Σύνταξη: Αλλαγές στα πλασματικά έτη – Τι ισχύει για μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες

Έρχονται ανατροπές στην εξαγορά για τα πλασματικά έτη ασφάλισης των πολιτών. Όπως αναφέρει η εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος”, αλλαγές στην εξαγορά για τα πλασματικά έτη ασφάλισης θα έχουν αναδρομικά από την 1η/1/2020 οι μισθωτοί, οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αγρότες προκειμένου να συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης και να πάρουν είτε μόνο κύρια είτε και επικουρική σύνταξη. Οι αιτήσεις που έχουν υποβληθεί από 1ης/1/2020 και μετά θα εξεταστούν ως προς το κόστος εξαγοράς με τη νέα βάση υπολογισμού των εισφορών που ισχύουν για την κύρια και την επικουρική ασφάλιση μετά το νόμο 4670/2020.
Οι πλασματικοί χρόνοι που μπορούν να αναγνωρίσουν οι ασφαλισμένοι εξακολουθούν να είναι χωρίς μεταβολές, με την επισήμανση ότι όσοι είναι με εξαγορά θα συνυπολογίζονται διπλά, δηλαδή και για να συμπληρωθεί ο συνολικός χρόνος για συνταξιοδότηση αλλά και για προσαύξηση της σύνταξης ενώ οι δωρεάν πλασματικοί χρόνοι (π.χ. διάστημα κύησης-λοχείας για μητέρες, ανεργίας ή ασθένειας με επιδότηση) χρησιμοποιούνται μόνον για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και όχι για προσαύξηση σύνταξης.
Από τον «διπλό» συνυπολογισμό κερδίζουν όσοι εξαγοράσουν πλασματικά έτη για να φτάσουν στα 40 χρόνια ασφάλισης καθώς την 40ετία θα έχουν τη μέγιστη απόδοση των συντελεστών αναπλήρωσης του νόμου 4670 με ποσοστό σύνταξης ίσο με το 50% του μέσου μηνιαίου μισθού από το 2002 μέχρι τη συνταξιοδότηση.
Σύμφωνα με εγκύκλιο που υπέγραψε ο υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Πάνος Τσακλόγλου, οι αναγνωρίσεις πλασματικών ετών για αιτήσεις από 1ης/1/2020 έχουν ως βάση υπολογισμού τις νέες ασφαλιστικές κατηγορίες για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αγρότες καθώς και για τους μισθωτούς που έχουν και ελεύθερο επάγγελμα. Με τις νέες κατηγορίες οι εισφορές των μη μισθωτών αποσυνδέθηκαν από το εισόδημα, γεγονός που επέτρεψε σε χιλιάδες ασφαλισμένους να επιλέξουν χαμηλότερη εισφορά και στους περισσότερους να έχουν την κατώτατη εισφορά σύνταξης με 155 ευρώ το μήνα.
Με βάση την εισφορά που έχουν επιλέξει θα καθορίζεται και το κόστος εξαγοράς πλασματικού χρόνου.
Πλασματικά έτη:
Α.Τι ισχύει για μισθωτούς
Για τις αναγνωρίσεις πλασματικών χρόνων από μισθωτούς ασφαλισμένους, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην εγκύκλιο του υπουργείου, ισχύουν σύμφωνα με την εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος” τα εξής:
1.Οι μισθωτοί και μη μισθωτοί του e-ΕΦΚΑ εξακολουθούν και μετά την 1η/1/2020 να έχουν τη δυνατότητα αναγνώρισης έως 7 πλασματικών ετών ασφάλισης από σπουδές, τέκνα, στρατιωτική θητεία, κενά ασφάλισης, ανεργία, ασθένεια κ.ά. (σ.σ.: για το Δημόσιο ο χρόνος λόγω τέκνων είναι ξεχωριστός και το σύνολο των αναγνωρίσεων φτάνει στα 12 έτη). Η εισφορά εξαγοράς αφορά στο σύνολο των αναγνωριζόμενων χρόνων ασφάλισης, για τους οποίους προβλέπεται η αναγνώρισή τους με εξαγορά (χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας, σπουδές, τέκνα, κενά διαστήματα ασφάλισης κ.λπ.).
2.Στην περίπτωση μισθωτών ασφαλισμένων για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα ασφάλισης καταβάλλεται εισφορά ίση με το ύψος του συνολικού ασφαλίστρου κύριας σύνταξης (ασφαλισμένου και εργοδότη), που είναι 20% επί των ασφαλιστέων αποδοχών του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα πλήρους απασχόλησης πριν από την υποβολή της αίτησης αναγνώρισης. Σε περίπτωση που δεν προκύπτει πλήρης ασφάλιση, τότε η εισφορά αναγνώρισης υπολογίζεται επί του κατώτατου μισθού (20% επί των 650 ευρώ). Σε περίπτωση που έχει διακοπεί η απασχόληση, η εισφορά αναγνώρισης υπολογίζεται επί των αποδοχών του τελευταίου μήνα απασχόλησης, με αναπροσαρμογή τους στο ύψος που θα είχαν διαμορφωθεί έναν μήνα πριν από την αίτηση. Αν δηλαδή ένας ασφαλισμένος διέκοψε την εργασία του από το 2018 που έπαιρνε 900 ευρώ και κάνει αίτηση εξαγοράς μέσα στο 2021, το κόστος θα καθοριστεί με βάση την εξέλιξη που θα είχε ο μισθός των 900 ευρώ από το 2018 ως το 2021.
3.Στις περιπτώσεις πολλαπλής μισθωτής απασχόλησης, η εισφορά αναγνώρισης υπολογίζεται στο σύνολο των μισθών εφόσον έχουν ασφαλιστικές κρατήσεις.
Β.Και ελεύθερους επαγγελματίες
Για τις αναγνωρίσεις πλασματικών χρόνων από ελεύθερους επαγγελματίες αυτοαπασχολούμενους με παράλληλη απασχόληση και αγρότες, η εγκύκλιος αναφέρει τα εξής:
1.Από 1ης/1/2020 οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι του e-ΕΦΚΑ για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα ασφάλισης καταβάλλουν την ασφαλιστική εισφορά που αντιστοιχεί στην κατηγορία που έχουν επιλέξει κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.
2.Εάν κατά την υποβολή της αίτησης αναγνώρισης έχει διακοπεί η ασφάλιση, αλλά ο ασφαλισμένος έχει δηλώσει ασφαλιστική κατηγορία λόγω υποχρεωτικής ή προαιρετικής ασφάλισης, τότε η αναγνώριση γίνεται βάσει της ασφαλιστικής κατηγορίας που έχει επιλέξει. Εάν κατά τη διάρκεια του έτους δεν προκύπτει υπαγωγή στην ασφάλιση (υποχρεωτική ή προαιρετική) τότε ο ασφαλισμένος επιλέγει την ασφαλιστική κατηγορία βάσει της οποίας επιθυμεί να υπολογιστεί η εισφορά αναγνώρισης, με ελάχιστη την εισφορά της 1ης ασφαλιστικής κατηγορίας, δηλαδή τη μηνιαία εισφορά των 155 ευρώ.
3.Σε περίπτωση που υποβληθούν περισσότερες από μία αιτήσεις (για παράδειγμα μία για την αναγνώριση χρόνου σπουδών και δεύτερη για την αναγνώριση χρόνου παιδιών), τότε η εισφορά αναγνώρισης υπολογίζεται με βάση την ασφαλιστική κατηγορία που έχει επιλέξει ο ασφαλισμένος στην πρώτη αίτηση.
4.Σε περίπτωση πολλαπλής μη μισθωτής απασχόλησης, ο ασφαλισμένος καταβάλλει για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα ασφάλισης την εισφορά που καταβάλλεται για την κύρια σύνταξη με υποχρέωση να καλύπτεται το ελάχιστο ποσό των 155 ευρώ το μήνα.
5.Για την αναγνώριση χρόνου ασφάλισης στον Κλάδο Πρόσθετης Ασφάλισης του πρώην ΟΓΑ, σε περίπτωση οφειλής, για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα καταβάλλεται η εισφορά που έχει επιλέξει ο ασφαλισμένος κατά το έτος υποβολής της αίτησης αναγνώρισης.
Η έκπτωση 2%
Για το σύνολο των ασφαλισμένων, μισθωτών και μη μισθωτών, αν η εξόφληση της εξαγοράς γίνει εφάπαξ γίνεται έκπτωση 2% για κάθε συμπληρωμένο 12μηνο αναγνώρισης. Ενώ εξαγορά χρόνου που υπολείπεται του ενός έτους δεν τυγχάνει έκπτωσης σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης. Η εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος παραθέτει παρακάτω σχετικό παράδειγμα:
-Εξαγορά 5 μηνών (π.χ. σπουδών): Δεν προβλέπεται έκπτωση.
-Εξαγορά 1 έτους και επτά μηνών (π.χ. σπουδών): Έκπτωση 2% σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης.
-Εξαγορά 3 ετών και 11 μηνών (π.χ. σπουδών): Έκπτωση 6% σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης.
Στην περίπτωση της εξόφλησης σε δόσεις, η πρώτη δόση καταβάλλεται μέσα στον επόμενο μήνα μετά την απόφαση αναγνώρισης. Αν καθυστερήσει η δόση επιβαρύνεται με τόκο καθυστέρησης. Σε περίπτωση που ο αναγνωριζόμενος χρόνος ασφάλισης αξιοποιείται για την προσαύξηση της σύνταξης, θα παρακρατείται το 25% από τη σύνταξη μέχρι την εξόφληση της εξαγοράς.
Για την αναγνώριση πλασματικού χρόνου στην επικουρική ασφάλιση το κόστος εξαγοράς καθορίζεται με βάση τις προβλεπόμενες εισφορές επικουρικής ασφάλισης για μισθωτούς και μη μισθωτούς. Αν όμως το οφειλόμενο ποσό εξαγοράς υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ, τότε το άνω των 3.000 ευρώ ποσό θα πρέπει να πληρωθεί εφάπαξ πριν από την έκδοση της απόφασης συνταξιοδότησης ενώ το υπόλοιπο (που δεν υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ) συμψηφίζεται ή παρακρατείται από το σύνολο των δικαιούμενων ποσών επικουρικής σύνταξης.
Τα παραδείγματα
Α. Μισθωτοί
-Μισθωτός (ασφαλισμένος του πρώην ΙΚΑ – ΕΤΑΜ) υποβάλλει τον Απρίλιο 2021 αίτηση για αναγνώριση 12 μηνών ασφάλισης λόγω σπουδών. Οι ασφαλιστέες αποδοχές του για τον Μάρτιο 2021, όπου είχε πλήρη απασχόληση, είναι 2.500 ευρώ. Η εισφορά αναγνώρισης καθορίζεται σε 500 ευρώ για κάθε μήνα αναγνώρισης (20% x 2.500 ευρώ ) και το συνολικό ύψος της εξαγοράς ανέρχεται σε 6.000 ευρώ (500 ευρώ x 12 αναγνωριζόμενοι μήνες).
-Μισθωτός (ασφαλισμένος του πρώην ΙΚΑ – ΕΤΑΜ) υποβάλλει τον Απρίλιο 2021 αίτηση για αναγνώριση 12 μηνών ασφάλισης λόγω σπουδών. Οι ασφαλιστέες αποδοχές του για τον Μάρτιο 2021, όπου είχε πλήρη απασχόληση σε δύο εργοδότες, είναι συνολικά 3.000 ευρώ (2.000 ευρώ από τον πρώτο εργοδότη και 1.000 ευρώ από τον δεύτερο εργοδότη). Η εισφορά αναγνώρισης καθορίζεται σε 600 ευρώ για κάθε μήνα αναγνώρισης (20% x 3.000 ευρώ ) και το συνολικό ύψος της εξαγοράς ανέρχεται σε 7.200 ευρώ (600 ευρώ x 12 αναγνωριζόμενοι μήνες).
Β. Ελεύθεροι επαγγελματίες
-Ελεύθερος επαγγελματίας, ασφαλισμένος του πρώην ΟΑΕΕ, που για το έτος 2020 έχει επιλέξει την 3η ασφαλιστική κατηγορία, υπέβαλε τον Οκτώβριο 2020 αίτηση για αναγνώριση 3 ετών ασφάλισης λόγω σπουδών. Για την εν λόγω αναγνώριση θα καταβληθεί το ποσό των 8.496,00 ευρώ (3 έτη x 12 μήνες x 236 ευρώ μηνιαία εισφορά της 3ης ασφαλιστικής κατηγορίας).
-Ελεύθερος επαγγελματίας του πρώην ΟΑΕΕ, που συγχρόνως ασκεί και δεύτερη επαγγελματική δραστηριότητα για την οποία υπάγεται στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ, υπέβαλε τον Δεκέμβριο του 2020 αίτηση για αναγνώριση χρόνου σπουδών έχοντας επιλέξει την 1η ασφαλιστική κατηγορία και ως επαγγελματίας και ως «αγρότης». Για την αναγνώριση των πλασματικών χρόνων αρκεί να καταβάλει την εισφορά του ελεύθερου επαγγελματία, ήτοι τα 155 ευρώ για κάθε αναγνωριζόμενο μήνα, γιατί καλύπτει το ελάχιστο ποσό του κλάδου σύνταξης.