσισε κατά πλειοψηφία (28-3) ότι είναι μη νόμιμη και ακυρωτέα η σιωπηρή άρνηση της Διοίκησης-Πολιτείας για επανακανονισμό της σύνταξης του πρώην προέδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Νίκου Αγγελάρα, που είχε προσφύγει στο ανώτατο δημοσιονομικό δικαστήριο, διότι όφειλε η Διοίκηση-Πολιτεία να υπολογίσει τη σύνταξή του μη εφαρμόζοντας τις κριθείσες από το Μισθοδικείο ως αντισυνταγματικές σχετικές διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016), αλλά τις προϊσχύσασες αυτών. Εκρινε επίσης ότι εφαρμοστέες για τον καθορισμό του ύψους των συντάξεων των πρώην δικαστών, εισαγγελέων και μελών του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ) είναι οι προϊσχύσασες διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου. Δηλαδή οι συντάξεις των δικαστών πρέπει, σύμφωνα με το Ε.Σ., να επανέλθουν στα επίπεδα που ίσχυαν προ του 2012, με άλλα λόγια προ του καθεστώτος που είχε διαμορφωθεί με τον μνημονιακό νόμο 4093/2012.
2. Επικουρικές και Δώρα συνταξιούχων: Το ΣτΕ έχει κρίνει (με τελευταία την απόφαση 1439/2020) ότι οι συνταξιούχοι δικαιούνται επιστροφές από τις περικοπές που τους επιβλήθηκαν στο διάστημα Ιουνίου 2015-Μαΐου 2016 (11 μήνες), πλην όμως οι δικαιωθέντες ικανοποιήθηκαν μόνον ως προς τα αναδρομικά κύριων συντάξεων και εκκρεμεί η πληρωμή αναδρομικών για τις επικουρικές συντάξεις. Τα εν λόγω αναδρομικά αφορούν περίπου 1,2 εκατ. συνταξιούχους ως προς τις επικουρικές και τα Δώρα επικουρικών συντάξεων, εκ των οποίων περίπου 350.000 με 400.000 τα διεκδικούν με αγωγές.
3. Κρατήσεις ΕΑΣ στις συντάξεις: Το Ελεγκτικό Συνέδριο επιδίκασε αναδρομικά 23 μηνών σε χιλιάδες συνταξιούχους κρίνοντας αντισυνταγματική την κράτηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ). Ειδικότερα, με απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου κρίθηκε αντισυνταγματική η κράτηση της ΕΑΣ από τις συντάξεις του Δημοσίου για το διάστημα Φεβρουαρίου 2017-Δεκεμβρίου 2018. Τα αναδρομικά για το διάστημα αυτό οφείλονται σε περίπου 350.000 συνταξιούχους του Δημοσίου με κύριες συντάξεις (μία ή άθροισμα) πάνω από 1.400 ευρώ.
4. Αποδοχές ερευνητών: Αύξηση αποδοχών για τους ερευνητές των ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας αναδρομικά από το 2012 για όσους έχουν προσφύγει στα δικαστήρια και έχουν ασκήσει ένδικα μέσα και από την ημερομηνία δημοσίευσης (11-9-2023) προβλέπουν τρεις διαδοχικές, όμοιου περιεχομένου αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου Επικρατείας. Με τη διαδικασία πρότυπης δίκης, το δικαστήριο εξέδωσε τις υπ’ αριθμόν 1527, 1528 και 1529/2023 αποφάσεις, με τις οποίες έκρινε αντισυνταγματικές τις οριζόντιες περικοπές 10% που επιβλήθηκαν από την 1η-9-2012 με το ν. 4093/2012 στις αποδοχές των ερευνητών των ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας, οι οποίοι εντάσσονται στα αποκαλούμενα ειδικά μισθολόγια, και ζήτησε αναδρομική εφαρμογή των αποφάσεων από την 1η-9-2012 για όσους προσέφυγαν και από την ημερομηνία δημοσίευσης των αποφάσεων για τους υπόλοιπους ερευνητές.
Η κυβέρνηση νομοθέτησε πρόσφατα, ψηφίζοντας το ν. 5045/2023, αυξήσεις από την 1η-1-2024 και για τις αποδοχές των ερευνητών. Ωστόσο, οι αυξήσεις αυτές δεν θα χορηγηθούν αναδρομικά και θεωρείται ήδη από τους ενδιαφερομένους ότι δεν επαρκούν για να καλύψουν τις απώλειες που πρέπει να αναπληρωθούν με βάση την απόφαση του ΣτΕ.
5. Αποδοχές πανεπιστημιακών: Με την απόφαση 1911/2022 της Ολομέλειας του ΣτΕ, η οποία εκδόθηκε στο πλαίσιο πιλοτικής δίκης, τα μέλη του Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων δικαιώθηκαν στις αγωγές που είχαν καταθέσει κατά του Ελληνικού Δημοσίου ζητώντας να κριθούν αντισυνταγματικές οι διατάξεις των νέων ειδικών μισθολογίων που καθιερώθηκαν γι’ αυτούς από την 1η-1-2017 με το ν. 4472/2017 και κράτησαν χαμηλότερα από τα επίπεδα της 31ης-8-2012 τις συνολικές αποδοχές τους, παρά το γεγονός ότι είχαν ήδη κριθεί αντισυνταγματικές οι περικοπές που επιβλήθηκαν από 1ης-9-2012 με το ν. 4093/2012. Το ανώτατο δικαστήριο έκρινε ότι από τις 7-10-2022 πρέπει να λαμβάνουν αποδοχές αυξημένες στα επίπεδα της 31ης-8-2012, δηλαδή στα επίπεδα που βρίσκονταν πριν επιβληθούν οι οριζόντιες αντισυνταγματικές μνημονιακές περικοπές 10% με το ν. 4093/2012. Η κυβέρνηση νομοθέτησε πρόσφατα, ψηφίζοντας το ν. 5045/2023, αυξήσεις 12%-17% για τις αποδοχές των μελών ΔΕΠ των ΑΕΙ, με αναδρομικότητα από τις 7-10-2022, ωστόσο, σύμφωνα με εκτιμήσεις εκπροσώπων των πανεπιστημιακών, οι αυξήσεις αυτές δεν επαρκούν για να καλύψουν τις απώλειες που πρέπει να αναπληρωθούν με βάση την απόφαση του ΣτΕ. Αναμένεται, λοιπόν, νέος γύρος προσφυγών στα δικαστήρια.
ΕΙΣΦΟΡΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ – ΤΕΛΟΣ ΕΠΙΤΗΔΕΥΜΑΤΟΣ
Σε εκκρεμότητα δύο σημαντικές υποθέσεις
6. Ειδική εισφορά αλληλεγγύης σε Δημόσιο, συντάξεις: Χιλιάδες δικαστικοί λειτουργοί έχουν ήδη δρομολογήσει τις διαδικασίες για την κατάργηση της φορολογικής ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης επί των μισθών του Δημοσίου και των συντάξεων άνω των 12.000 ευρώ ετησίως αναδρομικά από την 1η-1-2021 αντί από την 1η-1-2023, που νομοθέτησε ήδη η κυβέρνηση, δηλαδή για 2 έτη νωρίτερα. Βασικό επιχείρημα το οποίο χρησιμοποιούν οι δικαστικοί λειτουργοί στις διεκδικήσεις τους είναι ότι η διάταξη με την οποία απαλλάχθηκαν από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης όλα τα εισοδήματα, πλην των μισθών του δημόσιου τομέα και των συντάξεων, είναι αντισυνταγματική.
7. Τέλος επιτηδεύματος: Η προσφυγή ενός δικηγόρου της Αθήνας στο Διοικητικό Πρωτοδικείο για τη διαγραφή των χρεώσεων του τέλους επιτηδεύματος που του επιβλήθηκαν για το έτος 2020 εξελίχθηκε σε προσφυγή ενώπιον του ΣτΕ με τη διαδικασία της πρότυπης δίκης, προκειμένου να κριθεί εάν είναι αντισυνταγματική ή όχι η συνέχιση της επιβολής του τέλους αυτούς κατά το έτος 2020 και τα επόμενα. Ουσιαστικά, το ΣτΕ εκλήθη να αποφανθεί για τη συνταγματικότητα ή μη της επιβολής του τέλους επιτηδεύματος για τα έτη από το 2020 και μετά. Η απόφαση αναμένεται, και σε περίπτωση κατά την οποία κρίνει ότι η επιβολή του συγκεκριμένου φόρου από τα φορολογικά έτη 2020 και μετά είναι αντισυνταγματική, το Ελληνικό Δημόσιο θα κληθεί να επιστρέψει σε περισσότερους από 1.000.000 επιχειρηματίες και ελεύθερους επαγγελματίες ποσά επιβληθέντων τελών επιτηδεύματος αναδρομικά για τα έτη 2020-2022, ενώ παράλληλα η κυβέρνηση θα υποχρεωθεί να νομοθετήσει την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για το φορολογικό έτος 2023 και για τα επόμενα.