Τέσσερα «μυστικά κλειδιά» μπορούν να χρησιμοποιήσουν 4 εκατ. ασφαλισμένοι κατά τη συνταξιοδότησή τους είτε με λίγα είτε με περισσότερα έτη ασφάλισης προκειμένου να λάβουν ετήσιες αυξήσεις στις συντάξεις από 300 έως και 1.728 ευρώ.
Αναλυτικά, σύμφωνα με την εφημερίδα “Ελεύθερος Τύπος”, τα κλειδιά αυτά είναι τα εξής:
- Στα 35 έτη ο συντελεστής είναι 37,31%. Υπάρχουν όμως και τα ετήσια ποσοστά αναπλήρωσης αυτά δηλαδή που προσαυξάνουν τους συντελεστές για κάθε επιπλέον έτος παραμονής των ασφαλισμένων στην εργασία. Συνεπώς, από τα 35 ως τα 36 έτη δίδεται ετήσια προσαύξηση 2,5% και ο συντελεστής από 37,31% ανεβαίνει στο 39,81% Αυτές οι 2,5 ποσοστιαίες μονάδες ισοδυναμούν με αύξηση του ποσού της ανταποδοτικής σύνταξης κατά 6,7%! Με ένα έτος παραμονής δηλαδή (από τα 35 στα 36) ο ασφαλισμένος κερδίζει 6,7% αύξηση σύνταξης.
- Με μισθό 1.000 ευρώ τα 35 έτη δίνουν ανταποδοτική σύνταξη 373 ευρώ και με 36 έτη, η σύνταξη ανεβαίνει στα 398 ευρώ με μόνιμη αύξηση κατά 25 ευρώ τον μήνα ή 300 ευρώ ετησίως. Η αύξηση των 25 ευρώ είναι 6,7% και οφείλεται στην ετήσια προσαύξηση των 2,5 μονάδων. Τα οφέλη είναι κυρίως από τα 33 ως τα 40 έτη καθώς οι ετήσιες προσαυξήσεις των συντελεστών αναπλήρωσης είναι 2,5% ως τα 36 έτη και 2,55% από τα 36 έτη ως τα 40.
Οι εν λόγω συντελεστές είναι με τον νόμο 4670/2020 (νόμος Βρούτση) ο οποίος αντικατέστησε τα ποσοστά αναπλήρωσης του προγενέστερου νόμου 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου) από τα 30 έτη ασφάλισης και πάνω. Μέχρι τα 30 έτη παρέμειναν τα ποσοστά «Κατρούγκαλου» που ευνοούν σε ορισμένες περιπτώσεις τους πολύ χαμηλά αμειβόμενους. Η εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος παραθέτει παρακάτω δύο σχετικά παραδείγματα:
- Με 27 έτη και μισθό 824 ευρώ η σύνταξη βγαίνει στα 571 ευρώ που αντιστοιχεί στο 69,3% του μισθού, ενώ με μισθό 1.120 η σύνταξη βγαίνει στα 639 ευρώ που αντιστοιχεί στο 57% του μισθού, και με μισθό 1.324 ευρώ η σύνταξη βγαίνει στα 685 ευρώ που αντιστοιχεί στο 51,7% του μισθού! Οι νέοι συντελεστές όμως από τα 30 έτη και άνω υπερτερούν έναντι των παλαιών.
- Στα 40 έτη με μισθό 2.000 ευρώ ο νόμος Βρούτση δίνει σύνταξη 1.384 ευρώ, εκεί που ο νόμος Κατρούγκαλου έβγαζε 1.240 ευρώ. Ο συνταξιούχος με 40 έτη κερδίζει δηλαδή αύξηση 144 ευρώ τον μήνα ή 1.728 ευρώ το χρόνο με τους νέους συντελεστές!
2. Οι εισφορές
Οι μισθοί που είχαν οι ασφαλισμένοι και οι εισφορές που κατέβαλαν μετά το 2002 καθώς αυτές οι αποδοχές βγάζουν τον μέσο όρο του μισθού βάσει του οποίου υπολογίζεται η σύνταξη. Στον ιδιωτικό τομέα υπάρχει το πριμ των 14 μισθών ετησίως λόγω των Δώρων, που σημαίνει ότι ο μέσος όρος βγαίνει ενισχυμένος, απ΄ ό,τι στο Δημόσιο που μετά το 2012 έχει 12 μισθούς. Η εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος παραθέτει παρακα΄τω σχετικό παράδειγμα:
Μισθωτός ιδιωτικού τομέα με μηνιαίες αποδοχές 1.200 ευρώ από το 2002 ως το 2022, βγάζει μέσο όρο συντάξιμων αποδοχών 1.400 ευρώ λόγω των δύο επιπλέον καταβολών από τα Δώρα. Ενώ ο αντίστοιχος (με 1.200 ευρώ) μισθωτός του Δημοσίου που είχε δυο μισθούς από τα Δώρα μέχρι το 2010 που έγιναν στη συνέχεια 1.000 ευρώ ετησίως ως το 2012 και έκτοτε καταργήθηκαν, βγάζει μέσο όρο συντάξιμων αποδοχών 1.288 ευρώ. Ο μισθωτός του ιδιωτικού τομέα θα πάρει επομένως μεγαλύτερη σύνταξη αν έχει τα ίδια έτη ασφάλισης με τον υπάλληλο του Δημοσίου.
3.Τα πλασματικά έτη
Οι αναγνωρίσεις πλασματικών ετών και κυρίως το αν οι αιτήσεις για την εξαγορά χρόνου που χρησιμοποιείται για να θεμελιωθεί δικαίωμα σύνταξης υποβλήθηκαν πριν ή μετά τις 13 Μαΐου 2016. Τότε (με τον νόμο 4387/2016) άλλαξε εις βάρος των ασφαλισμένων ο τρόπος υπολογισμού των πλασματικών ετών στο ποσό της σύνταξης για τις παλιές αιτήσεις. Οι εξαγορές πλασματικού χρόνου από 13/5/2016 και μετά υπολογίζονται με εισφορά σύνταξης 20% επί του ονομαστικού μισθού, δηλαδή του πραγματικού μισθού των ασφαλισμένων (π.χ. μισθός 1.000 ευρώ, και κόστος εξαγοράς 200 ευρώ για κάθε μήνα που αναγνωρίζεται). Ενώ για τις ήδη υποβληθείσες αιτήσεις τα πλασματικά έτη υπολογίστηκαν όχι με βάση τους ονομαστικούς μισθούς αλλά με βάση τον μισθό που αντιστοιχεί στο ποσό της εξαγοράς. Στο Δημόσιο για τις αναγνωρίσεις με αιτήσεις πριν τον νόμο Κατρούγκαλου, οι υπάλληλοι πληρώνουν μόνον τη δική τους εισφορά σύνταξης που είναι 6,67% του μισθού. Στα 1.000 ευρώ μισθού δηλαδή η εξαγορά κόστιζε 67 ευρώ τον μήνα.
Με τον νόμο Κατρούγκαλου όμως η εξαγορά των 67 ευρώ τον μήνα παρέμεινε μεν αλλά υπολογίστηκε ότι το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε μισθό με εισφορά 20% δηλαδή σε μισθό 335 ευρώ! Για τον πλασματικό χρόνος που αναγνωρίστηκε δηλαδή με τα 67 ευρώ τον μήνα θα υπολογιστούν ως συντάξιμες αποδοχές τα 336 ευρώ και όχι τα 1.000 ευρώ. Αυτή η παράμετρος έχει οδηγήσει σε μειώσεις συντάξεων πολλούς δημοσίους υπαλλήλους. Ο τρόπος για να αποφύγουν την παγίδα είναι να ακυρώσουν την παλιά αίτηση και να υποβάλουν νέα πληρώνοντας μεν κάτι παραπάνω με το 20% επί του κανονικού μισθού, που θα το κερδίσουν με μόνιμη αύξηση στη σύνταξη.
4.Οι πρόσθετες αποδοχές ή οι επιπλέον εισφορές
Οι τυχόν πρόσθετες αποδοχές, ή οι επιπλέον εισφορές που είχαν οι ασφαλισμένοι στην διάρκεια του εργασιακού τους βίου από παράλληλη ασφάλιση, ή από δυο μισθούς για την ίδια ή άλλη απασχόληση (π.χ. μισθωτοί με δυο δουλειές στον ιδιωτικό τομέα) ή αν λόγω ειδικού καθεστώτος καταβλήθηκαν εισφορές σύνταξης (εργαζόμενου και εργοδότη) υψηλότερες από το 20% που ήταν για το ΙΚΑ. Το 4ο κλειδί είναι το πιο σημαντικό γιατί σε όλες τις περιπτώσεις κρύβει μεγάλη αύξηση στη σύνταξη που έχει διαπιστωθεί ότι στις συντάξεις ΔΕΚΟ-Τραπεζών που βγαίνουν με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης φτάνει και στα 500 ευρώ τον μήνα ε σύγκριση με τις συντάξεις όσων αποχώρησαν πριν το 2016.