Συντάξεις: Απόφαση-βόμβα για αναδρομικά στο Δημόσιο

Αναδρομικά που φτάνουν για μια 5ετία και στα 24.196 ευρώ θα λάβουν όσοι συνταξιούχοι έχουν παλιές αγωγές, μετά την απόφαση που εξέδωσε η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την αντισυνταγματική κράτηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ) που γίνονταν στις συντάξεις του Δημοσίου. Ωστόσο όσοι δεν έχουν αγωγές ενδέχεται να ικανοποιηθούν με επιστροφές έως 2 έτη. Σύμφωνα με την εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος”, η απόφαση αυτή αφορά σε περίπου 400.000 συνταξιούχους του Δημοσίου, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται και πολιτικοί συνταξιούχοι, απόστρατοι αλλά και συνταξιούχοι άλλων ειδικών μισθολογίων (όπως πανεπιστημιακοί, δικαστές, γιατροί του ΕΣΥ κ.ά.), στους οποίους η κράτηση ΕΑΣ επιβαλλόταν για μικτά ποσά κύριων συντάξεων, ή για άθροισμα κύριων συντάξεων πάνω από τα 1.400 ευρώ με κλιμακωτά ποσοστά που ξεκινούσαν από 3% και έφταναν στο 14%.
Τα αναδρομικά των 4 κατηγοριών συνταξιούχων
Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, ανοίγει ο δρόμος για να εισπράξουν αναδρομικά 4 κατηγορίες συνταξιούχων του Δημοσίου:
1.Όσοι είχαν ασκήσει προσφυγές ζητώντας την ακύρωση της ΕΑΣ, πριν από τον Φεβρουάριο του 2017 που το Ελεγκτικό Συνέδριο έκρινε για πρώτη φορά αντισυνταγματική την ΕΑΣ με την απόφαση 244/2017. Οι εν λόγω συνταξιούχοι δικαιούνται όλα τα αναδρομικά και μέχρι μια 5ετία από την ημερομηνία που έκαναν την προσφυγή τους μέχρι την εξόφλησή τους. Για παράδειγμα, συνταξιούχος που έκανε προσφυγή στο ΕλΣ το 2016 δικαιούται αναδρομικά 5ετίας από την επιστροφή τής κράτησης ΕΑΣ.
2.Όσοι είχαν ασκήσει προσφυγές μετά τη δημοσίευση της απόφασης 244/2017, για το διάστημα από τον Φεβρουάριο του 2017 και μετά και όχι για το διάστημα πριν την απόφαση. Για παράδειγμα, συνταξιούχος που έκανε αγωγή τον Φεβρουάριο του 2018 δικαιούται αναδρομικά 12 μηνών (Φεβρουάριος 2017-2018) και φυσικά θα έχει έξτρα αναδρομικά από τη μη κατάργηση της ΕΑΣ για το μετέπειτα διάστημα της αγωγής, δηλαδή και μετά τον Φεβρουάριο του 2018, μια που η κράτηση συνέχισε να επιβάλλεται.
3. Όσοι συνταξιούχοι ασκήσουν προσφυγές από εδώ και στο εξής, δηλαδή όσοι κάνουν αγωγές επιστροφών της ΕΑΣ μετά τη νέα απόφαση 504/2021, ήτοι από 26 Μαρτίου 2021 και εφεξής. Προσοχή: Οσοι συνταξιούχοι είχαν προσφύγει για την ΕΑΣ πριν από την έκδοση της νέας απόφασης δικαιούνται αναδρομικά από Φεβρουάριο 2017 μέχρι την κατάθεση της αγωγής τους. Ενώ όσοι κάνουν προσφυγή μετά τη νέα απόφαση θα μετρούν αναδρομικά από Μάρτιο 2021 και μετά. Για παράδειγμα, συνταξιούχος που θα καταθέσει τώρα προσφυγή θα πάρει αναδρομικά ΕΑΣ από Μάρτιο 2021 και μετά, χωρίς να μπορεί να διεκδικήσει τις μειώσεις του παρελθόντος.
4.Όσοι δεν πρόλαβαν να καταθέσουν αγωγές και δεν σκέφτονται να προσφύγουν ούτε και τώρα, πλην όμως είχαν κάνει τις αιτήσεις διακοπής της ΕΑΣ προς το Γενικό Λογιστήριο αφότου είχε βγει η πρώτη απόφαση για την ακύρωσή της (η 244/2017), δικαιούνται αναδρομικά διότι η αίτηση ακύρωσης έχει την έννοια της προδικαστικής διεκδίκησης, κατά την ερμηνεία ορισμένων νομικών.
Ήδη, σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας Ελεύθερος Τύπος, η απόφαση βρίσκεται στο υπουργείο Εργασίας και έχει μάλιστα δοθεί η εντολή από το γραφείο του υφυπουργού Κοινωνικών Υποθέσεων, Πάνου Τσακόγλου, να εξεταστεί από το Νομικό Συμβούλιο και να ερευνηθούν όλες οι πτυχές, ώστε να υπάρξουν και οι κατάλληλες αποφάσεις.
Η λύση
Η λύση πάντως που δείχνει περισσότερο από ποτέ να έρχεται στο τραπέζι των κυβερνητικών αποφάσεων είναι να πληρωθούν αναδρομικά σε όλους όσοι είχαν τις μειώσεις συντάξεων από την ΕΑΣ με παρόμοιο τρόπο, όπως πληρώθηκαν τα αναδρομικά από τις μειώσεις 11 μηνών στους συνταξιούχους με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας τον περασμένο Οκτώβριο.
Στην περίπτωση αυτή όμως θα πρέπει πέραν των αναδρομικών να καταργηθεί πλήρως η ΕΑΣ και από τις νέες -επανυπολογισμένες και μη- συντάξεις, διότι το ΕλΣ δεν αφήνει κανένα άλλο περιθώριο παρά μόνον της πλήρους εξαφάνισης της εν λόγω εισφοράς γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα φουντώσουν πάλι οι αγωγές και θα πολλαπλασιαστούν και τα αναδρομικά που θα επιδικάζονται πλέον αυτόματα σε όσους συνταξιούχους τρέξουν να τα διεκδικήσουν μέσω των δικαστηρίων.
Ένα από τα σχέδια που εξετάζεται είναι να επιστραφεί η ΕΑΣ για διάστημα μεγαλύτερο των 11 μηνών, ίσως και για 2 χρόνια (2017 και 2018) σε όλους τους συνταξιούχους και όσοι έχουν κάνει προσφυγές να πάρουν τα επιπλέον αναδρομικά για τους υπόλοιπους μήνες μέχρι και μια 5ετία.
Τι λέει η απόφαση
Η απόφαση, εκτός από το ζήτημα της ΕΑΣ, αποφαίνεται θετικά για την ένταξη στον ΕΦΚΑ των συνταξιούχων του Δημοσίου καθώς δεν «βλέπει» να προσκρούει σε παραβίαση του Συντάγματος. Στη σύνοψη της απόφασης οι δικαστές καταλήγουν στα εξής:
1.Επί του ερωτήματος αν η ίδρυση Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, η ανάληψη από αυτόν της υποχρέωσης καταβολής των συντάξεων στους δημόσιους λειτουργούς και υπαλλήλους και o τρόπος χρηματοδότησής τους, σύμφωνα με το ν. 4387/2016, όπως τροποποιήθηκε, παραβιάζει το Σύνταγμα, η κρίση του δικαστηρίου είναι ότι δεν υφίσταται ζήτημα αντισυνταγματικότητας των σχετικών ρυθμίσεων, ενώ δεν τίθεται και ζήτημα αντίθεσης στο Σύνταγμα ή σε υπερνομοθετικής ισχύος κανόνες του τρόπου ορισμού και υπολογισμού των συντάξεών τους, όπως ορίσθηκαν στο ν. 4387/2016 όπως τροποποιήθηκε, εφόσον η σύνταξη που προκύπτει ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της εύλογης αναλογίας.
2.Επί του ερωτήματος αν οι διατάξεις των άρθρων 38 του ν. 3863/2010 και 11 του ν. 3865/2010, με τις οποίες επιβλήθηκε εισφορά αλληλεγγύης στις συντάξεις των πρώην δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων, πολιτικών και στρατιωτικών και, συνακόλουθα οι διατάξεις των άρθρων 44 παρ. 10 του ν. 3986/2011 και 2 παρ. 13 του ν. 4002/2011, με τις οποίες αυξήθηκε το ύψος της, αντίκεινται, μετά την ένταξή τους στο ενιαίο συνταξιοδοτικό σύστημα του ν. 4387/2016 όπως τροποποιήθηκε, σε συνταγματικές διατάξεις, η κρίση του δικαστηρίου είναι ότι για το χρονικό διάστημα έως τις 31.12.2018 αντίκεινται στα άρθρα 4 παρ. 1 και 5 και 25 παρ. 1 και 4 του Συντάγματος.
3.Το δικαστήριο απέχει να αποφανθεί επί των ερωτημάτων της ορθής εφαρμογής από το τμήμα των κριθέντων με την ΕλΣ Ολ. 244/2017 και της συμβατότητας της εισφοράς αυτής με υπερνομοθετικής ισχύος κανόνες για το χρονικό διάστημα από 1ης.1.2019 και εφεξής. Η υπόθεση πρέπει να παραπεμφθεί, κατά λοιπά, προς εκδίκαση στο ΙΙΙ Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Ο ιδιωτικός τομέας
Η ΕΑΣ, παρότι επιβάλλεται σε όλες τις κύριες συντάξεις (είτε δημόσιου είτε ιδιωτικού τομέα) εντούτοις έχει κηρυχθεί αντισυνταγματική μόνον για το Δημόσιο όπου έχει δικαιοδοσία το ΕλΣ. Για τις συντάξεις του ιδιωτικού τομέα δικαιοδοσία έχει το ΣτΕ, το οποίο δεν έχει κρίνει αντισυνταγματική την ΕΑΣ διότι δεν εξετάστηκαν τέτοιες προσφυγές. Πέραν αυτών όμως, το φρένο για τυχόν διεκδικήσεις μπήκε στο παρελθόν όταν το ΣτΕ είχε βγάλει συνταγματικό το πρώτο Μνημόνιο (του 2010) στο οποίο είχε θεσπιστεί και η ΕΑΣ.