Συντάξεις χηρείας: Από… κόσκινο αυτές που έκλεισαν τριετία – Γιατί μπαίνουν στο μικροσκόπιο – Παραδείγματα

Από “κόσκινο” θα περάσουν από τον Σεπτέμβριο όλες οι συντάξεις χηρείας που υπερέβησαν την 3ετία προκειμένου να διαπιστωθεί αν τελέστηκε νέος γάμος και εάν οι δικαιούχοι εργάζονται ή παίρνουν και δεύτερη (δική τους) σύνταξη. Ο στόχος του παραπάνω ελέγχου είναι να εντοπίζονται άμεσα οι κατηγορίες που θα έχουν περικοπές βάσει νόμου και να επιστρέφονται τα ποσά με παρακράτηση του 1/10 της σύνταξής τους.
Σύμφωνα με την εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος”, το σχέδιο για τις συντάξεις χηρείας που εκκρεμούν για έλεγχο 3ετίας είναι στο τελικό στάδιο από τον ΕΦΚΑ και το υπουργείο Εργασίας και σύμφωνα με πληροφορίες θα υπάρξει νομοθετική ρύθμιση που θα ενοποιεί για δημόσιο και ιδιωτικό τομέα τον τρόπο επιστροφής των αχρεωστήτως καταβληθέντων συντάξεων.
Επιστροφές
Αυτό που ισχύει σήμερα για τα Ταμεία του ιδιωτικού τομέα είναι ότι τα χρωστούμενα ποσά από συντάξεις παρακρατούνται με το 25% της σύνταξης, ενώ στο Δημόσιο είναι με το 1/10 ως τα 1.000 ευρώ σύνταξης και με το 1/6 για το τμήμα σύνταξης πάνω από 1.000 ευρώ. Η πρόταση που εξετάζεται είναι να εφαρμοστεί το καθεστώς του Δημοσίου που είναι ευνοϊκότερο και για τον ιδιωτικό τομέα. Αυτό σημαίνει ότι για όλες τις συντάξεις χηρείας που θα επιστραφούν ως αχρεωστήτως καταβληθείσες μετά την 3ετία, η παρακράτηση θα είναι κατά κανόνα ίση με το 10% της σύνταξης χηρείας μετά την περικοπή.
Αν στη λήξη της πρώτης 3ετίας δεν συντρέχει λόγος περικοπής και ο χήρος ή η χήρα δεν ξαναπαντρεύτηκε, δεν εργάζεται και δεν παίρνει δική του/της σύνταξη, τότε η σύνταξη χηρείας δεν θα περικόπτεται και θα συνεχίσει να καταβάλλεται στο ποσό που είχε διαμορφωθεί μετά το Νόμο 4611/2019, δηλαδή στο 70% της σύνταξης του θανόντος.
Οποιαδήποτε στιγμή όμως μετά την 3ετία αποκαλυφθεί μετά από έλεγχο ότι έγινε γάμος ή ότι υπάρχει εργασία και σύνταξη, τότε η σύνταξη χηρείας θα περικόπτεται κατά 50% όπως λέει ο νόμος και θα χορηγείται το 35% της σύνταξης του θανόντος αντί του 70% που έπαιρνε στην πρώτη 3ετία. Στις περιπτώσεις που εξέλιπε ο λόγος της περικοπής και για παράδειγμα ο δικαιούχος σύνταξης χηρείας εργάστηκε για 1 χρόνο μετά την 3ετία και διέκοψε στη συνέχεια, τότε η σύνταξη χηρείας θα χορηγείται μειωμένη στο 35% για τον ένα χρόνο που ο συνταξιούχος έχει δηλώσει ότι εργάζεται και θα επανέλθει στο αρχικό ποσοστό 70% με τη διακοπή της απασχόλησης.
Διασταυρώσεις
Οι έλεγχοι στις συντάξεις χηρείας που έχουν περάσει την 3ετία θα γίνονται μέσω πέντε ηλεκτρονικών βάσεων:
-Της ΑΡΑΔΝΗΣ για τέλεση νέου γάμου συνταξιούχων χηρείας.
-Της ΑΑΔΕ για διασταυρώσεις πηγών εισοδήματος από εργασία πέραν της σύνταξης.
-Της ΕΡΓΑΝΗ για διασταυρώσεις ανάληψης εργασίας στον ιδιωτικό τομέα από συνταξιούχους που λαμβάνουν σύνταξη λόγω θανάτου.
-Της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών (ΕΑΠ) για διασταυρώσεις ανάληψης εργασίας συνταξιούχων χηρείας στον στενό δημόσιο τομέα, όπως υπουργεία και κρατικοί οργανισμοί.
-Της ΗΔΙΚΑ για διασταυρώσεις περί χορήγησης δεύτερης σύνταξης εξ ιδίου δικαιώματος σε συνταξιούχους που λαμβάνουν ήδη σύνταξη χηρείας και έχουν περάσει την 3ετία.
Με αφορμή το γεγονός ότι η πρώτη εφαρμογή του νόμου για τον περιορισμό των συντάξεων χηρείας μετά την 3ετία δεν ήταν επιτυχής από την προηγούμενη Διοίκηση του ΕΦΚΑ διότι κόπηκαν εντελώς οι συντάξεις και επαναχορηγήθηκαν λόγω των αντιδράσεων, το εγχείρημα ξεκινά τώρα από μηδενική βάση. Για το λόγο αυτόν δημιουργείται μια ενιαία βάση ηλεκτρονικών ελέγχων και θεσπίζεται ενιαίο καθεστώς επιστροφής με παρακράτηση του 10% της σύνταξης.
Παραδείγματα
Η εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος” παραθέτει παρακάτω κάποια σχετικά παραδείγματα:
-Συνταξιούχος χηρείας από το 2017 παίρνει το 70% της σύνταξης του θανόντος με ποσό 750 ευρώ (1.071 ευρώ η επανυπολογισμένη σύνταξη θανόντος). Ο δικαιούχος δεν έχει δική του σύνταξη αλλά εργάζεται. Για την πρώτη τριετία (2017-2020) δεν θα έχει καμία περικοπή. Από το 2021 που έχει λήξει η 3ετία όμως, εφόσον εξακολουθεί να εργάζεται, η σύνταξη χηρείας θα περιοριστεί κατά 50%, δηλαδή στα 375 ευρώ με τους ελέγχους μετά την 3ετία. Ο συνταξιούχος έχει ήδη οφειλή 7 μηνών μέσα του 2021 από τις συντάξεις που έχει πάρει χωρίς την περικοπή, δηλαδή οφείλει 375 ευρώ για 7 μήνες του 2021 με ποσό 2.625 ευρώ. Με τη ρύθμιση που προωθείται από ΕΦΚΑ και υπουργείο Εργασίας θα τα επιστρέψει με παρακράτηση του 10% της σύνταξης κάθε μήνα, δηλαδή με 37,5 ευρώ το μήνα για 70 μήνες.
-Συνταξιούχος χηρείας από τον Αύγουστο του 2018 παίρνει το 70% της σύνταξης του θανόντος με ποσό 600 ευρώ (857 ευρώ επανυπολογισμένη σύνταξη θανόντος). Ο δικαιούχος έχει δική του σύνταξη από τον Μάρτιο του 2020. Η πρώτη 3ετία από τη σύνταξη χηρείας λήγει τον Αύγουστο του 2021. Από τον Σεπτέμβριο του 2021 ο συνταξιούχος θα έχει μείωση στη σύνταξη χηρείας κατά 50% διότι στη λήξη της 3ετίας συνταξιοδοτείται και με δεύτερη σύνταξη. Αντί για 300 ευρώ όμως θα πάρει το κατώτατο όριο των συντάξεων θανάτου που είναι 360 ευρώ.
-Συνταξιούχος χηρείας από τον Σεπτέμβριο του 2019 παίρνει το 70% της σύνταξης του θανόντος με ποσό 800 ευρώ (1.143 ευρώ έπαιρνε ο θανών). Ο δικαιούχος είχε εργασία που συνέχισε το 2020 και από τον Ιούνιο του 2021 βγήκε στη σύνταξη. Η πρώτη 3ετία από τη σύνταξη χηρείας λήγει τον Σεπτέμβριο του 2022 που σημαίνει ότι μέχρι τότε δεν θα έχει καμία μείωση, ενώ από Οκτώβριο του 2022 και μετά η σύνταξη χηρείας θα περιοριστεί στα 400 ευρώ λόγω συνταξιοδότησης με δεύτερη σύνταξη.
Περικοπή και παρακράτηση συντάξεων χηρείας μετά την 3ετία λόγω ανάληψης εργασίας, λόγω δεύτερης σύνταξης, ή λόγω νέου γάμου.